نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
برای درد دست به چه دکتری مراجعه کنیم
دست‌ها از اجزای ظریف و متفاوتی تشکیل شده‌اند که شبکه‌ای از مفاصل، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها، استخوان‌ها و عضلات هستند. هرکدام از این موارد نیز بخشی از سیستم اسکلتی و عضلانی است و البته اعصاب مختلفی نیز در طول دست‌ها وجود دارند که مربوط به سیستم عصبی هستند. بااین‌وجود آسیب به این بخش‌ها بیشتر در حوزه ارتوپدی است و در پاسخ به سؤال برای درد دست به چه دکتری مراجعه کنیم می‌توان گفت بهترین فرد یک متخصص ارتوپدی است که به‌طور خاص در زمینه آسیب‌های دست فعالیت دارد و می‌تواند به تشخیص و درمان آسیب ایجاد شده کمک کند.
در ادامه با ما همراه باشید تا در مورد دکتر دست و اطلاعات موردنیاز بیشتر با شما صحبت کنیم.
همان‌طورکه در مقدمه نیز گفتیم بهترین پزشکی که می‌تواند برای تشخیص و درمان دردهای دست به شما کمک کند، متخصص ارتوپدی است که در زمینه دست تخصص داشته باشد. درواقع متخصص دست یک دکتر ارتوپدی است که بیشتر در زمینه تشخیص و درمان اختلالات ایجاد شده در دست و جلوگیری از آن‌ها در دست، مچ و ساعد تمرکز دارد. این متخصصان درک عمیقی از شبکه‌های پیچیده عروق خونی، رباط‌ها، اعصاب، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و استخوان‌های تمامی بدن و بخصوص دست دارند. به همین دلیل می‌توانند به درمان بیماران در هر سنی که آسیب یا بیماری دست، مشکلات حرکتی و عملکردی یا درد مداوم در این اندام دارند، کمک کنند.
بعضی از بیماری‌ها و آسیب‌های ایجادشده در نقاط مختلف دست حاد و کوتاه‌مدت هستند، اما با استراحت خودبه‌خود از بین می‌روند؛ اما برخی دیگر از مسائل مانند بیماری‌های روماتیسم، آرتروز، آسیب‌های عصبی، شکستگی و ... موارد جدی‌تری هستند که حتماً باید توسط ارتوپد مورد ارزیابی به‌موقع قرار بگیرند؛ زیرا بعضی از این آسیب‌ها پیش‌رونده بوده و در صورت سهل‌انگاری در درمان می‌توانند باعث آسیب بیشتر شوند. به‌طورکلی با مشاهده علائم زیر حتماً باید در اسرع وقت به یک ارتوپد خوب در یک مرکز تخصصی ارتوپدی مجهز مراجعه نمایید:
♦ وجود درد یا ناراحتی حتی زمانی که دست در حال استراحت می‌باشد.
♦ درد و یا سفتی دائمی هنگام شروع یک فعالیت
♦ کاهش دامنه حرکتی در قسمت‌های مختلف دست، مچ دست و یا انگشتان
♦ عدم توانایی گرفتن اجسام یا توانایی ضعیف
♦ وجود علائم پاراستزی مانند احساس ضعف، گزگز، سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی و ...
♦ درد، قرمزی یا تورم که با انجام فعالیت بدتر می‌شود.
♦ دردی که تا آرنج امتداد پیدا کند.
♦ از دست دادن حجم عضلانی در دست
♦ درصورتی‌که فعالیت‌های عادی روزمره مانند برس زدن موها یا تهیه وعده‌های غذایی نیز باعث درد شود یا انجام آن‌ها دشوار گردد.
♦ وقتی علائم ایجادشده در دست‌ها با استراحت بهبود نمی‌یابند.
همان‌طورکه گفتیم دست‌ها حاوی تعداد زیادی از استخوان‌ها، مفاصل و بافت‌های همبند متفاوت مانند رباط‌ها، تاندون‌ها، اعصاب و رگ‌های خونی می‌باشند. آسیب به هرکدام از این‌ها می‌تواند منجر به آسیب به دست و بروز علائم درد، کبودی، تورم و ... شود. شایع‌ترین دلایل ایجاد علائم درد در دست‌ها عبارت‌اند از:
♦ شکستگی و آسیب به بافت سخت
شکستگی و یا دررفتگی استخوان دست و انگشتان از انواع شایع آسیب در دست‌ها هستند و درد معمولاً به‌صورت ناگهانی و شدید است که نیاز به درمان سریع و اورژانسی دارد؛ زیرا زمان جوش خوردن صحیح و درمان درست محدود است و اگر دیر اقدام شود، ممکن است عوارضی مانند بد جوش خوردن یا جوش نخوردن ایجاد شود. زمین خوردن و ضربات شدید از عواملی هستند که می‌توانند باعث شکستگی قسمت‌های مختلف دست و درد و تورم شدید شوند.
♦ آسیب به بافت نرم
آسیب به عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها که همگی جزو بافت نرم دست محسوب می‌شوند را آسیب بافت نرم می‌گویند. افرادی که مبتلا به آسیب‌های بافت نرم می‌شوند، باید بلافاصله از یخ و ارتفاع برای تسکین درد و تورم استفاده کنند. همچنین استراحت یا بی‌حرکت کردن دست می‌تواند کمک کننده باشد؛ اما باید حتماً توسط ارتوپد نیز مورد ارزیابی قرار بگیرد و موارد جدی مانند پارگی تاندون‌ها رد شود.
♦ انگشت پتک یا انگشت بیس‌بال
یکی دیگر از آسیب‌های رایج دست، انگشت بیس‌بال است. این آسیب وقتی رخ می‌دهد که یک ضربه ناگهانی و با شدت مانند توپ به انگشتان خورده و تاندون بازکننده انگشت را پاره کند یا آن را دچار کشیدگی نماید. همچنین اگر انگشت فردی مثلاً در یک سوراخ مانند بطری گیر کند یا ببرد، ممکن است این اتفاق بیفتد.
♦ استفاده بیش‌ازحد از دست‌ها
برخی از حرکات مکرر دست‌ها در بعضی از مشاغل خاص مانند تایپ کردن یا برخی از ورزش‌ها مانند تنیس می‌تواند باعث آسیب به مفاصل یا کشیدگی و درد عضلانی و همچنین آسیب به تاندون‌ها و اعصاب شود. نگه‌داشتن دست‌ها در موقعیت‌های نادرست برای مدت طولانی نیز این آسیب‌ها را ایجاد می‌کنند. ازجمله فعالیت‌هایی که باعث استفاده بیش‌ازحد از دست‌ها می‌شوند علاوه بر تایپ و ورزش‌های خاص می‌توان به استفاده از ابزار خاص، استفاده زیاد از موس کامپیوتر، بلند کردن وسایل سنگین، بازی کردن و ... اشاره نمود.
♦ کیست گانگلیون
کیست های گانگلیونی درواقع توده‌هایی پر از مایع هستند که معمولاً در نزدیکی مفاصل و تاندون‌های مچ بروز می‌کنند. این کیست ها اندازه‌های مختلفی دارند، اما اغلب بی‌ضرر هستند و بدون نیاز به درمان کوچک می‌شوند؛ اما در صورت ماندگاری و بزرگ بودن نیاز به جراحی دارند.
♦ تنگی تنوسینوویت یا انگشت ماشه‌ای
تنگی تنوسینوویت یا "انگشت ماشه‌ای" وقتی اتفاق می‌افتد که حلقه بافت همبند به نام غلاف تاندون در پایه شست یا انگشت دچار تورم گردد. این تورم بر حرکت تاندون‌ها تأثیر گذاشته و باعث دشوار و دردناک شدن حرکت شست آسیب‌دیده می‌شود. برای درمان این آسیب معمولاً از تزریق استروئید، آتل‌بندی، استفاده از مسکن و ... استفاده می‌شود.
♦ اسکلرودرمی
این آسیب درواقع به گروهی از شرایط گفته می‌شود که منجر به رشد غیرعادی بافت همبند زیر پوست یا در اطراف اندام‌های داخلی می‌شوند. در این صورت در دست‌ها می‌تواند منجر به ضخیم شدن پوست و سفت شدن انگشتان و درنتیجه محدودیت حرکتی شود. به‌علاوه اسکلرودرمی سیستمیک می‌تواند رگ‌های خونی دست را باریک کرده و منجر به درد و احساس سوزن‌سوزن شدن شود.
♦ پدیده رینود
در این نوع آسیب، رگ‌های خونی انگشتان دست یا پا به‌طور موقت باریک خواهند شد و اغلب در پاسخ به دمای سرد یا استرس ایجاد می‌شود. از علائم آن می‌تواند به روشن شدن یا آبی شدن رنگ انگشتان و بی‌حسی یا درد در این نواحی اشاره کرد.
♦ آرتروز
آرتروز رایج‌ترین نوع آرتریت است که در مفاصل دست می‌تواند رخ دهد و به‌مرورزمان باعث تحلیل مفاصل شانه شده و می‌تواند دست را دچار محدودیت حرکتی نماید. همچنین باعث درد و سفتی خواهد شد.
یکی دیگر از انواع رایج آرتریت، آرتریت روماتوئید می‌باشد و زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی فرد به درستی کار نکند و به اشتباه به بافت‌های مفاصل خود حمله کند که می‌تواند باعث التهاب و درد در دست‌ها شود.
♦ سندرم تونل کارپال
این سندرم زمانی رخ می‌دهد که عصب میانی که از مچ دست عبور می‌کند و مدیان نام دارد، دچار التهاب و فشردگی شود. علائم این سندرم ممکن است به‌مرور شروع شده و در شب بدتر شوند. علائم معمولاً شامل درد، سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی در دست‌ها و بازوها هستند. به‌علاوه می‌تواند باعث ضعف در دست شود.
♦ پوکی استخوان
پوکی استخوان نیز یکی از آسیب‌های رایج است که با افزایش سن و کاهش تراکم استخوانی و ضعیف شدن آن‌ها رخ می‌دهد. معمولاً پوکی استخوان در افراد مسن بیشتر دیده می‌شود. این ضعف و آسیب‌پذیری احتمال آسیب‌هایی مانند شکستگی را نیز حتی با ضربات کم‌فشار بیشتر می‌کند. ورزش منظم، رژیم غذایی مناسب و استفاده از مکمل‌هایی مانند کلسیم تحت نظر پزشک می‌تواند تا حدودی این بیماری را کنترل کند.
آسیب‌هایی که ممکن است در دستان ما رخ دهند و باعث بروز علائمی همچون درد، بی‌حسی، ضعف، تورم و ... شوند بسیار متفاوت هستند. از طرفی ساختار اسکلتی دست‌ها بسیار پیچیده است؛ بنابراین در پاسخ به سؤال برای درد دست به چه دکتری مراجعه کنیم مجدداً تأکید می‌کنیم که به ارتوپدی مراجعه کنید که در زمینه شناخت و درمان آسیب‌های دست، دانش و تجربه کافی داشته باشد و بتواند در زمان مناسب تشخیص لازم را انجام دهد تا بدن پاسخ بهتری به روش‌های درمانی بدهد.
شما می‌توانید جهت ارزیابی‌های کامل مشکلات و ناراحتی‌های دستتان به مرکز تخصصی ارتوپدی ما مراجعه نمایید تا تحت نظر بهترین متخصصان ارتوپدی و از طریق مجهزترین دستگاه‌های بروز دنیا مورد ارزیابی و درمان قرار بگیرید. جهت گرفتن نوبت می‌توانید از شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو