نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
دکتر دست؛ درمان و پیشگیری از مشکلات دست و ساختار آن
دست ممکن است درگیر بیماری‌هایی شود که برای درمان آنها باید سریعا به دکتر دست مراجعه کرده تا از پیشرفت آنها جلوگیری گردد. درد دست میتواند در اثر بیماری یا آسیب به استخوانها، عضلات، مفاصل، تاندونها و رگ‌های خونی ایجاد شود. دکتر دست و جراح دست در کلینیک‌های تخصصی ارتوپدی در ابتدا درمانهای پلکانی مانند ماساژ، منوال‌تراپی و شاک ویو را توصیه می‌کند و سپس به درمانهای تهاجمی می‌پردازند. تیم متخصص ارتوپدی "
کلینیک دکتر دست" به سرپرستی دکتر فرزاد مریخ بیات با بررسی و پژوهش و استفاده از تجربیات چندین ساله که در تعامل با درمان بیماران به دست آمده است به صورت کاملا تخصصی و متمرکز بر روی پیشگیری،تشخیص و درمان آسیب‌ها و بیماریهای مرتبط با دست، ساعد، بازو، مچ دست، کتف و شانه فعالیت می‌کند.
شما می توانید با تماس با کلینیک تخصصی دکتر دست که متشکل از یک تیم بزرگ پزشکی متخصص به سرپرستی دکتر فرزاد بیات است مشکل خود را به راحتی با ما در میان بگذارید. ما بصورت آنلاین در کنار شما هستیم
آنچه در اين مقاله مي خوانيد
دکتر دست به متخصص ارتوپدی گفته میشود که سال‌های طولانی در حوزه دست به شکل تخصصی دانش آموخته و به خوبی با کلیه اجزای دست از جمله ساختار استخوانی و عضلانی، عصب و عروق خونی آشنا بوده و مشکلات و بیماریهای دست را می‌شناسد و بخوبی می‌داند برای درمان چه باید بکند. درد دست یکی از علائم رایج آرتروز، التهاب مفصل و آسیبهای حرکتي مانند سندرم تونل کارپ خواهد بود.
در صورتی که روشهای درمانی اولیه برای کاهش درد موثر واقع نشوند، متخصص ارتوپد و دکتر دست استفاده از روشهای تهاجمی مانند عمل بسته و انواع تزریق‌‌ها توصیه خواهد کرد. در صورت عدم موفقیت روشهای فوق در نهایت ارتوپد دست و دکتر دست جراحی را توصیه می‌کند.
انتخاب یک متخصص دست ماهر و با تجربه برای درمان موثر درد دست بسیار اهمیت خواهد داشت. در صورتی که دکتر دست انتخابی برای درمان مشکلات دست دارای مهارت کافی نباشد، علاوه بر طولانی شدن روند درمانی و هزینه‌های بیشتر ممکن است شیوه درمانی با عوارض جبران ناپذیری برای فرد به همراه باشد.
با توجه به اهمیت ساختار اسکلتی و عضلانی بدن بهتر است از خود درمانی و مراجعه دیرهنگام به دکتر دست و جراح دست پرهیز شود.
بنابراین بهتر است در صورت داشتن درد دست سریعا به کلینیک‌های تخصصی ارتوپدی معتبر مراجعه کرده تا دکتر دست با تجربه در کلینیک‌های تخصصی با توجه به شرایط فرد بهترین شیوه درمانی را تجویز نماید. در ادامه قصد داریم به این دو پرسش متداول که "برای درد دست به چه دکتری مراجعه کنیم" و "برای درد انگشتان دست به چه دکتری مراجعه کنیم" پاسخ دهیم.
برای درد دست به چه دکتری مراجعه کنیم ، سوالی که اکثر مبتلایان به درد دست از خود می‌پرسند. از آن جایی که دست نقش زیادی در انجام فعالیتهای روزانه دارد، در برابر انواع آسیب‌ها و اختلالات آسیب‌‌پذیر خواهد بود. ممکن است علائمی مانند درد، کبودی و تورم پس از آسیب مانند ضربه مستقیم ایجاد گردند.
اما در بیشتر موارد به تدریج و با گذشت زمان بروز پیدا کرده یا تشدید می‌شوند که ممکن است بر تاندونها، اعصاب و مفاصل فشار وارد کند. شرایط و آسیبهای زیادی ممکن است عملکرد دستها را تحت تاثیر قرار داده و سبب ایجاد درد یا محدودیت‌‌های حرکتی گردند.
در ادامه به طور کامل به این آسیب‌ها اشاره میشود. در پاسخ به سوال برای درد دست به چه دکتری مراجعه کنیم می‌توان گفت باید به دکتر دست در کلینیک‌های تخصصی معتبر مراجعه کرده تا علت درد را تشخیص و شیوه درمانی مناسب را تجویز نماید.
دکتر دست به صورت متمرکز روی تشخیص و درمان مشکلات دست و ماهیچهها، رباط‌ها، تاندونها، اعصاب تمرکز می‌کند.
دست درد، معمولا شرایط اورژانسی محسوب نخواهد شد و فرد با مصرف دارو میتواند درد را برطرف نماید. در صورتی که درد بازو، شانه یا مچ دست در اثر ضربه شدید یا به طور ناگهانی رخ دهد، باید سریع به متخصص دست مراجعه گردد. همچنین در صورت داشتن مشکل در حرکت دست یا استخوان بیرون زده به متخصص ارتوپد دست و دکتر دست مراجعه شود.
در صورت داشتن هر یک از علائم زیر سریعاً به دکتر دست مراجعه شود:
-
♦ ضربه ناگهانی به دستها همراه با ایجاد صدا
-
♦ درد شدید و تورم در بازو
-
♦ درد دست همراه با احساس سوزش و بی حسی
متخصص ارتوپد دست و دکتر دست، با دانش و تخصص کافی در زمینه سیستم اسکلتی و عضلانی، مشکلات مفاصل، استخوانها و تاندونها را به خوبی تشخیص و درمان خواهد کرد.
دکتر دست و فلوشیپ دست برای درمان بیماریهای دست با توجه به علت ایجاد آنها از روشهایی مانند جراحی یا درمان فیزیکی استفاده می‌کند. جراحی ترمیم استخوان، رفع آسیب‌ها و مشکلات ورزشی و تومورها از کارهای ارتوپد دست می‌باشد.
اولین گام برای درمان بیماریهای اسکلتی، انتخاب دکتر دست و فوق تخصص دست خوب خواهد بود که بتواند به درستی علت اصلی درد را تشخیص داده و بهترین شیوه درمانی را توصیه نماید. جراح دست میتواند در زمینه‌های مختلفی تخصص داشته باشد و مشکلات ارتوپدی را درمان نماید.
در صورتی که فرد در سیستم حرکتی خود درد احساس نماید یا صدمه و آسیب به او وارد شده باشد، بهتر است به متخصص ارتوپد دست و دکتر دست مراجعه شود. در برخی موارد ممکن است در اثر ضربه به استخوانها، آسیب وارد شود یا فرد به درد شدیدی دچار شود.
در این موارد بهتر است به متخصص دست مراجعه شود تا بهترین و سریع ترین شیوه درمانی به کار گرفته شود. در این موارد بهتر است به دکتر دست فوق تخصص و فلوشیپ دست ماهر مراجعه شود.
بهترین دکتر دست، میتواند بیماری‌ها و آسیب دیدگی‌های مختلف سیستم اسکلتی بدن مانند استخوانها و مفاصل و ناهنجاری‌های استخوانها را تشخیص و با توجه به شرایط فرد به خوبی درمان نماید.
متخصص دست با بررسی شرایط بیمار، تجویز عکس و MRI از استخوانها مشکلات و اختلالات در قسمتهای مختلف بدن را تشخیص و شیوه درمانی مناسب را با کمترین عوارض توصیه خواهد کرد.
در صورتی که شرایط فرد مناسب نباشد و هیچ راهی برای بهبودی بیمار نباشد، جراح دست روش جراحی را توصیه می‌نماید.
باید توجه داشت که بهترین دکتر دست و فلوشیپ دست تا جایی که امکان دارد به سراغ روش جراحی نخواهد رفت. زیرا جراحی با درد زیاد و دوره نقاهت طولانی همراه است و تمام افراد نمی‌توانند درد عمل جراحی را تحمل نمایند.
در انتخاب دکتر دست باید به چه مواردی توجه شود
داشتن تجربه و مهارت کافی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که یک دکتر دست خوب برای انتخاب بهترین شیوه درمانی خواهد داشت.
زیرا تجربه از مهم‌ترین عوامل در تسریع روند بهبودی بیمار محسوب میشود. جهت اطلاع از تجربه و مهارت دکتر دست باید سوابق پزشکی متخصص دست را از طریق مراجعه کنندگان بدست آورد.
-
♦ آشنایی با متدهای روز پزشکی
به روز و دقیق بودن اطلاعات و آشنایی با جدیدترین متدهای پزشکی از اهمیت زیادی برخوردار خواهد بود. دکتر دست این اطلاعات را با شرکت در کنگره‌های علمی و گذراندن دوره‌های تکمیلی با عنوان دوره‌های فلوشیپ و فوق تخصص بدست می‌آورد. دکتر دست و فلوشیپ دست به درمان شکستگیهای استخوان نیز می‌پردازد.
خوش اخلاق بودن یک متخصص ارتوپد دست و شیوه برخورد دکتر دست با بیماران بسیار مهم است. زیرا بیمار به هنگام تشخیص و درمان بیماریهای استخوانی درد زیادی را تجربه خواهد کرد و بیمار از دکتر دست توقع دارد که با او با خوش اخلاقی رفتار نماید.
به همین دلیل بیمار هنگام مراجعه به متخصص ارتوپد دست باید آرامش داشته باشد و دکتر دست باید با آرامش و خوش اخلاقی بیمار را درمان نماید.
-
♦ توانایی انجام جراحی‌های سخت
نمی‌توان گفت بهترین دکتر دست، توانایی انجام سخت‌ترین جراحی‌های را خواهد داشت. اما دکتر دست ماهر تلاش خواهد کرد جراحی را با کمترین عوارض انجام دهد.
به طور مثال تعویض مفصل لگن به دو صورت جراحی قدامی و خلفی انجام خواهد شد اما جراحی به روش قدامی با وجود این که کمی سخت و مشکل بوده اما عوارض کمتری به همراه دارد. بنابراین یک دکتر دست خوب تلاش می‌کند بیمار پس از جراحی عوارض کمتری داشته باشد.
موفقیت آمیز بودن جراحی در بهبودی حال بیمار تاثیر بسزایی دارد. در صورت ایجاد هر گونه مشکلات ارتوپدی و درمان آنها در صورت نیاز به جراحی باید فرد به میزان توانایی دکتر دست در انجام عمل جراحی و داشتن تخصص کافی برای انجام جراحی توجه نماید.
از فواید مراجعه به دکتر دست برای درمان مشکلات مرتبط با ناراحتی‌ها و اختلالات دست شناخت کافی دکتر دست در خصوص ساختارهای دست از استخوان گرفته تا عضلات و عصب و عروق خونی آن می‌باشد.
دکتر دست متخصصی که در حوزه دست فعالیت می‌کند به خوبی با بیماریهای احتمالی این اندام آشنایی داشته و میتواند با توجه به وضعیت دست بیماران مشکلات آتی دست را پیش بینی کرده و نسبت به درمانهای لازم برای این معضلات اقدام نمایید.
دکتر دست قادر است باتوجه به تخصص خود پیش از پیشرفت بیماری نسبت به اتخاذ بهترین رویکرد درمانی اقدام کرده و مانع بروز مشکلات جدی دیگر برای بیمار گردد.
عدم مراجعه به موقع به دکتر دست برای آسیبهای مرتبط با دست میتواند مانع تشخیص تصحیح مشکل بیمار شده و ممکن است فرد با مراجعه به فردی غیر از دکتر دست علاوه بر اتخاذ روند درمانی اشتباه و اتلاف وقت و هزنیه خود، منجر به طولانی‌تر شدن روند درمانی خود گردد و حتی گاهی به دلیل درمان نادرست و نابجا از سوی افراد غیرمتخصص منجر به تشدید بیماری و یا ایجاد مشکلات تازه‌تر برای خود گردد.
از سوی دیگر عدم مراجعه به دکتر دست و یا فوق تخصص در این زمینه و یا خوددرمانی میتواند دست و مشکلات مربوط به آن را نسبت به درمان درست مقاوم ساخته و یا زمان درمان را پشت سر گذاشته و درمان دیرهنگام دیگر برای بیمار موثر واقع نشود.
از بیماریهای دست می‌توان به التهاب‌ها، پارگی عضلات، بریدگی‌های موضعی، آرتروز، بیماریهای ارثی و شکستن استخوان اشاره نمود. این عارضه‌ها میتوانند با روشهایی مانند استفاده از دارو، استراحت و ماساژ درمانی توسط دکتر دست بهبود پیدا کنند.
مهم‌ترین بیماریهای دست که باید توجه ویژه‌ای به آنها داشت و دکتر دست با روشهای درمانی مناسب از پیشرفت آنها جلوگیری کند شامل آرتروز، فشردگی‌های عصبی، سندرم تونل کارپال و دکرون می‌باشند. سندرم دکرون در اثر استفاده بیش از حد از مچ دست و فشار ایجاد خواهد شد و ممکن است با حرکت انگشت شست تشدید گردد.
1- تاندونیت دکوروین
بیماری تاندونیت دکوروین که به تندینوزیس دکوروین نیز معروف بوده در اثر آن بخشی از مچ دست که سمت انگشت شست قرار دارد، دچار درد خواهد شد.
معمولا درد ناشی از تاندونیت دکوروین از انگشت شست آغاز گردیده و به ساعد انتشار می‌یابد. درد تاندونیت دکوروین با حرکاتی مانند مشت کردن دست و چرخاندن مچ دست تشدید خواهد شد.
این درد، در اثر التهاب تاندونهای مچ دست و در ابتدای انگشت شست ایجاد میشود. تاندونیت دکوروین با انجام فعالیتهای پرتکرار و یا کار کشیدن بیش از حد از دست ایجاد می‌گردد. همچنین با شکستگی در مچ دست ممکن است فرد در معرض تاندونیت دکوروین قرار داشته باشد.
به منظور تسکین درد ناشی از تاندونیت دکوروین دکتر دست بستن آتل برای ثابت نگه داشتن انگشت شست و ساعد و مصرف داروهای ضد التهاب را تجویز می‌کند.
در صورت موثر نبودن روشهای تسکین درد که در بالا اشاره شد و وخیم شدن علائم، ممکن است متخصص ارتوپد و دکتر دست عمل جراحی را برای بیمار تجویز کند.
2- سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال یکی از معروف‌ترین اختلالات عصبی است که درد ناشی از این اختلال عصبی در کف دست، مچ دست و ساعد احساس خواهد شد.
درد ممکن است در کف دست و برخی از انگشتان و یا به صورت دقیق در انگشتان شست، اشاره و انگشت وسط درد احساس گردد. در برخی موارد شدت درد در شب‌‌ها بیشتر است و یا فرد ضعف و بی حسی را نیز تجربه خواهد کرد.
تونل کارپال، شامل استخوانها و بافتهای پیوندی می‌باشد که در زیر مچ دست و محل عبور عصب قرار دارد. سندرم تونل کارپال زمانی که مجرای عبور عصب میانی بر اثر تورم و یا التهاب تاندونها، تنگ و عصب تحت فشار قرار می‌گیرد رخ خواهد داد و باید برای درمان به دکتر عصب دست مراجعه کنیم.
عصب میانی، وظیفه کنترل عضلات و حواس در انگشت شست و دیگر انگشتان دست را برعهده خواهد داشت. استراحت دادن به دست و مچ، مصرف داروهای ضدالتهاب یا داروهای مسکن، استفاده از آتل مخصوص مچ دست، تزریق استروئید و فیزیوتراپی از روشهای دکتر دست برای درمان این مشکل می‌باشند.
درصورتی که علائم بیش از 6 ماه ادامه داشته باشد، دکتر دست و فوق تخصص دست جراحی را توصیه می‌کند.
- تنیس البو یا آرنج تنیس بازان
یکی از بیماریهای آرنج، تنیس البو است که معمولا با درد در قسمت خارجی آرنج همراه می‌باشد. این عارضه بیشتر در بین افرادی که تنیس بازی می‌کنند رایج بوده و افراد دچار این مشکل همیشه دارای دردهای شدیدی هستند که منشا آنها استفاده مداوم و طولانی مدت از مچ دست و بازو خواهد بود.
درد ایجاد شده در اثر این بیماری، در ناحیه اتصال تاندونهای عضلات ساعد در خارج آرنج احساس خواهد شد. ممکن است این دردها به مچ دست و ساعد نیز منتقل شوند.
بیمارانی که به تنیس البو مبتلا می‌شوند ممکن است در طول روز حرکت‌های تکراری انجام بدهند که با قدرت زیادی همراه هستند و محل اتصال تاندونها به استخوان تحت کشش خواهد گرفت.
با گذشت زمان این کشیدگی‌ها و آسیب‌ها به صورت پارگی‌های میکروسکوپی بروز پیدا کرده و بدن واکنش نشان می‌دهد و تاندونهای دست دچار التهاب و درد خواهند شد.
هنگامی که فرد آرنج خود را به طور مکرر خم و راست کند، تاندونها بر روی برجستگی استخوانی به سمت عقب و جلو هدایت شده و این حرکات ممتد سبب فرسوده شدن تاندونها می‌گردند. معمولا ورزشکاران راکت بال، اسکواش، شمشیربازی و وزنه برداران و خانم‌های خانه دار بیشتر به این عارضه مبتلا می‌شوند و نیازمند ویزیت دکتر دست هستند.
- شکستگیها
شکستگی استخوانها به شدت دردناک خواهد بود. البته شکستگی علاوه بر درد میتواند با علائمی همچون سفتی و خشکی، تورم و کاهش توانایی حرکتی همراه باشد. به طور مثال هنگام شکستگی یکی از انگشتان دست، ممکن است فرد نتواند آن را کامل حرکت دهد و انگشت آسیب دیده ورم کرده و ممکن است از حالت طبیعی خود کوتاه تر به نظر برسد.
برخی از انواع شکستگیها مورد تشخیص دکتر دست :
1- شکستگی پیچیده: شکستگی ممکن است باعث جابجایی یا دررفتگی استخوان شود و درمان آن را دشوار نماید.
2- شکستگی همراه با خرد شدن: شکستگی که در آن استخوان در بیش از دو تکه خرد شده و اغلب در اثر سوانح شدیدی مانند تصادفات ایجاد میشود.
3- شکستگی مرکب: در شکستگی مرکب یا شکستگیهای باز، قطعات استخوانی به پوست آسیب و از آن بیرون خواهند زد.
درمان شکستگیهای استخوانی توسط دکتر دست، با توجه به نوع آنها متفاوت خواهد بود. برای درمان شکستگیهای ساده معمولا گچ گیری یا بستن آتل انجام خواهد شد. اما از پیچ و پلاک‌‌ها برای درمان شکستگیهای پیچیده‌تر استفاده خواهد شد.
- آرتروز
آرتروز یکی از دلایل اصلی درد دست می‌باشد که در اثر آن، غضروفی که به حرکات نرم مفاصل کمک کرده، به تدریج تخریب خواهد شد. در اثر تخریب غضروف، فرد دچار درد و تورم ناتوان کننده در مفاصل خواهد شد. نواحی ابتدای انگشت شست و محل اتصال به مچ دست، مفصل میانی و انتهایی انگشتان معمولا دچار آرتروز می‌گردند.
آرتروز استخوانی از رایج‌ترین انواع آرتروز شناخته شده توسط دکتر دست می‌باشد که غضروف پوشاننده‌ی مفاصل به تدریج تخریب خواهند شد. این آرتروز با افزایش سن و یا با آسیب دیدگی‌‌هایی مانند شکستگی و یا دررفتگی رخ میشود. آرتروز با درد، تورم، سفتی و خشکی همراه خواهد بود.
تشکیل ندول استخوانی یا رشد بیش از حد سلول‌های استخوانی در اطراف مفاصل میانی و انتهایی انگشتان که سبب اخلال در عملکرد دست و تغییر شکل انگشتان می‌گردد با دردی عمیق در انگشت شست و ضعیف شدن و عدم توانایی در انجام کارهای روزانه همراه خواهد بود.
درمان آرتروز توسط دکتر دست به شدت آن بستگی داشته و شامل مصرف داروهای مسکن و یا ضد التهاب، بستن آتل دور انگشتان و یا مچ دست، گرما درمانی و فیزیوتراپی می‌باشد. درصورتی که استفاده از این روش‌ها موثر نباشند، دکتر دست جراحی را توصیه می‌کند.
- انگشت ماشهای
بر اثر ایجاد عارضه انگشت ماشهای، انگشتان دست در وضعیت خم شده، قفل خواهند شد. در این شرایط فرد نمی‌تواند انگشت قفل شده را خم و راست کند و التهاب تاندون فلکسور که سبب کنترل حرکت انگشتان می‌گردد عامل ایجاد کننده این مشکل خواهد بود. این شرایط به ضخیم شدن تاندونهای فلکسور که توسط غلاف تاندونی احاطه شده‌اند منجر میشود.
تمامی این شرایط درکنار هم مانع حرکت نرم تاندونها میشود و در نهایت هنگام خم و راست کردن انگشتان، گیر خواهد کرد.
علت ایجاد عارضهی انگشت ماشهای شناخته شده نیست اما شرایط وجود رماتیسم مفصلی، نقرس و دیابت احتمال ایجاد آن را افزایش می‌دهد. عارضهی انگشت ماشهای در خانم‌ها رایج‌تر است و معمولا در افراد بین 40 تا 60 سال بروز می‌یابد.
- نوروپاتی محیطی
عارضهی نوروپاتی محیطی سبب بی حسی، درد و ضعف در دستها و پاها می‌گردد. نوروپاتی محیطی زمانی رخ می‌دهد که اعصاب محیطی دچار آسیب شوند.
مواردی مانند دیابت، جراحت‌‌های ناشی از تروما، عفونت‌‌ها و مشکلات متابولیکی سبب ایجاد نوروپاتی محیطی می‌شوند. ممکن است نوروپاتی محیطی روی عصب‌های بدن مانند عصب‌های حسی و حرکتی تاثیر گذار باشد.
معمولا عارضهی نوروپاتی عصبی با بی حسی، گزگز در دستها، دردهای تیز و نبض دار یا سوزشی در دستها، حساسیت در دستها، ضعف و عدم هماهنگی همراه خواهد بود.
در این موارد فیزیوتراپی، تجویز داروهای تسکین دهنده درد اعصاب، داروهای ضد صرع و داروهای ضدافسردگی برای درمان نوروپاتی توصیه خواهند شد.
دو نوع اصلی آرتریت که شامل استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید هستند روی انگشتان دست تاثیر می‌گذارند. این دو نوع آرتریت به مفصل‌ها آسیب رسانده و سبب سایش استخوانها می‌گردند. استئوآرتریت در غضروف بین انگشتان ایجاد و آرتریت روماتوئید به اشتباه به بافتهای سالم مفصل حمله می‌کند.
این التهاب مفصل سبب درد می‌گردد. این دو عارضه اغلب روی انگشتان تاثیر گذاشته و سبب کاهش فعالیتهای بدنی می گردند. در پاسخ به سوال برای درد انگشتان دست به چه دکتری مراجعه کنیم می‌توان گفت متخصص ارتوپد دست و دکتر دست بهترین گزینه خواهد بود.
دکتر دست در این موارد داروهای مسکن، گرم کردن محل درد، استفاده از بریس انگشت و محافظت از مفصل را توصیه می‌نماید.
درد دست میتواند در هر ناحیه از جمله شانه، بازوها، آرنج، مچ دست و انگشتان احساس شود می‌باشد. درد دست ممکن است در اثر عوامل مختلفی از جمله آسیب، تحریک و التهاب پوست، ماهیچهها، استخوانها و آسیبهای عروق خونی و اعصاب رخ دهد.
همچنین انجام برخی فعالیتها مانند تایپ کردن، ورزش و جابه‌جایی اجسام سنگین نیز در ایجاد درد دست تاثیر گذار خواهند بود.
ممکن است دردهای دست به طور ناگهانی ایجاد یا از بین بروند و یا به تدریج افزایش پیدا نمایند. همچنین درد میتواند ثابت یا متناوب، خفیف یا شدید باشد و رد برخی موارد درد در اثر آسیب قسمتهای دیگر بدن مانند قفسه سینه، گردن و شکم به بازوها ادامه یابد.
در ادامه به شرح مشکلاتی که سبب بروز درد می‌شوند و توسط فلوشیپ دست تشخیص داده می‌شوند می‌پردازیم.
- درد مفاصل دست
بیماری آرتریت از عوامل اصلی ایجاد کننده‌ی درد دست خواهد بود که سبب التهاب در مفاصل گردیده و در هر قسمت از بدن ممکن است رخ دهد. اما به طور معمول دردهای مفاصل در دستها به خصوص مچ دست ایجاد می‌گردند. انواع مختلف و متداول آرتریت از دید دکتر دست، آرتروز و آرتریت روماتوئید خواهند بود.
از دیگر انواع آن، می‌توان استئوآرتریت نام برد که بیشتر در افراد مسن رخ خواهد داد. به دلیل وجود غضروف مفصلی در انتهای استخوانها، مفاصل راحت تر حرکت می‌کنند. کاهش غضروف، سبب ایجاد درد در مفاصل دست می‌گردد. آرتریت روماتوئید نیز از بیماریهای مزمن است که سبب التهاب مفاصل همراه با درد و سفتی می‌گردد.
- درد استخوان دست
معمولا درد استخوان دست به دلیل آسیبهای تروماتیک یا شکستگی استخوانی ایجاد خواهد شد. از آن جایی که دستها در معرض صدمه قرار دارند، آسیب به دستها بسیار شایع می‌باشد.
اگر شکستگی دست به درستی و به صورت کامل درمان نگردد، ممکن است در ساختار و حرکت دست مشکل ایجاد نماید. در صورتی که درد استخوان دست شدید باشد و در حرکت دادن آن مشکل باشد، باید حتما به دکتر دست و متخصص ارتوپد مراجعه شود.
- درد کف دست
در برخی موارد صدماتی که به دست وارد می‌گردد سبب ایجاد درد کف دست خواهند شد. سندرم تونل کارپال از مواردی است که سبب وارد شدن فشار به عصب میانی و تاندونها خواهد شد و نیازمند پیگیری درمان توسط دکتر عصب دست است.
این مشکل علاوه بر ایجاد درد در مچ دست و انگشتان، در کف دست نیز سبب ایجاد درد خواهدشد. فاشئیت کف دست میتواند سبب التهاب فاسیای کف دست گردد. فاسیا یک بافت ضخیم بوده که کف دست را به انگشتان متصل می‌نماید و به هنگام بازکردن انگشتان، درد احساس خواهد شد.
- درد ماهیچه دست
ممکن است افراد زیادی در طول زندگی خود دچار درد ماهیچه‌ی دست گردند که این عارضه معمولا با انجام دادن حرکات مکرر و استفاده بیش از حد از دستها رخ می‌دهد. در صورت انجام فعالیتهای مکرر یا شدید مانند تایپ کردن، بلندکردن وسایل سنگین یا تمرینات ورزشی، عضلات درد خواهند گرفت.
- دست درد در اثر آسیب به تاندون و کشیدگی عضلات
تاندونها عامل اتصال ماهیچهها به استخوانها هستند. در صورتی که آسیبی به تاندونها وارد گردد، زمان زیادی لازم است تا بهبود پیدا کنند. تاندونها با استفاده بیش از حد از دستها و انجام حرکات مکرر آسیب می‌بینند.
همچنین وارد شدن ضربات ناگهانی نیز به تاندون آسیب وارد می‌کند و سبب دست درد شدید خواهد شد. باید توجه داشت جهت تشخیص و درمان درد دست بهتر است به دکتر دست و فوق تخصص دست در کلینیک‌های تخصصی مراجعه نمود.
عوامل زیادی سبب ایجاد درد دست می‌شوند که از رایج‌ترین آنها بیماری آرتریت می‌باشد. آرتریت به التهاب یک یا چند مفصل گفته میشود که معمولا این عارضه در دستها به خصوص مچ دست رخ می‌دهد.
آرتریت انواع مختلفی داشته که شایع‌ترین آنها آرتروز و آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت می‌باشد. غضروف مفصلی در انتهای استخوانها به علت بافت لغزنده سبب حرکت راحت‌تر مفاصل می‌گردد.
کاهش غضروف مفصلی، سبب ایجاد درد در مفاصل می‌گردد. بیماری مزمن آرتریت روماتوئید نیز سبب التهاب در مفاصل خواهد شد. از رایج‌ترین بیماری‌ها و عواملی که سبب ایجاد درد استخوان دست خواهند شد می‌توان موارد زیر را نام برد.
- آسیب دیدن استخوان
از رایج ترین علل درد استخوان دست شامل تصادفات رانندگی و زمین خوردن می‌باشند که این موارد با تورم و دردهای شدیدی در مفصل همراه هستند. درد استخوان زمانی خیلی شدید میشود که این صدمات سبب شکستگی استخوان شوند.
- عفونت استخوان
عفونت‌های استخوانی با جریان خون و بافتهای مجاور به استخوان زده و سبب آلودگی بافتهای استخوانی خواهند شد. همچنین آسیب دیدگی نیز در ایجاد آسیب و ورود میکروب به استخوان میتواند تاثیر داشته باشد.
افراد سیگاری و افراد دیابتی معمولا بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به عفونت استخوان قرار خواهند داشت. عفونت‌های استخوان و دردهای ناشی از ممکن است با درد، تب، بدن درد و خستگی شدید در ناحیه اطراف عفونت همراه باشند.
- کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی
استخوان‌های بدن به منظور داشتن استحکام کافی، به مصرف انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی نیاز خواهند داشت. به همین جهت ممکن است در برخی موارد به دلیل کمبود ویتامین‌های مورد نیاز استخوانها درد استخوانی ایجاد شود. کمبود ویتامین‌های A، C و D بر سلامت استخوانها تاثیر منفی خواهند گذاشت.
- پوکی استخوان
پوکی استخوان از مهم‌ترین علائم درد استخوان می‌باشد زیرا پوکی استخوان با تاثیری که روی استخوانها می‌گذارد، سبب ضعیف و شکننده شدن استخوانها خواهد شد.
از آن جایی که پوکی استخوان در سال‌های اولیه هیچ علائمی به همراه ندارد اما با تشدید شدن آن ممکن است فرد دچار شکستگی شده که سبب بروز دردهای شدید در استخوان نیز بشود.
- اختلال در خونرسانی
اختلال در خونرسانی، بافت مردگی بی خونی و آواسکولار نکروز عارضه‌ای است که در آن سلول‌های استخوان به دلیل عدم خونرسانی صحیح به این سلول‌ها از بین می‌روند.
از آن جایی که استخوان یک بافت زنده بوده و مانند دیگر اجزای بدن برای ادامه فعالیت نیاز به اکسیژن و خون دارد، استخوانها بدون خون سلول‌های استخوانی مرده و دچار فروپاشی خواهند شد.
- سرطان استخوان
ایجاد درد استخوان به دلیل سرطان از موارد بسیار نادر می‌باشد. زیرا این نوع سرطان بسیار نادر بوده و تنها درصد کمی از کل موارد سرطان را شامل می‌شوند. استخوان درد معمولا با تورم و حساس شدگی در ناحیه استخوان و خستگی مفرط از رایج‌ترین علائم سرطان استخوان بوده که می‌توان آن را کنترل نمود.
- علت استخوان درد صبحگاهی
در برخی موارد هنگامی که فرد صبح‌ها از خواب بیدار میشود، دردهای شدیدی در استخوانها تجربه کرده که این دردها در معمولا نگران کننده نخواهند بود و معمولا در اثر کاهش گردش خون ایجاد می‌شوند و سریعا از بین می‌روند.
از شایع‌ترین دلایل درد استخوان در صبح‌ها می‌توان بی تحرکی و کمبود فعالیتهای بدنی، داشتن اضافه وزن، عدم پیروی از رژیم غذایی مناسب و کمبود خواب را نام برد.
- قرار داشتن در محیط‌های سرد و مرطوب
از علائم روماتیسم مفصلی که یک بیماری التهابی است و با درد و تورم در مفاصل همراه خواهد بود، خشکی صبح گاهی مفاصل بدن و دردهای استخوانی می‌باشد. یعنی زمانی که فرد از خواب بیدار میشود، قادر نیست به راحتی حرکت کند و احساس سفتی و خشکی در مفاصل خواهد داشت.
متخصص ارتوپد دست با تجربه در کلینیک‌های تخصصی ارتوپدی به تشخیص و درمان بیمار آسیب دیده بر اثر جراحات، اختلالات و بیماریهای ساختار اسکلتی عضلانی می‌پردازد. دکتر دست با ساختار عضلانی و استخوانی آشنایی دارند اما بسیاری از آنها درزمینه خاصی تخصص خواهند داشت.
به طور مثال دکتر دست ممکن است در زمینه‌های تخصصی کودکان، تروما، جراحی بازسازی، آنکولوژی و درمان آسیبهای ورزشی تخصص داشته باشد.
دکتر دست یا جراح استخوان با استفاده از تکنیک‌های مختلف جراحی و غیر جراحی به تشخیص و درمان مشکلات استخوانی بدن کمک خواهد کرد. استفاده از روشهای درمانی زیر برای کاهش درد جزئی دست موثر خواهد بود.
از دید دکتر دست دلیل عمده بسیاری از مشکلات دست، استفاده بیش از حد دست یا انجام حرکات مکرر خواهد بود. علائم التهاب، با کاهش فعالیت بهتر شده و ناراحتی معمولا با استراحت کردن، گذشت زمان و بدون درمان رفع می‌گردد.
در شرایطی که فرد درد بیشتری داشته و استراحت کردن علائم را کاهش نمی‌دهد، استفاده از یک آتل یا بریس سبب شده تا عضلات دست استراحت کرده و در نتیجه التهاب کاهش پیدا خواهد کرد. افرادی که به درد دست مبتلا شده‌اند طبق تجویز دکتر دست میتوانند زمان انجام فعالیتها از بریس استفاده کرده تا مانع تشدید درد گردند.
استفاده از یخ برای کنترل التهاب و تسکین درد میتواند مفید باشد. برای این کار می‌توان از قطعه یخ استفاده کرده و آن را روی ناحیه دردناک و متورم قرار داده تا علائم کاهش پیدا نمایند.
حرارت دادن به محل درد تاثیر مثبتی به همراه دارد. بسیاری از افرادی که مشکلات دست دارند، معمولا از گرما برای شل کردن عضلات دست استفاده خواهند کرد. با قرار دادن کیسه آب گرم یا قرار دادن کمپرس آب گرم روی دست درد تسکین پیدا خواهد کرد.
-
♦ مصرف داروهای ضد التهاب:
داروهای ضدالتهاب به منظور تسکین التهاب و درد دست توسط دکتر دست مفید توصیه می‌گردند. ممکن است این داروها با عوارض جانبی همراه بوده و فرد باید قبل از مصرف آنها با دکتر دست مشورت نماید.
گزینه‌های درمانی جایگزین داروهای ضدالتهابی، انواع درمانهای طبیعی و تیلنول هستند که راه‌‌های مطمئنی برای تسکین درد خواهند بود.
ممکن است برای درمان مشکلات دست با روش فیزیوتراپی به زمانی نزدیک به دو ماه نیاز باشد. ممکن است در ابتدا فرد برای افزایش قدرت دستها در دوره توانبخشی کمی با مشکل مواجه شود اما برای رسیدن به بهترین نتیجه باید آن را انجام دهد. برخی از روشهای درمانی که توسط فیزیوتراپیست توصیه میشود، شامل موارد زیر خواهد بود:
درمان دستی:
منوال تراپی یا درمان دستی شامل استفاده از دست در درمان می‌باشد. طوری که فیزیوتراپیست نقاط فشار روی عضلات و بافتهای پیوندی را ماساژ می‌دهد و در نهایت شل کردن عضلات و تاندونها به افزایش دامنه حرکتی فرد کمک خواهد کرد.
ورزش‌های درمان دست: انجام تمرینات ساده مانند خم کردن و مشت کردن دست، کشش انگشتان و خم کردن انگشت شست سبب کار کردن با عضلات و مفاصل دست و افزایش انعطاف پذیری بیشتر دست می‌گردند.
تحریک الکتریکی :
با روش تحریک الکتریکی، فیزیوتراپیست الکترودهایی را برای تحریک عضلات به دست متصل خواهد کرد. این روش درمانی هنگامی که منشا درد عضلات دست بوده و به وضعیت استخوانها ارتباطی ندارد، میتواند مفید باشد.
درمان نقطه ماشه: وارد نمودن فشار روی نقطه ماشه سبب آزاد شدن گره‌های عضلانی خواهد شد. این روش در صورت موفقیت تحرک بیشتری در دست ایجاد می‌نماید.
سوزن خشک:
روش سوزن خشک معمولا همراه با درمان نقطه ماشه استفاده شده و شامل وارد کردن سوزنهای ریز، مانند سوزنهای طب سوزنی در نقاط مختلف برای شل شدن عضلات و کاهش درد می‌باشد. تکنیک سوزن خشک، پرش عضلات را آرام کرده و در افراد مبتلا به آرتروز بسیار موثر می‌باشد.
تکنیک انتشار فعال: انتشار فعال جهت درمان سندرم تونل کارپال و آسیبهای بافت اسکار مورد استفاده قرار می‌گیرد. تکنیک‌های خاصی وجود دارد که ممکن است فیزیوتراپیست استفاده نماید. استفاده از تکنیک مناسب برای درمان بی حسی، ملتهب شدن مفاصل، گزگز و درد، ضعف، آسیب عصبی و آسیب حرکتی موثر خواهد بود.
چسب کینزیولوژی :
چسب کینزیولوژی باعث حمایت بیشتر از آسیبهای رگ به رگ شدگی، شکستگی و ضعیف شدن عضلات گردیده و به فرد کمک در بهبود تاندونیت و سندرم تونل کارپال کمک می‌کند. چسب کینزیولوژی یک روش طبیعی جهت بهبود است که بدون ایجاد فشار روی دست درد و التهاب کاهش می‌یابد.
گاهی ممکن است دکتر دست تزریق داروی استروئید و یا پی آر پی را در برای درمان آرتروز دست بیمار تجویز نماید. تزریقات مفصلی عوارض یا خطر نگران کننده به همراه ندارند.
مصرف داروها در کاهش درد و التهابات، کاهش سرعت ساییدگی و از بین رفتن استخوانها، جلوگیری از ایجاد بیماریهای ملتهب و آسیب دیدگی‌های مفصل موقر خواهند بود.
داروها سبب درمان انواع مختلف مشکلات دست شده و با توجه به نوع آرتروز و شرایط بیمار، این داروها تجویز می‌گردند. داروهایی که برای درمان آرتروز توسط دکتر دست توصیه می‌شوند شامل داروهای ضدالتهاب بدون استروئید، کورتیکاسترئید، مسکن، داروهای تجویزی برای روماتیسم و نقرس و داروهای تجویزی برای پوکی استخوان می‌باشد.
در صورت داشتن دردهای شدید به دلیل بروز سندرم تونل کارپال، یا آسیب‌هایی مانند رگ به رگ شدن و شکستگی استخوان، استفاده از روشهای ماساژ میتواند در کاهش درد موثر باشد.
ماساژ علاوه بر کاهش درد در ناحیه آسیب دیده، سبب بهبود شرایط بدن میشود و ماساژ سبب آرامش عضلات می‌گردد. اگر برای بیماران ماساژ استفاده شود سبب ایجاد حالت روانی خوب، کاهش استرس و بهبود خواب می‌گردد.
عواملی که سبب ایجاد درد دست می شوند با روشهای خاصی طبق تجویز دکتر دست قابل درمان خواهند بود. در بالا به برخی از این روشهای درمانی اشاره شد. باید توجه داشت جراحی برای درمان دست درد تنها در مواردی که روشهای غیر تهاجمی موثر نباشند و آسیب جدی باشد توصیه میشود.
دلایل زیادی سبب ایجاد درد دست می‌گردند. این دلایل شامل آسیب دیدگی دست هنگام ورزش کردن، زمین خوردن، بیماریهای مزمن مانند آرتروز و روماتیسم می‌باشند. در این موارد، استفاده از کمپرس سرد، مصرف داروهای ضد درد، فیزیوتراپی و سایر روش‌ها که در بالا نام برده شد میتوانند در کاهش درد دست موثر عمل کنند.
ابتلا به دردهای اسکلتی با افزایش سن بیشتر بروز می‌یابد. استخوانها و مفاصل با افزایش سن ضعیف تر شده و می‌توان با مراقبت از بدن در طول دوران میانسالی، خطر ابتلا به اختلالات استخوانی را کاهش داد. همچنین داشتن سبک زندگی سالم در جلوگیری از دردهای مزمن بسیار اهمیت دارد.
انجام تمرینات کششی به طور منظم در تقویت استخوانها، مفاصل و ماهیچهها موثر خواهد بود. همچنین بهتر است از انجام حرکات تکراری پرهیز شود. در صورت داشتن درد شدید باید همان طور که در بالا برای درد دست به چه دکتری مراجعه کنیم شرح داده شد، باید به متخصص ارتوپد دست در کلینیک‌های تخصصی مراجعه نمایید.
از وظایف متخصص ارتوپد دست می‌توان به تشخیص دقیق علت درد دست و انتخاب روش درمانی مناسب اشاره کرد. به منظور تشخیص صحیح، دکتر دست علاوه بر انجام معاینات بالینی، ممکن است عکسبرداری را نیز تجویز نماید و در نهایت با توجه به تجربه و مهارت خویش روش درمانی متناسب با شرایط فردی با کمترین عوارض و هزینه را تجویز می‌کند.
بنابراین بهتر است برای درمان مشکلات دست به متخصص ارتوپد و دکتر دست در کلینیک‌های معتبر مراجعه نمود.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو