نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

درمان تنگی کانال نخاعی گردن با روش‌های جادویی

یک محیط بسته استخوانی در پشت کمر و گردن همه ما وجود دارد که درون آن نخاع قرار داده شده است. این محیط دارای هفت مهره گردنی است. در برخی افراد این محیط کوچک‌تر و باریک‌تر می‌شود و عارضه‌ای به نام تنگی کانال نخاعی را ایجاد می‌کند که همراه با درد و ناراحتی زیادی است.

این عارضه تنگی کانال نخاعی نامیده می‌شود و می‌تواند کسانی را که در محدوده سنی بالا قرار دارند درگیر کند. این بیماری به دلیل علائم‌اش با بسیاری از امراض دیگر اشتباه گرفته می‌شود؛ بنابراین در صورت مشاهده علائم مشکوک برای درمان تنگی کانال نخاعی گردن هر چه سریع‌تر به دکتر خوب برای تنگی کانال نخاع مراجعه کنید.

علائم تنگی کانال نخاعی گردن چیست؟

برای درمان تنگی کانال نخاعی گردن باید با نشانه‌های این عارضه آشنا شوید؛ چون این بیماری در بخش‌های مختلف گردن و ستون فقرات بروز می‌یابد؛ پس افرادی که به آن دچار می‌شوند علائم یکسانی نخواهند داشت. یکی از علائم مهمی که به دنبال این بیماری ایجاد می‌شود

• گرفتگی عضلات: این گرفتگی در دست‌ها و انگشتان رخ می‌دهد. امکان دارد بیماران با بی‌حسی یا ضعف دست‌ها نیز مواجه شوند یا علائمی مانند گزگز انگشتان دست را هم تجربه کنند.
• میلوپاتی: این عارضه مجموعه‌ای از نشانه‌های گوناگون است و زمانی ایجاد می‌شود که به طناب نخاعی فشار فراوانی تحمیل شود. یکی از علامت‌هایی که در پی این اختلال به وجود می‌آید، بروز مشکل در گرفتن اشیا مختلف است. به گونه‌ای که فرد توانایی برداشتن اجسام سبک را نیز ندارد. این افراد قادر به حفظ تعادل بدن خود نیستند و احتمالاً بی‌اختیاری ادرار را نیز تجربه می‌کنند.
• دیسک گردن: هنگامی که مفاصل و مهره‌های گردن تحت فشار بالا قرار می‌گیرند، دیسک گردن ایجاد می‌شود که اسپاسم این ناحیه را در پی خواهد داشت. به همین دلیل احتمال دارد بیماران دچار سرگیجه شوند.

بررسی علل بروز تنگی کانال نخاعی گردن

کسانی که در محدوده سنی میانسالی قرار دارند، امکان دارد به این بیماری مبتلا شوند. مهره‌های استخوانی در پشت گردن و کمر که به طور پیوسته بر روی هم سوار شده‌اند، ستون فقرات را به وجود آورده‌اند. از میان این مهره‌ها نخاع می‌گذرد که یکی از حساس‌ترین بخش‌های بدن است.

بیماری‌هایی وجود دارند که شکاف میان مهره‌ها را باریک‌تر می‌کنند که در این صورت تنگی کانال نخاعی بروز می‌یابد. این عارضه فشار زیادی به نخاع اعمال می‌کند. بعضی از افراد از زمان تولد، این بیماری را با خود دارند.

یعنی امکان دارد از همان بدو تولد کانال نخاعی از قطر کمتری برخوردار باشد. این بیماری حتی با ضرب‌دیدگی مهره‌های گردن هم ایجاد می‌شود؛ مثلاً کسانی که تصادف می‌کنند یا با سانحه‌هایی از این قبیل مواجه می‌شوند امکان دارد به التهاب کانال نخاعی مبتلا شوند. مورد دیگری که می‌تواند سبب بروز این بیماری شود رشد بیش از اندازه استخوان‌ها در قسمت ستون فقرات است که به آن استئوآرتریت هم می‌گویند.

این نوع اختلال می‌تواند خارهای استخوانی را در این بخش مهم بدن ایجاد کند. مفاصل این ناحیه را تخریب کند یا باعث التهاب آنها شود که در نهایت منجر به بروز تنگی کانال نخاعی می‌شود. در میان مهر‌های گردن نوعی مانع وجود دارد که از سایش آنها پیشگیری می‌کند که به آن دیسک می‌گویند. کسانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند فشار زیادی را در کانال نخاعی احساس می‌کنند. در افرادی که سن بالایی دارند به مرور زمان سفتی و ضخیم شدن رباط‌ها اتفاق می‌افتد.

آیا درمان تنگی نخاع گردن بدون جراحی ممکن است؟

جواب سؤال بله است؛ چون شیوه‌های غیر جراحی زیادی برای بهبود این عارضه وجود دارد. این روش‌ها غیر تهاجمی هستند و برای برخی بیماران که وضعیت حادی ندارند تجویز می‌شوند. یکی از راهکارهای درمانی، تجویز انواع داروهاست؛ مانند داروهای ضد تشنج که برای از بین بردن دردها در محل آسیب‌دیدگی فواید زیادی دارند.

داروهایی همچون آمی تریپتیلین به عنوان ضد افسردگی برای بیماران در نظر گرفته می‌شوند و برای پایین آوردن التهابات این ناحیه از کورتیکواستروئیدی‌ها استفاده می‌کنند. در ادامه سایر روش‌ها را شرح می‌دهیم:

• افرادی که به این بیماری مبتلا شده‌اند دردهای مزمنی را احساس می‌کنند که باعث آزار و ناراحتی آنها می‌شود؛ به همین دلیل داروهای شل‌کننده عضلات نیز برای آنها تجویز می‌شود تا دردهای نواحی صدمه‌دیده تسکین یابد.
• روش بعدی که معمولاً برای درمان این دسته از بیماران پیشنهاد می‌شود فیزیوتراپی است. در این شیوه از گرمادرمانی، اولتراسوند و ماساژ استفاده می‌شود تا تنگی کانال نخاعی بهبود یابد.
• اگر شیوه‌های بالا جواب نداد، می‌توانید سراغ طب سنتی بروید. در این نوع درمان، انواع و اقسام عرقیات گیاهی خوراکی و دمنوش‌های گیاهی به کار می‌رود تا افراد درمان شوند؛ مانند آویشن. در این روش درمانی از برخی روغن‌های گیاهی برای ماساژ بیماران استفاده می‌شود تا تنگی کانال نخاعی مرتفع شود.
• راه حل دیگر استفاده از حرکات اصلاحی و تمرینات ورزشی مناسب است. این شیوه اگر به شکل درست و اصولی انجام شود، می‌تواند منفعت‌های فراوانی برای بیماران به همراه داشته باشد. ورزش‌هایی که برای بهبود این بیماری در نظر گرفته می‌شوند باید زیر نظر پزشک یا فیزیوتراپ انجام شوند؛ چون طناب نخاعی از حساسیت بالایی برخوردار است و در صورت آسیب‌دیدگی عوارض جبران‌ناپذیری به وجود می‌آورد. بیمارانی که به تنگی کانال نخاعی مبتلا هستند باید در شیوه خوابیدن یا دراز کشیدن خود نیز دقت کنند.

روش‌های جراحی تنگی نخاع گردن

اگر به کمک روش‌هایی که در بالا گفتیم بهبودی بیماران حاصل نشد، پزشکان مجبور به استفاده از درمان‌های جراحی برای درمان تنگی نخاع گردن هستند؛ اگر طناب نخاعی بدن در قسمت ستون فقرات یا گردن دچار فشردگی شده باشد ممکن است نقص‌های عصبی را در سایر نواحی بدن به وجود بیاورد.

این عارضه را به سه قسمت گوناگون طبقه‌بندی می‌کنند که قسمت اول در گردن می‌تواند بروز یابد، قسمت دوم به تمام نقاط کمر مربوط می‌شود و قسمت سوم مخلوطی از هر دوی آنهاست. این درمان‌ها عبارت‌اند از:

• برای بیمارانی که به تنگی کانال نخاعی مبتلا هستند، می‌توان از شیوه‌های جراحی مانند لامینکتومی استفاده کرد. در این روش در بخش بالایی ستون فقرات قسمتی به نام لامینا را از این ناحیه جدا و خارج می‌کنند تا از شدت فشاری که به نخاع تحمیل شده است کاسته شود.
• روش بعدی دیسککتومی گردن است و زمانی از آن استفاده می‌کنند که دیسک گردن دارای ابعاد غیر طبیعی و بزرگ باشد. با کمک این شیوه فشارهای نخاعی و عصبی به طرز چشمگیری کاهش می‌یابد؛ زیرا حین جراحی محیط کانال به میزان کافی باز می‌شود.
• کورپکتومی نیز شیوه دیگری از جراحی است که در مواقع حساس از آن استفاده می‌کنند. کسانی که این جراحی را انجام می‌دهند، احتمالاً در وضعیت حادی قرار دارند. طی این نوع عمل یک یا چند مهره از ستون فقرات جدا می‌شود و در عوض آنها از گرافت استرات استفاده می‌شود تا فضاهای خالی این ناحیه پر شود. ممکن است از استخوان نقاط دیگر بدن نیز برای پوشاندن فضاهای خالی استفاده کنند.
• از درمان‌های جراحی همچون لامینکتومی و فورامینوتومی نیز در مواقعی به کار گرفته می‌شود که دیسک بیماران دچار بیرون‌زدگی شده باشد. در این شیوه پزشکان علاوه بر جراحی از اقدامات دیگری نیز استفاده می‌کنند؛ مثلاً لوله‌ای را از کنار ستون فقرات عبور می‌دهند تا به بهبود این بیماری کمک کنند.
• به عنوان آخرین راه درمانی می‌توانیم به فیوژن ستون فقرات اشاره کنیم؛ اگر در بیماران جابه‌جایی مهره‌ها اتفاق افتاده باشد، این شیوه را به کار می‌برند؛ چرا که این نوع جراحی باعث می‌شود مهره‌های این ناحیه به صورت کاملاً فیکس سر جای خود قرار بگیرند.

ورزش در درمان تنگی نخاع گردن چه تأثیری دارد؟

ورزش در درمان تنگی کانال نخای گردن مؤثر است به برخی از آنها در زیر اشاره می‌کنیم؛

• کرانچ سرشانه ایستاده: یکی از تأثیرگذارترین تمریناتی که برای درمان تنگی کانال نخاعی گردن از آن استفاده می‌شود کرانچ سرشانه ایستاده نام دارد. مقابل دیوار قرار بگیرید و دست‌ها را روی آن بگذارید. در مرحله بعدی نیز به طرف دیدار خود را خم کنید و بعد از چند ثانیه کوتاه از آن دور شوید. برای اینکه از انجام این حرکت جواب بگیرید باید سه با در روز آن را تکرار کنید و هر بار ۱۰ مرتبه آن را انجام دهید.
• چرخش پایین تنه: حرکت بعدی تمرین چرخش پایین تنه است که برای بالا بردن انعطاف و افزایش تحرک نواحی مختلف ستون فقرات از آن استفاده می‌شود. برای اینکه این تمرین را انجام دهید نیاز دارید که کنار یک دیوار دراز بکشید به گونه‌ای که قادر باشید زانوها را خم کنید و کف پاها را به دیوار بچسبانید. با منقبض کردن عضلات شکم باید جهت خم کردن زانوها را نیز عوض کنید. یعنی آنها را به سمت چپ یا راست حرکت دهید. در این شرایط کشش مطلوبی در کمر و باسن به وجود می‌آید. این حرکت را در هر سمت بدن خود چند بار دیگر تکرار کنید تا بتوانید به بهبود خود کمک کنید.
• پیاده‌روی در آب: یکی از تمرینات ورزشی دیگر پیاده روی در آب است که انجام آن برای همه بیماران توصیه نمی‌شود. چون این دسته از بیماران شرایط خاصی را سپری می‌کنند و باید هرگونه فعالیتی را با مشورت پزشک به انجام برسانند و مدت زمان زیادی را به انجام فعالیت ورزشی اختصاص ندهند؛ زیرا پیاده روی‌های طولانی به ویژه با کفش‌های نامناسب می‌تواند عوارض شدیدتری را ایجاد کند.

بیماری تنگی کانال نخاعی گردن باعث می‌شود تا محیط‌ اطراف نخاع و ریشه‌های عصبی از حالت عادی خارج شوند و فضای آزاد خود را از دست دهند؛ چون این بیماری می‌تواند محیطی را که نخاع در آن جای‌گذاری شده است بسیار باریک کند و به نخاع، گردن و ستون فقرات آسیب برساند.

برای بهبود این بیماری تنها راهی که وجود دارد آزاد کردن فضاست تا نخاع به شرایط نرمال خود بازگردد؛ برای همین این حرکات ورزشی طراحی شده‌اند تا به افزایش فضای مورد نظر کمک کنند. این نوع ورزش‌ها برای انعطاف، کشش و تحرک گردن و تمام کمر مفید هستند و باعث بالا رفتن دامنه حرکتی بدن در این نواحی می‌شوند.

عدم درمان تنگی کانال نخاع گردن و عواقب خطرناک آن

کسانی که به این بیماری دچار شده‌اند باید هر چه سریع‌تر اقدامات درمانی را آغاز کنند؛ چرا که این عارضه می‌تواند خطرات بسیار گسترده‌ای را در پی داشته باشد. کسانی که این بیماری را تجربه می‌کنند در صورت عدم درمان ممکن است برای همیشه فلج شوند. از دست دادن حس‌ و کارکرد بخش زیادی از بدن می‌تواند عارضه‌های دیگری را نیز ایجاد و زندگی طبیعی بیماران را مختل کند. این نوع صدمه‌دیدگی دائمی است و می‌تواند با دردهای شدید همراه باشد.

در درمان تنگی کانال نخاعی گردن از انجام کدام فعالیت‌ها خودداری کنیم؟

هنگامی که متوجه علائم این بیماری می‌شوید یا پزشک تنگی کانال نخاعی را تشخیص می‌دهد باید محدودیت‌هایی را برای انجام فعالیت‌های خود در نظر بگیرید و در رابطه با انجام هرگونه فعالیتی با پزشک خود مشورت کنید.

این موضوع باعث می‌شود تا مقابل وارد شدن صدمات بیشتر به این ناحیه را بگیرید؛ اگر ورزشکار هستید یا برخی از فعالیت‌های ورزشی را انجام می‌دهید، بهتر است در برنامه ورزشی خود استثنائاتی را اعمال کنید. ورزش‌هایی مانند بسکتبال، فوتبال و ورزش‌های رزمی برای این دسته از بیماران مضر هستند؛ چون در این رشته‌های ورزشی امکان برخورد ضربات ناگهانی به ستون فقرات وجود دارد.

در صورت ضرب‌دیدگی ممکن است بیماری افراد به حدی وخیم شود که راهی برای درمان آن وجود نداشته باشد. در این بیماری طناب نخاعی به صورت خودکار تحت فشار است و در نواحی گردن، ستون فقرات و سایر اندام‌ها دردهای زیادی را به وجود می‌آورد.

با انجام ورزش‌های سنگین احتمال دارد تنگی کانال افزایش یابد و به فلج دائمی منجر شود؛ به طور کلی بیماران باید از انجام هرگونه کار سنگین که به ستون فقرات آنها فشار اضافی وارد می‌کند پرهیز کنند. فعالیت‌هایی همچون پریدن، طناب زدن و ... نیز برای این افراد ممنوع است.

چه زمانی برای درمان تنگی نخاع گردن به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که با علائم تنگی کانال نخاعی مواجه شدید، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید؛ چون این بیماری به خودی خود درمان نمی‌شود و به مرور زمان شدت آن بالاتر می‌رود. چنانچه بیماران دردهای شدیدی را در گردن و نواحی اطراف آن احساس کنند، دچار بی‌حسی دست‌ها و انگشتان دست شوند، سوزن‌سوزن شدن و گزگز دست‌ها را تجربه کنند باید علائم ایجادشده را به پزشک معالج خود گزارش دهند.

در برخی موارد ضربات سنگینی به افراد وارد می‌شود، به گونه‌ای که فرد توانایی تکان دادن گردن و کمر خود را ندارد. این مشکلات معمولاً در سوانحی مانند تصادفات رخ می‌دهند. در این شرایط نیز تنها اقدامی که به بیماران کمک می‌کند رساندن آنها به مراکز درمانی است.

انجام این اقدام باعث می‌شود که شدت جراحات و صدمات به موقع تشخیص داده شود تا بیمار سریعاً تحت درمان قرار گیرد؛ همچنین زمانی که دچار آسیب می‌شوید بهتر است از دست زدن به نواحی گردن و ستون فقرات اجتناب کنید تا بهترین راهکارهای درمانی توسط پزشک برای شما تجویز شود.

سخن پایانی

در این مقاله موضوع درمان تنگی کانال نخاعی گردن را مورد بررسی قرار دادیم و از حساسیت بالای این بیماری با شما سخن گفتیم؛ چون این عضو بدن از سلول‌ها و اعصاب گوناگون تشکیل شده و در میان مهره‌های گردن جای گرفته است که در صورت آسیب‌دیدگی می‌تواند فلج کامل بیماران را به دنبال داشته باشد.

برای بهبود این بیماری باید از انجام ورزش‌های سنگین اجتناب کنید و در عوض تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی را زیر نظر پزشکان انجام دهید. علاوه بر ورزش، انجام اقداماتی همچون درمان طب سنتی، دارودرمانی و روش‌های جراحی نیز برای درمان این عارضه می‌تواند مفید باشد. برای استفاده از بهترین و به‌روزترین روش‌های درمانی پیشنهاد می‌دهیم به کلینیک پیشرفته ما مراجعه کنید.

دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو