نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
پارگی دیسک کمر و عوارض جراحی: همه آنچه باید قبل از عمل بدانید
یکی از ریسک پذیرترین انواع جراحی‌های ستون فقرات عمل پارگی دیسک کمر یکی از روش‌های درمانی مؤثر برای کاهش درد و بازیابی حرکت است، اما همچنان با عوارض عمل پارگی دیسک کمر احتمالی همراه است. این عوارض احتمالی می‌توانند شامل درد مداوم، عفونت، آسیب عصبی یا حتی محدودیت‌های حرکتی باشند. تصور کنید بعد از یک جراحی پرهزینه، به جای بهبود کامل، با مشکلات جدیدی مواجه شوید که کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. این نگرانی بسیاری از بیمارانی است که به دنبال انجام چنین عملی هستند.
اما این پایان راه نیست! انتخاب بهترین دکتر برای عمل دیسک کمر می‌تواند شانس موفقیت شما را افزایش دهد. در این مقاله، با بررسی کامل عوارض احتمالی این عمل و ارائه راهکارهای پیشگیرانه و درمانی، به شما کمک می‌کنیم تا با آرامش و اطمینان بیشتری تصمیم بگیرید. هدف ما این است که مسیر درمان شما به یک تجربه موفقیت‌آمیز و بدون عارضه تبدیل شود.
آنچه در این مقاله می خوانید:
علت ایجاد خطرات عمل پارگی دیسک کمر چیست؟
علت بروز عوارض پس از انجام عمل دریدگی دیسک کمر، سبک و شیوه این مدل جراحی است. در طی انجام این جراحی آن قسمت‌هایی از دیسک که بیرون‌آمده، باید در سر جای خود قرار بگیرند. اما ازآنجایی‌که این دیسک‌ها در یک‌لایه کلاژن قرار گرفته‌اند و ارتباط مستقیمی با عصب‌های ستون فقرات دارند؛ جراحی‌کردن و هر گونه اعمال تغییر خارجی بر روی آنها ممکن است باعث آسیب‌های غیر قابل جبرانی بشود.
بنابراین زمانی که تقریباً هیچ راه‌حل درمانی غیر از جراحی ندارید؛ باید تمام عواقب و عوارض جراحی پارگی دیسک را نیز در نظر بگیرید. معمولاً عوارض بعد از جراحی پارگی درون دیسک؛ غیرقابل‌درمان و بازگشت به حالت اولیه هستند. در مجموع همان‌طور که توضیح دادیم؛ باتوجه‌به ریسک‌پذیر بودن و داشتن عوارض متعدد این جراحی، شما باید حرفه‌ای و ماهرترین پزشک معالج را انتخاب کنید.
برخی از پزشکان تا جایی که امکان دارد؛ درمان‌های جایگزین را پیشنهاد می‌دهند. اما زمانی که کار به مرحله جراحی می‌رسد؛ جراح توانمند و با تجربه‌ای که به خوبی با ریز و بم کار آشنا باشد؛ می‌تواند تا حدودی سلامتی شما پس از انجام عمل حراجی پارگی در دیسک داخل کمر را تضمین کند.
عوارض بعد از عمل پارگی دیسک کمر به چه صورت است؟
معمولا کمترین عوارض این جراحی، آسیب به عصب‌های فعال محدوده ستون فقرات و ازدست‌دادن توانایی‌های معمول پس از انجام جراحی است. اما ممکن است این جراحی عوارض طولانی و مخاطره‌آمیزتری را نیز به همراه داشته باشد. به طور مثال هنگامی که یک جراح غیرحرفه‌ای، عصب‌های بیمار را دست‌کاری کند؛ آنگاه عوارضی همچون فلج دائم یا ناتوانی در راه‌رفتن برای بیمار پیش می‌آید.
اما این موارد حتی جزو خطرناک‌ترین عوارض جراحی پارگی درون دیسک قرار ندارند؛ و ممکن است عوارض بعد از عمل پارگی در دیسک کمر به شکل بدتری نیز بروز پیدا کنند. در ادامه ما به معرفی تمامی پیش آمدهای بعد از عمل جراحی پارگی در دیسک داخل کمر و همچنین مواردی غیرقابل‌بازگشت در اثر این جراحی پرداخته‌ایم. احتمال بروز هیچ‌کدام از موارد زیر قطعی و ۱۰۰ درصدی نیست؛ اما همواره خطر پیش‌آمدن عوارض پس از این جراحی وجود دارد:
-
امکان ازسرگرفتن مجدد بیماری: یکی از نقاط ضعف جراحی ستون فقرات و پارگی دیسک درون کمر، همین مسئله عود مجدد بیماری است. در واقع یکی از عواقب عمل پارگی دیسک کمر که به نسبت شایع هست؛ بازگشت درد و بیماری است. البته تنها در ۵ تا ۱۵ درصد افرادی که تحت جراحی قرار می‌گیرند؛ این اتفاق رخ می‌دهد. باقی افراد عوارض بعد از عمل‌کردن پارگی درون دیسک میان کمر دیگری را تجربه می‌کنند. که حتی ممکن است نسبت به بازگشت بیماری تبعات سنگین‌تری داشته باشند. درهرحال پزشکان تمام اقدامات لازم جهت پیشگیری از بروز چنین حادثه‌ای را انجام می‌دهند؛ و امروزه درباره امکان ازسرگیری بیماری خیلی جای نگرانی نیست.
-
خطر بالای درگیرشدن با عفونت: فضای اتاق عمل، آلوده به میکروب‌های بیمارستانی است. این میکروب‌ها بانفوذ به بدن بیمار میزبان هنگام جراحی در بافت‌های بدن فرد جا خوش می‌کنند. البته معمولاً پزشکان با آنتی‌بیوتیک‌های قوی پس از انجام جراحی از درگیری با عفونت جلوگیری می‌کنند. اما این راهکار همیشه چاره‌ساز نیست. گاهی اوقات شدت عفونت به حدی بالا است؛ که پزشکان اجباراً جراحی مجدد انجام می‌دهند. به همین خاطر بروز عفونت یکی از خطرات عمل پارگی داخل دیسک کمر جدی است. در واقع در بین تمامی عوارض بعد از جراحی پارگی در ديسک کمر، عفونت یکی از خطرناک‌ترین‌ها است. به همین خاطر انتخاب کادر پزشکی ماهر و مرکز جراحی مطمئن اهمیت زیادی دارد.
-
آسیب‌دیدگی اعصاب ستون فقرات: عصب‌های نخاعی یکی از حساس‌ترین‌ها در بین سایر اعصاب قسمت‌های مختلف بدن انسان هستند. این عصب‌ها به‌واسطه حساسیت و نقش مهمی که بر عهده دارند؛ ممکن است در اثر عوارض بعد از عمل‌کردن پارگی داخل دیسک درون کمر آسیب‌های جبرانی ناپذیری ببینند. در واقع زمانی که در اثر جراحی مشکلاتی مانند هماتوم بیرونی نخاع یا همان خونریزی داخلی در ستون فقرات به وجود بیاید؛ عصب‌ها آسیب می‌بینند یا اینکه به‌طورکلی فلج رخ می‌دهد. این آسیب‌ها به‌هیچ‌وجه جبران‌پذیر نیستند و بیماران را به دردسر می‌اندازند. بنابراین اگر پزشک به شما می‌گوید. ریسک بروز خطرات عمل پارگی درون دیسک کمر در شما بالا است! بهتر است از یک درمان جایگزین استفاده کنید.
-
فلج شدن و ناتوانی در راه‌رفتن: همان‌طور که در قسمت پیشین نیز اشاره کردیم؛ اعصاب ناحیه نخاعی و ستون فقرات در معرض آسیب‌هایی در حین جراحی هستند. این عصب‌ها به شکل مستقیم بر روی توانایی راه‌رفتن و حس‌کردن ما تأثیر می‌گذارند. به همین خاطر ممکن است هر اشتباهی در حین عمل جراحی باعث فلج دائم بیمار بشود. پزشکان باید نهایت دقت را به هنگام انجام این عمل به خرج دهند. البته باز هم ریسک ازدست‌دادن توانایی راه‌رفتن یا فلج دائم به‌عنوان یکی از عوارض بعد از عمل پارگی در دیسک داخل کمر وجود دارد. هیچ پزشکی همان‌طور که توضیح دادیم؛ از عارضه جراحی پارگی داخل دیسک در کمر چشم‌پوشی نمی‌کند و تصمیم‌گیرنده نهایی شما هستید.
-
از دست‌دادن حس در ناحیه کمر: این مورد هم یکی از خطرات بعد از جراحی پارگی در دیسک داخل کمر است. ممکن است بیماران پس از جراحی به‌طورکلی حس خود در ناحیه کمر را از دست بدهند. البته پزشکان تا حدود زیادی از این مسئله جلوگیری می‌کنند. اما ریسک بروز خطر بعد از جراحی پارگی داخل دیسک در کمر نیز آن‌چنان کم نیست. بسیاری از افراد به‌صورت دائمی یا تا مدتی کوتاه دچار این عارضه می‌شوند.
-
عارضه‌های مجاری ادراری و مثانه: بله خطر عمل پارگی داخل دیسک در کمر محدود به ستون فقرات یا ناحیه نخاعی نیست. گاهی اوقات برخی از بیماران دچار مشکلاتی چون بی‌اختیاری در خروج ادرار یا تکرر ادرار می‌شوند. البته این مشکل تا حدودی قابل‌درمان است. اما درصورتی‌که مشکل احتباس ادرار رخ بدهد؛ درمان بیمار سخت‌تر است. بهتر است پیش از انجام عمل جراحی و برای پیشگیری از خطرات بعد از جراحی پارگی در دیسک درون کمر، با یک متخصص اورولوژی مشورت کنید.
-
عدم دفع روده‌ها به‌صورت طبیعی: در مواردی بیماران گزارش داده‌اند که پس از جراحی دچار مشکل یبوست و عدم دفع کامل شده‌اند. البته برخی از بیماران نیز خبر از مشکل بی‌اختیاری به هنگام دفع مدفوع می‌دهند. هر دو این‌ها از عارضه عمل گسیختگی داخل دیسک در کمر هستند. در واقعیت خطر بعد از جراحی پارگی درون دیسک داخل کمر محدود به سیستم استخوانی ماهیچه‌ای ما نیست و چنین عوارضی را نیز باید در نظر بگیرید.
-
بیرون‌ریزی مایع نخاعی: مایع نخاعی درون ستون فقرات و لایه نخاع قرار دارد. در مواردی حین انجام عمل جراحی، این مایع بر اثر اشتباه کادر جراحی نشت پیدا می‌کند؛ اما در همانجا پزشکان آن را ترمیم می‌کنند. ا این حال گاهی اوقات مناطق میکروسکوپی همچنان نشت می‌دهند؛ و همین نشتی مایع نخاعی از خطرات بعد از عمل پارگی داخل دیسک درون کمر است. نشت مایع نخاع به‌عنوان یکی از عارضه بعد عمل پارگی داخل دیسک در کمر، سردرد و مشکلات دیگری به وجود می‌آورد.
-
داشتن سردرد یا سرگیجه: دلیل سر دردها یا سرگیجه پس از عمل، ضعف عمومی بیمار در اثر عارضه بعد عمل دریدگی دیسک داخل کمر و خونریزی حین عمل است. در واقع زمانی که بیمار تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد؛ عوارض بعد از جراحی پارگی دیسک در کمر گریبان‌گیر او می‌شوند. به طور مثال کم‌خونی یکی از این عوارض است و درصورتی‌که بیمار در طول عمل زیاد خونریزی بکند؛ بعد از جراحی دچار سرگیجه خواهد شد.
-
خطر تهدیدآمیز مرگ: در آخر، متأسفانه خطر مرگ نیز کیس‌های جراحی پارگی در دیسک درون کمر را تهدید می‌کند. در موارد نادری مانند سایر عمل‌های جراحی، بیمار جان سالم به در نمی‌برد. در واقع در اثر خطر بعد عمل پارگی داخل دیسک میان کمر یا در حین جراحی، بیمار جان می‌دهد. هر چند این مورد همه‌گیر نیست؛ اما بعید هم به نظر نمی‌رسد. از جمله خطرات بعد از عمل پارگی داخل دیسک کمر که منجر به مرگ است؛ می‌توان به عفونت اشاره کرد.
ریسک فاکتورهای پیامدهای عمل پارگی دیسک کمر
دراین‌بین البته ریسک فاکتورهایی نیز وجود دارد که احتمال بروز خطرات بعد عمل پارگی داخل دیسک کمر را کم و زیاد می‌کند. به طور مثال عده‌ای از افراد بیشتر در معرض خطرات بعد از عمل پارگی در دیسک در کمر هستند. در ادامه این ریسک فاکتورها را توضیح داده‌ایم
-
سن کیس جراحی: سن بیمار یکی از مهم‌ترین فاکتورهای جراحی است. در واقع اگر بیمار سن بالایی داشته باشد؛ ممکن است عارضه بعد از جراحی پارگی در دیسک درون کمر بیشتری را تحمل کند. جراحی در سن پایین‌تر توصیه اکثر پزشکان است. در واقع درصورتی‌که مشکل بیماران خیلی حاد باشد و با روش‌های جایگزین نتوان آن را درمان کرد؛ پزشک باتوجه‌به سن بیمار دستور انجام عمل جراحی را می‌دهد. اما باز هم خطر عمل پارگی درون دیسک در کمر با سن ارتباط دارند. ممکن است افراد جوان‌تر بسیار ساده‌تر از عوارض این جراحی عبور کنند. اما در سنین بالا عوارض به‌مراتب خطرناک‌تر هستند.
-
ابتلا به بیماری‌های خاص: مبتلا بودن به بیماری‌های خاص نیز یکی از مواردی است که ممکن است برای بیمار خطر به وجود بیاورد. به طور مثال افرادی که دچار بیماری‌های قلبی هستند؛ کمتر عمل جراحی پارگی دیسک کمر انجام می‌دهند. زیرا انجام این عمل برای آنها ریسک بالایی دارد. در واقع احتمال لخته‌شدن خون و بروز سکته در این بیماران بسیار قابل‌پیش‌بینی است. پزشکان فقط درصورتی‌که هیچ راهی جز جراحی باقی نمانده باشد؛ این عمل را به بیماران قلبی توصیه می‌کنند. پیامدهای عمل پارگی دیسک کمر برای بیماران قلبی می‌تواند سکته قلبی یا آمبولی باشد. همچنین این بیماران عارضه بعد از عمل پارگی درون دیسک کمر بیشتری را نیز تجربه می‌کنند. به‌طورکلی بیماران خاص نباید جراحی دریدگی در دیسک کمر را انجام بدهند.
-
حساسیت دادن بیمار در جراحی‌های مشابه: اگر بیماری تجربه انجام عمل جراحی‌های ستون فقرات یا استخوان را داشته باشد؛ و به این عمل جراحی حساسیت داده باشد؛ یکی از افراد دارای ریسک است. یکی از ریسک فاکتورهای عمل جراحی گسستگی دیسک کمر همین مورد است. بیمارانی که خطر عمل دریدگی دیسک داخل کمر را تجربه می‌کنند؛ معمولاً از قبل نیز جزو دسته دارای ریسک فاکتورها بوده‌اند. بنابراین حتماً پیش از انجام جراحی یک چک آپ کامل انجام دهید. در صورت انجام چک آپ، خطرات بعد از جراحی انقطاع دیسک در کمر کاهش می‌یابند.
آیا پزشک معالج بر کاهش عواقب عمل پارگی دیسک کمر تأثیر دارد؟
در پاسخ به این سؤال که آیا تدابیر پزشکی بر کاهش این عوارض تأثیر دارد یا خیر باید گفته شود که، بله تا حدود زیادی تأثیر دارد. انتخاب پزشکی حاذق که مهارت بالایی در انجام جراحی‌های ستون فقرات و دیسک کمر داشته باشد بسیار مهم است. پزشک بامهارت تا حد زیادی از احتمال ابتلای شما به انواع بیماری‌ها پس از انجام عمل جراحی دریدگی دیسک کمر می‌کاهد.
همچنین عواقب عمل پارگی دیسک کمر تنها درصورتی‌که پزشک شما توانایی بالایی داشته باشد؛ کاهش پیدا می‌کنند. در مجموع پزشکان تأثیر بسیار زیادی در ایجاد یا جلوگیری از خطرات بعد از جراحی پارگی درون دیسک کمر دارند. به طور مثال زمانی که پزشک اشتباهات پزشکی انجام ندهد؛ بعید است که بیمار مشکل فلج دائم یا سایر مشکلات راه‌رفتن را تجربه کند. تیم جراحی نیز بسیار مهم هستند. زیرا اشتباهات آنها نیز تأثیرگذار است.
همچنین مرکز جراحی که در آن عمل خود را انجام می‌دهید؛ باید کاملاً استریلیزه باشد. همان‌طور که قبلاً توضیح دادیم احتمال درگیرشدن با عفونت طی انجام این عمل جراحی بالا است. در واقع یکی از حادترین خطرات جراحی پارگی در دیسک کمر همین عفونت است.
عفونت تنها زمانی رخ می‌دهد که در یک مرکز آلوده تحت عمل جراحی قرار بگیرید. بهتر است برای پیشگیری از این مسئله در انتخاب مرکز جراحی خود دقت کنید. زیرا خطرات بعد از جراحی پارگی دیسک داخل کمرگاهی اوقات جبران‌ناپذیر هستند. بنابراین با بررسی و انتخاب‌های مناسب می‌توان این عوارض را به حداقل رسانید.
سؤالات متداول
همان گونه که مشخص است، هر گونه عمل جراحی دارای عوارض مخصوص به خود است. عمل گسیختگی دیسک کمر نیز از این قاعده مستثنی نبوده و عوارض را به دنبال دارد. البته باید گفته شود که به کمک تدابیر و راهکارهای درمانی و توصیه‌های پزشک معالج پس از عمل، باگذشت زمان این عوارض بر طرف خواهد شد. اما همواره سؤالاتی وجود دارد که ممکن است در این باره برای بیماران مطرح شود. در ادامه سعی شده است که مهم‌ترین و رایج‌ترین این سؤالات پاسخ داده شود.
چند درصد احتمال دارد عواقب بعد از جراحی پارگی داخل دیسک کمر برای ما به وجود بیاید؟
نمی‌توان درصد مشخصی برای احتمال بروز عوارض مشخص کرد و این مورد بستگی به ریسک فاکتورها دارد. ریسک فاکتورهایی همچون سن، ابتلا به بیماری‌های خاص یا حساسیت‌های بیماران بسیار تعیین‌کننده هستند و باید به آنها کاملاً توجه کنید.
احتمال مرگ چه میزان است؟
در موارد نادری مرگ رخ می‌دهد. در واقع مرگ جزو عوارض شایع پس از انجام عمل جراحی دریدگی دیسک کمر نیست. اما اگر بیمار ریسک فاکتورها را دارا باشد؛ ممکن است این عارضه پیش بیاید. البته پزشکان نیز پیش از انجام جراحی از بروز این احتمال می‌گویند.
عمل جراحی بهتر است یا روش‌های جایگزین؟
معمولاً پزشکان عمل جراحی را توصیه نمی‌کنند. راه‌های جایگزینی برای درمان گسستگی دیسک کمر وجود دارد. از جمله راه‌های جایگزین می‌توان به آب‌درمانی و درمان‌های فیزیوتراپی اشاره کرد. بااین‌حال در مرحله آخر پزشکان جراحی را پیشنهاد می‌دهند و بیمار اگر عوارض را بپذیرد؛ جراحان، جراحی پارگی دیسک کمر را انجام می‌دهند.
سخن آخر
عوارض عمل پارگی دیسک کمر می‌تواند به مشکلات جدی و طولانی‌مدتی منجر شود که بر کیفیت زندگی شما تأثیر می‌گذارد. اگرچه جراحی می‌تواند به کاهش درد کمک کند، اما این عمل همراه با خطراتی مانند عفونت، آسیب عصبی و محدودیت‌های حرکتی است که ممکن است حتی پس از بهبودی اولیه، مشکلاتی جدید را به وجود آورد. ممکن است شما هم از خود بپرسید که آیا این عوارض قابل پیشگیری هستند یا نه؟
اما مهم است که بدانید با مراجعه به یک متخصص ماهر، می‌توانید شانس خود را برای پیشگیری از این مشکلات به طور چشمگیری افزایش دهید. در کلینیک ما، تیمی از پزشکان با تجربه و متخصص در زمینه درمان پارگی دیسک کمر آماده‌اند تا شما را از خطرات و عوارض جراحی‌ها آگاه کرده و بهترین راهکارهای درمانی را ارائه دهند.
با مشاوره دقیق و برنامه درمانی متناسب با وضعیت شما، می‌توانیم از بروز عوارض عمل پارگی دیسک کمر جلوگیری کنیم و به شما کمک کنیم که به زندگی روزمره خود بازگردید. اکنون زمان آن است که برای مشاوره و درمان به کلینیک ما مراجعه کنید و تجربه‌ای بدون عارضه را پشت سر بگذارید.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو