درد مفصل شانه

هیچکس ناگهان با درد شانه از خواب بیدار نمی شود. این وضعیتی است که می تواند سال ها طول بکشد تا ایجاد شود. با افزایش سن، مشکلات درد شانه بسیار شایع هستند، به طوری که تقریباً یک چهارم از افراد نوعی از این ناراحتی را تجربه می کنند. این مشکل در زنان شایع تر از مردان است و حدود 25 درصد از زنان و 17 درصد از مردان را تحت تاثیر قرار می دهد. با ورود به دهه 50، 60 و بالاتر، ممکن است مشکلات متعدد و پنهانی باعث ایجاد درد شوند.

درد مفصل شانه می تواند از خفیف تا شدید، بسته به علت آن، متغیر باشد.  برخی از علل احتمالی عبارتند از: آرتروز مفصل شانه، پارگی عضلات گرداننده شانه (روتاتورکاف : rotator cuff)، التهاب و تورم مفاصل (بورسیت : bursitis) و عدم ثبات مفصل شانه.

بسیاری از شرایط می توانند باعث درد مفصل شانه شوند.  برخی از موارد به طور خاص شانه ها را تحت تاثیر قرار می دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است نواحی دیگر بدن را درگیر کنند. این مقاله به طور عمده بر روی علل درد شانه تمرکز می کند که به طور عمده مفصل شانه و بافت های اطراف آن را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین علائم درد مفصل شانه، نکاتی برای مدیریت آن و موارد دیگر را نیز بیان می‌کند.

علائم درد مفصل شانه

درد شانه ممکن است یکنواخت یا تیز باشد و بسته به علت آن از خفیف تا شدید متغیر باشد. افراد ممکن است متوجه شوند که درد با حرکت  کلی بدن بدتر می شود یا فقط زمانی رخ می دهد که حرکات خاصی را انجام دهند یا بهطور خاص شانه‌های خود استفاده کنند. همچنین ممکن است شانه مقداری از تحرک خود را از دست داده و احساس سفتی و تورم کنید و انجام کارهای روزمره را دشوار سازد.

پارگی روتاتور کاف (rotator cuff)

روتاتور کاف از چهار عضله تشکیل شده است که استخوان بازوی بالایی به نام هومروس را احاطه کرده اند. پارگی های روتاتور کاف یک علت شایع درد شانه است که منجر به حدود 2 میلیون مشاوره با پزشک در هر سال در ایالات متحده می شود. این می تواند ناشی از آسیب ناگهانی یا به دلیل استهلاک (degenerative) باشد. علل دژنراتیو یا استهلاکی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• ساییدگی و پارگی
• افزایش سن
• استفاده بیش از حد در دراز مدت

پارگی ممکن است جزئی، با پارگی های کوچک، یا کامل باشد، جایی که تاندون به طور کامل از استخوان جدا شود.

علائم پارگی روتاتور کاف

علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

• ضعف هنگام بلند کردن یا چرخاندن بازو
• درد ناشی از بلند کردن و پایین آوردن بازو
• احساس تق تق در مفصل شانه پس از حرکت
• دردی که در زمان استراحت یا شب رخ می دهد و ممکن است هنگام خوابیدن روی شانه بدتر شود

درمان درمان پارگی روتاتور کاف

درمان پارگی روتاتور کاف بسته به شدت پارگی، سن، سلامت کلی و سطح فعالیت فرد متفاوت خواهد بود. این رویکردها می تواند از استراحت تا جراحی را شامل شود.

برخی از انواع رایج عبارتند از:

• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)

• استراحت

• تغییر فعالیت ها

• تزریق استروئید

• ترمیم از طریق جراحی

آرتروز استئوآرتریت (Osteoarthritis  یا OA )

آرتروز استئوآرتریت (OA) شایع ترین نوع آرتروز است و به طور کلی با آسیب یا ساییدگی و پارگی همراه است.

طبق گفته بنیاد آرتروز، اگرچه آرتروز در لگن یا زانو بیشتر شایع است، اما حدود 1 نفر از هر 3 نفر بالای 60 سال دچار آرتروز شانه می شوند.

آغاز بیماری به طور کلی کند است و طی چندین سال ایجاد می شود.

شایع ترین علامت آرتروز، درد است که با حرکت بدتر می شود و به مرور زمان پیشرفت می کند. این درد در نهایت در شب نیز ادامه پیدا کرده و در خواب اختلال ایجاد می کند.

علائم دیگر می تواند شامل صدا دادن مفصل هنگام حرکت، کاهش تحرک و خشکی باشد.

درمان آرتروز مفصل دست

هیچ راهی برای درمان آرتروز وجود ندارد، اما فرد می تواند برای کنترل درد اقداماتی انجام دهد.

برخی از گزینه های درمانی عبارتند از:

• استامینوفن
• ضد التهاب ها، مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)
• کورتیکواستروئیدها
• استفاده از محافظ‌ها و آتل
• فیزیوتراپی
• گرما درمانی یا سرما درمانی
• تمرینات کششی و تقویتی
• ماساژ
• کرم های دارویی

همچنین ممکن است فرد در موارد حاد نیاز به جراحی داشته باشد.

تاندونیت (Tendinitis)

تاندونیت به التهاب و تورم تاندون های شانه گفته می شود. این عارضه اغلب تاندون های روتاتور کاف را تحت تاثیر قرار می دهد.

تاندونیت می تواند حاد یا مزمن باشد. حاد به این معنی است که درد به طور ناگهانی و پس از آسیب ایجاد می شود، در حالی که مزمن به این معنی است که درد ناشی از ساییدگی و پارگی است که طی بلندمدت ایجاد می‌شود.

فرد دردی که در ناحیه جلوی شانه و به سمت کناره بازو کشیده می شود احساس می‌کند، همچنین هنگام بلند کردن و پایین آوردن بازو دچار درد و خشکی است.

علائم اولیه تاندونیت ممکن است خفیف باشد. با این حال، با پیشرفت بیماری، فرد موارد زیر را تجربه می کند:

• درد در طول شب
• کاهش قدرت
• کاهش دامنه حرکت

درمان تاندونیت

درمان تاندونیت ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)
• فیزیوتراپی
• تزریق کورتیزون
• جراحی
• استراحت و تغییر فعالیت ها

ناپایداری مفصل شانه

ناپایداری مفصل شانه اغلب به دلیل آسیب به بافت یا استخوان های شانه ایجاد می شود. این باعث می شود استخوان هومروس (humerus bone) از حفره مفصل خارج شود.

این عارضه می تواند باعث علائم زیر شود:

• محدودیت دامنه حرکت
• درد
• ضعف
• خشکی در شانه
• دردناک شدن
• احساس ساییدگی یا تق تق کردن
• احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش

افراد جوان و ورزشکار بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

درمان ناپایداری مفصل شانه

درمان های ناپایداری مفصل شانه می تواند متفاوت باشد، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بی حرکت کردن شانه از طریق بستن یا آتل
• اجتناب از فعالیت هایی که باعث تشدید آن می شود
• فیزیوتراپی
• اصلاح از طریق جراحی

بورسیت (Bursitis): التهاب کيسه‌های مفصلی

کيسه‌های مفصلی (بورس) کیسه‌های کوچک پر از مایعی هستند که در سراسر بدن، از جمله در شانه‌ها، ایجاد می‌شوند. آنها از مفاصل محافظت کرده و به حرکت روان آنها کمک می‌کنند.

استفاده بیش از حد از مفصل شانه می‌تواند باعث تورم و التهاب شود و یک علت رایج  درد شانه است.

درد یک علامت شایع بورسیت است. ممکن است در حالت استراحت رخ دهد یا با فعالیت‌هایی مانند:

• بلند کردن بازوها به طرفین
• چرخاندن بازوها
• وارد کردن فشار رو به پایین به شانه ها

بدتر شود. درد ممکن است در قسمت بیرونی یا بالای شانه ها رخ دهد.

درمان بوریست

درمان بورسیت به شدت بیماری بستگی دارد.

برای برخی، ممکن است تمرینات شامل کشش و تمرینات مقاومتی، استراحت و یخ کافی باشد. برخی دیگر ممکن است نیاز به مراقبت پزشکی اضافی داشته باشند، که ممکن است شامل استفاده از مسکن ها و در موارد شدید، جراحی باشد.

گیرافتادگی شانه (Shoulder impingement) 

گیرافتادگی شانه زمانی رخ می‌دهد که عضلات و تاندون‌های روتاتور کاف (rotator cuff) روی زائدهٔ سرشانه‌ای (اکروميون: (acromion ، یعنی نوک استخوانی بالای تیغه شانه گیر کنند. بلند کردن بازو می‌تواند فضای بین دو قسمت بدن را تحت فشار قرار دهد و باعث درد و ناراحتی بیشتر شود.

علائم اصلی درد ناگهانی یا شدید هنگام رسیدن به پشت یا بالای سر است. فرد همچنین ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

• ضعف
• درد مداوم و مبهم در شانه یا بازو
• بدتر شدن درد در شب

درمان گیرافتادگی شانه

درمان ها می توانند بسته به شدت بیماری متفاوت باشند. آنها به طور معمول شامل استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی   (Nonsteroidal anti-inflammatory drug) ، به اختصار NSAID ها برای کمک به کنترل درد و التهاب هستند.

پزشک همچنین ممکن است در موارد شدیدتر، فیزیوتراپی یا اصلاح جراحی را توصیه کند.

شکستگی یا ترک‌خوردن

استخوان‌های متعددی شانه را تشکیل می‌دهند. هر یک از آنها می تواند شکسته شود یا ترک بخورد و باعث درد، ضعف و احتمالاً کاهش حرکت شود.

شکستگی اغلب به دلیل ضربه مستقیم  رخ می دهد. این می تواند شامل سقوط یا ضربه ناگهانی، مانند ورزش هایی با برخورد بالا مثل فوتبال و هندبال یا تصادف رانندگی باشد.

علاوه بر درد، فرد ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

• تورم
• گرما
• از دست دادن تحرک
• کبودی
• ناتوانی در حرکت دادن شانه
• احساس ساییدگی هنگام حرکت دادن شانه

درمان شکستگی و ترک مفصل شانه

درمان شکستگی اغلب شامل تراز کردن استخوان ها در صورت نیاز و گچ گرفتن برای حرکت ندادن شانه است. فرد ممکن است به جراحی نیز نیاز داشته باشد.

پزشکان ممکن است داروهای مسکن و ضد التهاب را تجویز یا توصیه کنند.

پارگی لابروم (Labral Tear)

لابروم مفصل شانه، حلقه‌ای از فیبروکارتیلاژ است که روی استخوان حفره‌ی مفصل (گلنوئید:Glenoid) قرار گرفته است. این حلقه باعث گودی بیشتر حفره‌ی مفصل شانه شده و سطح تماس مفصل را افزایش می‌دهد. همچنین محل اتصال رباط‌ها و تاندون‌های شانه به استخوان است. لابروم برای ثبات و عملکرد مفصل شانه بسیار مهم است، اما می‌تواند دچار آسیب و تحلیل‌رفتگی شود.

لابروم گلنوئید، حلقه‌ی غضروفی اطراف مفصل شانه، می‌تواند در اثر آسیب (ناگهانی یا تدریجی در طول زمان) دچار پارگی شود. پارگی لابروم می‌تواند خطر دررفتگی شانه را افزایش دهد و باعث ایجاد دردی مبهم و تیرکشنده و همچنین مشکل در خوابیدن به دلیل ناراحتی شانه شود.

شانه یخ زده

شانه یخ زده، که با نام کپسولیت چسبنده (adhesive capsulitis) نیز شناخته می‌شود، وضعیتی دردناک است که به تدریج در طول ماه‌های متمادی پیشرفت می‌کند. این یک وضعیت التهابی است که در آن کپسول مفصل گلنوهومرال (GH) به تدریج دچار ضخیم شدن و زخم می‌شود.

از نظر پزشکی، خشکی پیشرونده و محدودیت دامنه حرکت، به ویژه چرخش خارجی مفصل، وجود دارد. بهبودی کند است و می‌تواند حدود 2 سال طول بکشد. اگرچه علت دقیق آن شناخته نشده است، اما در زنان و در شانه غیر غالب آنها، شایع‌تر است.

دررفتگی شانه

دررفتگی شانه تقریباً نیمی از کل دررفتگی‌هایی است که انسان تجربه می‌کند.  مفصل شانه می‌تواند به سمت جلو، عقب یا به سمت پایین در برود. دررفتگی به سمت جلو شایع‌ترین نوع است. این دررفتگی می‌تواند کامل یا ناقص باشد. بافتی که استخوان‌ها را به هم متصل می‌کند، می‌تواند به دلیل نیروی شدید یا چرخش بیش از حد پاره شود.

ورزش‌هایی با درگیری بالا، ضربه ناشی از تصادفات وسایل نقلیه موتوری و سقوط می‌تواند باعث پرش مفصل از حفره‌ی کم‌عمق آن شود و منجر به درد شانه گردد.

افرادی که سابقه دررفتگی قبلی دارند، به دلیل شل شدن بافت، بیشتر در معرض دررفتگی‌های بعدی قرار دارند. همچنین در افرادی که دچار پارگی روتاتور کاف یا شکستگی گلنوئید هستند، احتمال دررفتگی بیشتر است.

دررفتگی‌ها نیاز به مراقبت پزشکی دارند زیرا دررفتگی‌های مکرر، شانه را در معرض آسیب‌های دیگری مانند آرتروز پس از ضربه، آسیب به لابروم، استخوان و روتاتور کاف قرار می‌دهند.

تزریقات ترمیم کننده با PRP یا کنسانتره مغز استخوان می‌توانند در افزایش جریان خون و بهبود شانه و رباط‌های آسیب‌دیده یا شل شده موثر باشند.

درمان خانگی درد مفصل شانه

ممکن است فرد بتواند درد شانه را در خانه مدیریت کند. با این حال، اگر علائم بهبود نیافت، می توانند برای تشخیص به یک متخصص پزشکی مراجعه کنند.

برخی از روش‌های بالقوه برای مدیریت درد شانه عبارتند از:

• استراحت
• گرما یا سرما درمانی
• تمرینات تقویتی یا انعطاف پذیری
• مسکن های خانگی بدون نسخه یا NSAID ها
• تمرین درست انجام دادن حرکات و نحوه قرارگیری بدن
• اصلاح فعالیت های فرد

طب سوزنی

طب سوزنی به طور فزاینده ای برای درمان درد مفصل شانه مورد استفاده قرار می گیرد. این روشی است که شامل استفاده از سوزن های ظریف در نقاط فشار مختلف برای تسکین درد است.

البته اثربخشی آن اندک و محدود بوده است. یک بررسی سیستماتیک از مطالعات علمی موجود هیچ مدرکی دال بر تأیید یا رد طب سوزنی پیدا نکرده است. با این حال، آنها نشان دادند که طب سوزنی همراه با تحرک مفصل شانه به بهبود عملکرد شانه در کوتاه مدت کمک کرده است.

مدیریت درد شانه در محل کار

درد شانه می تواند بسیار آزاردهنده باشد و شروع به تحت تاثیر قرار دادن تمرکز و بهره وری کند. بنابراین، زمانی که در مفصل شانه خود درد دارید، چگونه کار خود را انجام می دهید؟ در اینجا چندین قدمی که می توانید بردارید، آورده شده است:

• اگر شغل شما پشت میز است، حتماً میز خود را با صندلی ارگونومیک و مانیتور کامپیوتر در سطح چشم تنظیم کنید.
• برای کسانی که مجبور به استفاده از تلفن هستند، از هدفون یا هدست استفاده کنید تا مجبور نباشید گردن خود را برای نگه داشتن گوشی بچرخانید.
• در طول روز حرکات یا کشش های ملایمی مانند چرخاندن شانه ها را بگنجانید.
• اگر شغلی دارید که نیاز به بلند کردن اجسام بالای سر دارد، تغییر تکنیک بلند کردن را در نظر بگیرید یا از جک دستی، چرخ دستی یا لیفتراک برای بارهای سنگین تر استفاده کنید.
• استفاده از حمام داغ، که می تواند از طریق پوست جذب شود و باعث شل شدن عضلات سفت و سخت شود.

چه زمانی برای درد مفص شانه به پزشک مراجعه کنیم؟

در حالی که درد مفصل شانه ممکن است طی چند هفته به خودی خود برطرف شود، علائم و نشانه های خاصی وجود دارد که باید شما با دیدن آن حتما به پزشک مراجعه کنید. در اینجا لیستی از علائمی که باید در کنار درد مفصل شانه به آنها توجه کنید آورده شده است:

• هر گونه توده، تورم یا تغییر شکل غیرعادی در ناحیه شانه، به خصوص اگر سابقه تومور خوش خیم یا بدخیم داشته اید.
• قرمزی پوست یا تب، اینها از علائم عفونت هستند و ممکن است نیاز به درمان با آنتی بیوتیک داشته باشند.
• اگر آسیب ناشی از ضربه، مانند سقوط یا حادثه باشد، این می تواند منجر به دررفتگی، پارگی یا شکستگی شود.
• کاهش قابل توجه دامنه حرکت که می تواند نشانه پارگی روتاتور کاف، دررفتگی یا شکستگی باشد.
• درد شدید، مداوم یا بی وقفه ای که با مسکن ها تسکین نمی یابد، زیرا این می تواند نشان دهنده علت جدی تری برای علائم باشد.
• ضعف یا بی حسی در بازوها و دست ها
• تغییر حس در طول بازو، علامتی است که نشان می دهد ممکن است اعصاب تحت تاثیر قرار گرفته یا به نحوی درگیر شده باشند.

چگونگی معاینه و تشخیص درد مفصل شانه

تشخیص بر اساس معاینه پزشک یا سایر متخصصان پزشکی انجام می‌گیرد. در طول معاینه، پزشک به احتمال زیاد:

• دامنه حرکت فرد را ارزیابی کند
• در مورد میزان و محل درد آنها صحبت کند
• به دنبال حساسیت و قدرت شانه باشد
• ناحیه را با اشعه ایکس یا سایر تکنیک های تصویربرداری بررسی کند

در حالی که اینترنت برای درک بیشتر در مورد مفصل شانه و درد مفید است، برای دریافت تشخیص دقیق هر گونه علائمی، باید با یک پزشک متخصص آموزش دیده در زمینه ارتوپد (Orthopedics) و روش های درمان ترمیمی مشورت کرد. از کلینیک ها و پزشکانی که فقط گزینه های موقتی دارویی برای درد، مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) یا استروئید ارائه می دهند، خودداری کنید.

به طور معمول، پزشک مفصل شانه را به همراه گردن، زیر بغل و دیواره قفسه سینه معاینه می کند. این کار به این دلیل انجام می شود که این مناطق دارای عضلات، اعصاب و خونرسانی مشترکی هستند.

آنها همچنین شانه ها را از نظر هرگونه تورم، تغییر شکل یا تحلیل عضلانی بررسی می کنند. برای بررسی حساسیت، تورم، گرما و صدای ساییدگی ، به احتمال زیاد مفاصل استرنوکلاویکولار (Sternoclavicular joint)، مفصل آکروميوکلاویکولار (AC joint) و مفصل گلنوهومرال (GH joint) را نیز لمس خواهند کرد.

همچنین باید آزمایشات خاصی برای مقایسه قدرت، ثبات و دامنه حرکت هر دو شانه، از جمله حرکات فعال، غیرفعال و مقاومتی انجام شود. پزشک همچنین ممکن است قوس دردناک شانه (Painful Arc) را در حین دور کردن بازو از بدن  و همچنین حرکات چرخشی را بررسی کند.

برای ارزیابی سلامت یا درگیری رباط‌های خاص داخل مفصل، تست افتادگی بازو، تست ناراحتی شانه (Apprehension Test) و تست گیرافتادگی شانه هاوکینز (Hawkins’ Impingement Tests) انجام می شود.

پس از معاینه فیزیکی، مرحله بعدی تصویربرداری است:

• اشعه ایکس (X-ray): رادیوگرافی یا اشعه ایکس ممکن است برای ارزیابی بیشتر درد مفصل شانه، به خصوص پس از سقوط یا تصادف، مورد نیاز باشد. مجموعه استاندارد اشعه ایکس شامل نمای مستقیم ، نمای Y شکل کتف و نمای زیربغل است تا پزشک بتواند کل مفصل شانه را در تمام نماها ببیند.

اشعه ایکس همچنین برای ارزیابی آرتروز مفصل AC و مفصل GH مفید است. همچنین می توان از آنها برای مشاهده پارگی های بزرگ روتاتور کاف، تاندونیت کلسیفیه کننده (Calcific Tendinitis)، دررفتگی هیل ساکس (Hill-Sachs Dislocation) یا شکستگی جدا شدن (Avulsion Fracture) لبه گلنوئید (Glenoid) استفاده کرد.

• ام آر آی (MRI): اگر تشخیص همچنان نامشخص باشد، ممکن است از MRI برای بررسی بیشتر مفصل استفاده شود. آسیب های بافت نرم به طور معمول با MRI ارزیابی می شوند و MRI تست ترجیحی برای آسیب های روتاتور کاف است. MRI علاوه بر تجسم و ارزیابی غضروف مفصل و لابروم شانه، می تواند مشکلات مربوط به تاندون های روتاتور کاف، پارگی های جزئی و پارگی های کامل را نیز تجسم کند.
• سونوگرافی (Ultrasonography): این روش یک جایگزین مقرون به صرفه برای MRI است. سونوگرافی مانند MRI می تواند در تشخیص پارگی های روتاتور کاف کمک کند.
• سیتی اسکن (CT Scan): سی تی اسکن برای ارزیابی آسیب های استخوانی شانه، از جمله آرتروز، فرسایش استخوان، از دست دادن سر استخوان بازو (Humeral Head) یا لبه گلنوئید (Glenoid)، تومورها و شکستگی های مخفی  استفاده می شود.
• آرتروگرافی (Arthrography): در این مطالعه تصویربرداری، مفصل با ماده مخوص برای تصویربرداری بهتر تزریق شده و با CTاسکن یا MRI بررسی می شود. آرتروگرافی CT اسکن برای ارزیابی پارگی های مشکوک روتاتور کاف در بیمارانی که نمی توانند MRI انجام دهند، مفید است. آرتروگرافی MRI برای تشخیص آسیب‌های احتمالی لابروم (حلقه محافظتی مفصل)، ترجیح داده می‌شود.

خلاصه

درد مفصل شانه می تواند به دلایل مختلفی مانند بورسیت، آرتروز و پارگی روتاتور کاف ایجاد شود.

درمان ها به علت زمینه ای آن بستگی دارد. با این حال، به طور معمول شامل استراحت، گرما درمانی یا دارو درمانی می‌شود و در موارد جدی‌تر پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد.

منابع:

medicalnewstoday

centenoschultz