نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
درد پا پس از جراحی تنگی نخاع: بهترین راه حلها برای تسکین درد
درد پا بعد از عمل جراحی تنگی نخاع یکی از مشکلاتی است که بسیاری از بیماران پس از جراحی با آن مواجه میشوند. این درد که به دلیل فشار وارد شده به اعصاب پاها به وجود میآید، میتواند نه تنها فعالیتهای روزانه را مختل کند، بلکه در مواردی به مشکلات جدیتری منجر شود. ادامهی این دردها ممکن است به کاهش تحرک، بیحسی و حتی مشکلات حادتری مانند اختلالات در عملکرد عصبی منتهی شود. بهویژه در صورتی که درمان بهموقع و مناسب انجام نشود، عواقب این مشکل میتواند کیفیت زندگی فرد را به طور جدی تحت تاثیر قرار دهد. داشتن یک دکتر خوب برای تنگی کانال نخاع میتواند در این مسیر نقش حیاتی ایفا کند. خوشبختانه، روشهای نوین و مؤثری برای درمان این درد وجود دارد که در این مقاله به بررسی آنها خواهیم پرداخت، تا شما بتوانید با رویکردهای مناسب این درد را کنترل کنید و به زندگی عادی خود بازگردید.
آنچه در این مقاله می خوانید:
درمان درد پا بعد از عمل تنگی نخاع
درمان درد پا بعد از عمل تنگی نخاع
درد پا پس از جراحی ستون فقرات، بهویژه جراحی تنگی کانال نخاعی، در بسیاری از موارد ممکن است موقتی و زودگذر باشد و نیاز به نگرانی جدی نداشته باشد. اما توجه داشته باشید که گاهی این درد میتواند نشانهای از یک مشکل بسیار مهم و حیاتی باشد؛ مشکلی به نام لخته شدن خون در سیاهرگهای عمقی پا که در پزشکی به آن DVT (ترومبوز ورید عمقی) گفته میشود.
این لختهها معمولاً در سیاهرگهای ناحیه پایین زانو یا اطراف مچ پا شکل میگیرند، اما میتوانند در ناحیه ران نیز ایجاد شوند. خطر بزرگ این لختهها آن است که ممکن است از جای خود جدا شوند و همراه جریان خون به سمت ریه حرکت کرده و باعث آمبولی ریه شوند؛ شرایطی بسیار خطرناک و تهدیدکننده زندگی که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.
بنابراین در مقدمه این بحث باید تاکید شود که اگرچه بسیاری از دردهای پا پس از عمل جراحی ممکن است بیخطر باشند، اما احتمال وجود لخته خونی در سیاهرگهای عمقی پا (DVT) را نباید نادیده گرفت. این وضعیت به درمان فوری، حرفهای و اورژانسی نیاز دارد.
نشانهها و اهمیت تشخیص زودهنگام DVT
در صورتی که فردی پس از عمل جراحی احساس درد ناگهانی در پا، بهویژه در ناحیه زیر زانو یا اطراف مچ پا داشته باشد که با تورم، قرمزی، التهاب پوست و گرمی موضعی همراه باشد، باید احتمال وجود لخته را در نظر بگیرد. حتی اگر این علائم در ناحیه ران ظاهر شوند، باز هم جای نگرانی وجود دارد و فرد باید فوراً به اورژانس مراجعه کند یا با پزشک تماس بگیرد. این موضوع قابل تعویق نیست و نباید تا فردا صبر کرد.
همچنین علائمی مانند:
-
تنگی نفس ناگهانی
-
درد شدید و ناگهانی در قفسه سینه
-
سرفههای همراه با خلط خونی
-
افزایش ضربان قلب
-
افزایش تعداد تنفس
میتوانند نشانههایی از وقوع آمبولی ریه باشند که نیاز به درمان فوری در مراکز درمانی مجهز دارد.
تشخیص زودهنگام و مراجعه سریع به اورژانس در صورت مشاهده علائم مشکوک، میتواند از بروز پیامدهای خطرناک جلوگیری کند. درد پا بعد از جراحی نباید ساده انگاشته شود، بهویژه اگر همراه با علائمی باشد که احتمال DVT را مطرح میکند. لطفاً این نکات را جدی بگیرید و در صورت بروز نشانههای هشداردهنده، بدون تاخیر به مراکز درمانی مراجعه کنید.
وقتی اعصاب نخاعی که از مجاورت مهرههای ستون فقرات میگذرد، تحت فشار قرار گیرند، میگویند تنگی کانال نخاعی رخ داده است که دلایل متعددی دارد. از جمله لغزندگی مهرههای ستون فقرات، شکستگیهای مهره ستون فقرات، آرتروز گردن و بیرون زدگی دیسک بین مهرهای و... برای درمان درد تنگی کانال نخاعی، گاهی اوقات پزشک مجبور است از روش جراحی برای کاهش درد و بهبود وضعیت حرکتی بیمار استفاده کنند. برای انجام جراحی تنگی نخاع، پزشک به رفع فشار وارده به نخاع و تثبیت مهرههای آسیب دیده در ستون فقرات میپردازد. به کمک رفع فشار، فشار وارد شده به ساختار عصبی برداشته میشود و برای تثبیت مهرههای ستون فقرات با جراحی فیوژن، حرکت بین مهرهها را محدود میکنند.
درصد بالایی از متقاضیان جراحی ستون فقرات، بعد از عمل تنگی کانال نخاعی بهبود پیدا میکنند، اما در مواردی ممکن است به دلایلی مانند، حرفهای نبودن جراح مغز و اعصاب در کار خود، فشار به اعصاب نخاعی، بروز چسبندگی در رشتههای عصبی و... بعد از درمان درد تنگی کانال نخاع با جراحی، دچار عوارض شوند. عوارضی چون، دردهای شدیدتر از قبل در پاها، محدود شدن دامنه حرکتی و بروز التهاب شوند. از علائم شایعی که افراد بعد از عمل تنگی کانال نخاع از آن احساس ناراحتی دارند، بروز پادرد است که ناشی از تحت فشار قرار گرفتن عصبهای نخاع و چسبندگی عصبها است. در ادامه قصد داریم راجع به علت این درد و بهبودی درد پا بعد از عمل تنگی نخاع بپردازیم.
از علت تا درمان درد پا پس از عمل تنگی نخاع
تنگی کانال نخاعی از عارضههای دردناک و ناتوان کننده در ناحیه ستون فقرات است که در اثر تحت فشار قرار گرفتن اعصاب نخاعی در مجاورت ستون فقرات ایجاد میشود. فشار به این عصب، سبب تخریب ریشههای آن و مختل شدن اعصاب حرکتی خواهد شد. به همین دلیل بیماران مبتلا به تنگی نخاع از علائم خود مانند درد شدید در پاها و اندامهای تحتانی میگویند.
اگر این علائم به صورت مداوم بود و در شدید بود و راههای درمانی دیگر جواب نداد ممکن است متخصص ستون فقرات پیشنهاد دهد که از جراحی برای درمان بیماری خود استفاده کنید تا از شر این دردها و علائم نجات پیدا کنید. افرادی که عمل جراحی را انتخاب میکنند به امید اینکه وضعیت جسمانی آنها بهتر شود و از این دردها خلاصی یابند، عمل را انجام میدهند.
اگر این عمل توسط متخصص و جراح مغز و اعصاب که در کار خود ماهر است انجام شود، معمولاً نتایج مطلوب و رضایت بخشی حاصل میشود، ولی باید گفت این نتایج رضایت بخش صددرصد نیست و امکان دارد بیمار همچنان پا دردهای شدید را بعد از عمل تنگی نخاع احساس کند. عوامل مختلفی باعث بروز پا در بعد از عمل تنگی کانال نخاعی در بیماران میشود. البته باید این را گفت که این درد پا گاهی اوقات کاملاً به صورت موقتی است و بیمار ممکن است تا چند روز آن را تجربه کند، اما گاهی اوقات ممکن است این دردها حدود دو ماه و یا حتی بیشتر از این مدت زمان طول بکشد.دلایل درد پا بعد از عمل تنگی کانال نخاع:
حرفهای نبودن و با تجربه نبودن متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات.
وارد شدن آسیب و صدمات غیر عمدی حین جراحی لامینوکتومی.
بی توجهی به توصیه پزشک خود مثلاً تمرینات توانبخشی و فیزیوتراپی بعد از عمل.
بی تحرک بودن بعد از عمل.
بروز عفونت در محل جراحی و اختلال در روند بهبود زخم.
وجود لخته سیاهرگهای عمقی پا که بسیار خطرناک است و باید سریعاً به یک متخصص مراجعه کرد
یک دلیل پا درد بعد از گذر چند ماه از عمل تنگی کانال نخاع وجود تنگی کانال نخاعی و تنگی مرکزی است که بعد از عمل دیسکوپاتی شایع است.
فتق دیسک ثانویه که بعد از جراحی درد پا مجدد عود میکند.
بافت اسکار که بعد از جراحی دیسکوپاتی ایجاد میشود که باعث تحریک ریشه عصبی میشود.
درمان درد پا پس از عمل تنگی نخاع با دارو
درد پا بعد از عمل تنگی کانال نخاعی رایج است که شدت آن متفاوت است. در بعضی موارد خفیف گزارش شده و در بعضی موارد افراد با شدت درد روبرو هستند. در مواردی که خفیف است با کمی استراحت وضعیت پا بهبود پیدا میکند و نیاز به نگرانی خاصی ندارد که معمولاً بعضی دردها به مدت کوتاه طبیعی هستند.
در مواردی که دردها به مدت طولانی ادامه داشت و از بین نرفت، باید هرچه سریعتر برای بررسی وضعیت خود به پزشک مراجعه کنید تا پزشک علت این عارضه را بررسی کند. پزشک بعد از اینکه وضعیت ستون فقرات و پای شما را بررسی کرد، با توجه به شدت بیماری و درد پا از روشهای درمان مختلفی برای از بین بردن دردها استفاده میکنند. این روشهای درمانی متنوعند و با چند جلسه ممکن است این درها بهبود پیدا کنند.
یکی از روشهای بهبود درد پا بعد از عمل تنگی نخاع استفاده از دارو است. اغلب افراد تا چند هفته بعد از جراحی دچار درد ناتوان کننده در پا میشوند، به همین دلیل متخصص بعد از عمل داروهای ضد التهاب و ضد درد را تجویز میکند تا علائم درد و التهاب کاهش پیدا کند. دردهای حاصل از جراحی با این داروها بهبود پیدا میکنند. این داروها شامل:
داروهای مسکن برای آرام شدن درد مانند استامینوفن و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مثل آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسین و...
داروهای شل کننده عضلات برای اینکه دردهای ناشی از اسپاسم عضلانی را کاهش داده و این داروها برای حمایت از مکانیزمهای حرکتی است
تجویز داروهای مخدر در صورت داشتن درد شدید
داروهای ضد افسردگی برای کنترل اختلالات عصبی
داروهای سیستم عصبی که برای دردهای عصبی و عضلانی استفاده میشوند
تزریق کورتون در فضای اپیدورال باعث میشود که التهاب کانال نخاعی کاهش یابد و در نتیجه درد پا بعد از عمل تنگی نخاع بهبود یابد
درمان درد پا بعد از عمل جراحی تنگی نخاع با برنامه توانبخشی و فیزیوتراپی
از مهمترین دلایل بروز درد پا بعد از عمل تنگی نخاع، بیتحرک بودن بیمار است که هیچ برنامه خاصی را برای کاهش درد اجرا نمیکنند. بعد از اینکه شما عمل جراحی ستون فقرات را انجام دادید، پزشک در همان روزهای ابتدایی توصیه میکند، برنامههای توانبخشی و فیزیوتراپی را انجام دهید و شما را به یک فیزیوتراپ ارجاع میدهد تا زیر نظر یک فیزیوتراپیست به دور از تنبلی فعالیتهای خود را آغاز کنید.
در اینجا فیزیوتراپیستها با روشهای درمانی کمک زیادی به بهبود علائم بعد از عمل تنگی کانال نخاعی میکنند و با ارائه آموزشها و کششهای خاص به کاهش فشار بر روی عصبها و کم کردن درد در پاها کمک میکنند. برنامههای توانبخشی شامل، گرما و سرما درمانی، الکتریسیته، ورزش و...
گرما و سرما درمانی
یک روش قدیمی در درمان نواحی آسیب دیده عضلات، برای درمان درد تنگی کانال نخاعی و ورم و برای کاهش درد بعد از عمل، استفاده از کمپرس سرد و گرم است. میتوانید برای سرما درمانی از بستههای یخ، حمام یخ، ماساژ یخ استفاده کنید. سرما درمانی موضعی اثربخشی آن بالاست. با سرما درمانی، جریان خون در نواحی آسیب دیده کاهش مییابد و در نتیجه با باریک شدن رگهای خونی، میزان التهاب کاهش مییابد. در روش گرما درمانی، میتوان از کمپرس آب گرم، حمام آبگرم و اولتراسوند درمانی بهره برد. مزایای این کار افزایش جریان خون در پا است که مواد مغذی و اکسیژن در رگهای آسیب دیده بیشتر عبور میکند و بافتهای آسیب دیده بهبود پیدا میکند.
الکتروتراپی
یک روش درمانی برای درد پا بعد از عمل تنگی نخاع که توسط فیزیوتراپیستها انجام میشوند. با این دستگاههای الکتریکی، جریان کوچک و ضرباندار را به عضلات و اعصاب وارد میکنند که عضلات تحریک شده و درد کاهش پیدا میکنند.
ورزش کششی
برای اینکه درد پای شما کاهش یابد میتوانید از ورزشهای کششی و تقویتی استفاده کنید. این تمرینات باعث افزایش جریان خون و تقویت و انعطاف پذیری ماهیچهها و بافتها خواهد شد. ورزش باید زیر نظر فیزیوتراپیست باشد. در صورت مشاهده درد حین انجام این ورزشها، حرکات را متوقف کنید.
لیزردرمانی یک روش برای بهبود درد پا بعد از عمل تنگی نخاع
چنانچه علت درد پا بعد از عمل تنگی نخاع، آسیب به عصبها باشد، در این شرایط میتوان از انرژی نورانی متمرکز شده لیزر و تحریک بافتهای اطراف مهرههای ستون فقرات به درمان عارضه درد پا پرداخت. لیزر تراپی یک روش کاملاً بیضرر و بدون درد است که در قسمتهای مختلف بدن به راحتی قابل استفاده است.
از مزایای لیزر تراپی میتوان به درمان التهابی تسکین درد پا و عضلات آسیب دیده، ترمیم بافت، افزایش فعالیت عروقها، بهبود عملکرد عصبها، تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود سریع زخمها نام برد. وقتی عصبها دچار آسیب شوند، فرد در بدن خود بیحسی و اختلال را تجربه خواهد کرد. لیزر درمانی روند سرعت بازسازی عصبی را افزایش میدهد و همچنین دامنه سیگنالهای عصبی را افزایش میدهد تا بدن زودتر بهبود یابد. لیزر تراپی نقاط تحت فشار را فعال کرده و با فعال شدن آن، تسکین درد اسکلتی عضلانی را تجربه خواهید کرد.
از کارایی این روش کاهش تسکین بافت اسکار است. نور لیزر وقتی که به عمق پوست تابیده میشود، سرعت ترمیم بافتها و سلولها را افزایش میدهد. با افزایش سطح انرژی در سلول، مواد مغذی بهتر به سلولها جذب شده و مواد زائد بهتر تخلیه خواهد شد، در نتیجه سرعت ترمیم سلولها افزایش پیدا میکنند. به هر حال نیاز است در صورت عمل تنگی نخاع به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید و برنامههای توانبخشی و فیزیوتراپی را به طور کامل انجام دهید. تا عوارض را به حداقل برسانید.
آیا برای تسکین درد پا بعد از عمل تنگی نخاع نیاز به جراحی مجدد دارید؟
در صورتی که شما برای درمان درد تنگی کانال نخاع خود اقدام به جراحی کردید، اگر بعد از عمل تنگی نخاع با درد پا روبرو شدید، و این درد پا ادامه دار بود، باید حتماً جهت بررسی علت به یک متخصص مغز و اعصاب یا ستون فقرات مراجعه کنید. این درد پا همانطور که گفتیم دلایل متعددی دارد.
ممکن است نتیجه انتخاب یک پزشک غیر متخصص و یا به دلیل عود مجدد بیماری با شناخت گاهی درمان درد پا بعد از تنگی کانال با همه روشهای درمانی غیر تهاجمی تسکین پیدا نمیکند و بعد از انجام همه مراحل و تا چندین ماه همچنان گرفتار دردهای شدید در ناحیه پا است. در چنین شرایطی چارهای نیست و امکان دارد پزشک مجدد عمل جراحی را در ستون فقرات انجام دهد و عمل تنگی نخاع مجدد انجام شود، تا در صورت برگشت بیماری و عود مجدد بیماری، جراحی را انجام دهند. یا اگر دلیل فشار به عصبها باشد، با انجام جراحی به اصلاح عصبهای فشرده شده بپردازد تا علائم درد پا تسکین یابد.
به هر حال شما قبل از اقدام برای عمل تنگی نخاع در ستون فقرات به دلیل حساس بودن این قسمت بدن، باید یک پزشک متخصص را برای انجام جراحی انتخاب کنید. درصدی از موفقیت آمیز بودن عمل به پزشک مربوطه است، اما درصدی از این علائم بعد از عمل طبیعی بوده و بستگی به شرایط خود بیمار دارد.
اقدامات لازم برای درمان پا درد ناشی از تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاع در ستون فقرات که با فشردگی اعصاب نخاعی همراه است، بخش، کمر، گردن، پا و دست را درگیر میکند، میتواند در بخشهای مختلف ستون فقرات مانند پا یا گردن علائم افرادی هستند که از درد پا به دلیل تنگی کانال نخاع شکایت دارند. این درد پا میتواند همراه با ضعف و سفتی و گرفتگی باشد. کارهای مختلفی میتوانیم برای درمان درد پا ناشی از کانال نخاعی انجام دهیم. باید ابتدا به پزشک مراجعه کنید تا شما را در این زمینه راهنمایی کند و بهترین راههای درمان، بدون عوارض را پیش پای شما بگذارد.
پزشک ممکن است داروهای ضد التهاب تجویز کند. یا از شما بخواهد از انجام کارهای سنگین که اجسام سنگین را جابجا کنید، خودداری کرده و هنگام کار اصول نشستن صحیح را رعایت کنید. از توصیههای دیگر پزشک برای درمان درد تنگی کانال نخاعی، میتواند انجام ورزشهای دوچرخه سواری ثابت، حرکات یوگا، حرکت کششی و تقویتی عضلات و شنا کردن باشد. تا درد شما کاهش پیدا کند.از انجام ورزشهایی که به نخاع شما فشار وارد میکند، مثل وزنه برداری و راه رفتن طولانی خودداری شود.
سرما و گرما درمانی، طب سوزنی، ماساژ درمانی، استفاده از کمربند طبی مخصوص، از روشهای درمان درد پا ناشی از تنگی کانال نخاعی هستند که بدون هیچ گونه عوارضی هستند و در صورت نتیجه ندادن پزشک امکان دارد توصیه کند از تزریق استروئید یا مسدود کننده عصب، برای درمان پا درد ناشی از تنگی کانال نخاعی استفاده کنید. آخرین مرحله هم عمل جراحی است که در صورت جواب ندادن هیچ کدام از راههای درمان پزشک جراحی را پیشنهاد میدهد.عمل طبیعی هستند و به شرایط خود بیمار بستگی دارند.
درمان درد پا پس از عمل تنگی نخاع و اقدامات مراقبتی
اگر شما تحت عمل جراحی تنگی کانال نخاع قرار گرفتید و بعد از عمل نکات مراقبتی را رعایت نکردید، اگر چند بار دیگر هم جراحی کنید، بیمار با مشکلات بیشتری مواجه میشوند. به همین دلیل توصیه میکنیم نقاط مراقبتی را دقیق اجرا کنید تا هم از بروز علائم درد پس از عمل پیشگیری شود و هم بهبودی شما سریعتر حاصل شود. بعد از عمل تنگی کانال نخاع، حدود 5 هفته طول میکشد تا فرد بهبودی کامل خود را بدست آورد. این مراقبتها شامل:
مراقبت از زخم ناحیه تحت عمل برای جلوگیری از ایجاد عفونت
استفاده از بریس یا کمربند طبی بعد از عمل
استفاده از داروهای آنتی بیوتیک جهت پیشگیری از ایجاد عفونت
جلوگیری از بیتحرکی و داشتن یک برنامه توانبخشی برای رسیدن به بهبودی سریع و کاهش علائم جراحی
در هنگام نشستن و خوابیدن وضعیت خواب خود را اصلاح کنید
بعد از عمل جراحی تا یک سال زیر نظر پزشک خود باشید زیرا در همین مدت احتمال عود مجدد بیماری وجود دارد.
سخن پایانی
درمان درد پا بعد از عمل تنگی نخاع یکی از موضوعات حیاتی برای بسیاری از بیمارانی است که تحت جراحی تنگی نخاع قرار گرفتهاند. درد پا بعد از عمل میتواند به مشکلات جدیتر مانند اختلالات عصبی، محدودیت حرکتی و کاهش کیفیت زندگی منجر شود. این دردها نه تنها بر فعالیتهای روزمره تاثیر میگذارند بلکه در صورتی که بهموقع درمان نشوند، میتوانند مشکلات دائمی ایجاد کنند. آیا شما هم از دردهای مزمن پس از جراحی رنج میبرید؟ آیا احساس میکنید که بهبودی کامل هنوز به دست نیامده است؟
در این شرایط، مراجعه به متخصصان با تجربه و آگاه در زمینه درمان تنگی نخاع امری ضروری است. کلینیک ما با بهرهگیری از تکنیکها و روشهای نوین درمانی، میتواند راهحلهای مؤثری برای رفع این دردها به شما ارائه دهد. متخصصان ما با توجه به شرایط خاص شما، درمانی کاملاً شخصیسازی شده را طراحی کرده و به شما کمک میکنند تا از عوارض طولانیمدت جلوگیری کنید.
با مراجعه به کلینیک ما، شما نه تنها دردهای خود را کاهش خواهید داد، بلکه به زندگی بدون درد و با کیفیت باز خواهید گشت. در این مقاله توضیح دادیم که چگونه با درمان بهموقع میتوان از عواقب خطرناک جلوگیری کرد. اکنون نوبت شماست که برای یک آینده بهتر اقدام کنید.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو