نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
بی حسی دست در خواب نشان از چیست؟
آیا تا به حال هنگام خواب در دستانتان احساس بیحسی کردهاید؟ این مشکل میتواند بسیار ناراحتکننده باشد و باعث ترس و نگرانی شود.
دلیل بی حسی دست در خواب میتواند نامناسب بودن وضعیت بدن هنگام خواب یا وجود مشکلات دیگری باشد که به بررسیهای دقیقتری نیاز دارند و این سؤال را در ذهن ایجاد میکنند که برای بی حسی دست به چه دکتری مراجعه کنیم؟ به هر حال علت مشکل هر چه باشد باید به آن توجه داشت و به این مسئله نیز دقت کرد که این عارضه در کدام دست اتفاق میافتد آیا بی حس شدن دست چپ هنگام خواب یا بی حس شدن دست راست در خواب اتفاق میافتد و با جدی گرفتن علائم این عارضه به تسریع روند تشخیص و درمان بیماری کمک کرد. در این مطلب از سری مطالب پزشکی با ما همراه باشید تا شما را با دلایل بیحس شدن دست در خواب آشنا کنیم.

فهرست مطالب مورد استفاده در مقاله حاضر
علل بی حسی دست در خواب چیست؟
بسیاری از ما بعد از بیدار شدن از خواب متوجه میشویم که دستمان سنگین است و نمیتوانیم به درستی آن را حرکت دهیم. به این حالت سوزنسوزن شدن یا گزگز هم گفته میشود که میتواند در قسمت انگشتان دست ظاهر و تا بازوها کشیده شود.
گاهی علائم بیحسی و خوابرفتگی در هر دو دست بروز میکند گاهی هم تنها در یک دست. بنابراین اگر میخواهید بدانید که علت بی حس شدن دست راست یا چپ در خواب چیست حتماً تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا به بررسی برخی از مهمترین دلایل بپردازیم؛
⦁ وضعیت نامناسب دست هنگام خواب: اگر شبها عادت دارید که دستتان را زیر سرتان بگذارید و برای مدت زمان طولانی در این وضعیت قرار بگیرید. احتمالاً بارها با علائمی نظیر خوابرفتگی و سستی دست هنگام خواب مواجه شدهاید. در چنین مواقعی جای هیچگونه نگرانی نیست با تغییر پوزیشن هنگام خواب میتوانید به کاهش این علائم کمک کنید.
⦁ کار روزانه زیاد: افرادی که به موجب شغلشان مجبورند به طور مداوم از دستان خود استفاده کنند. معمولاً با اختلالات زیادی هنگام خواب مواجه میشوند و پس از بیدار شدن نیز وضعیت خوبی ندارند؛ زیرا انگشتانشان گزگز میکند یا به طور کامل بیحس شده است. اکثر تایپیستها یا خیاطها که به طور مداوم با دستانشان کار میکنند از بیحس شدن دستانشان هنگام خواب شکایت میکنند.
⦁ فقر آهن: افرادی که به اندازه کافی آهن مصرف نمیکنند یا رژیم غذایی نامناسب دارند معمولاً با مشکلاتی نظیر بیحسی دست هنگام خواب مواجه میشوند. در چنین مواقعی حتماً باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا با بررسی آزمایشهای پزشکی متوجه شود که به چه مقدار آهن در طول روز نیاز دارید تا کمبود آهن شما جبران شود. پس از استفاده از مکملهای آهن به طور مرتب، متوجه خواهید شد که تا چه اندازه علائم شما کاهش مییابند.
⦁ شیمیدرمانی و استفاده از برخی داروها: دورههای شیمیدرمانی و استفاده از برخی داروها از مهمترین دلایل بیحس شدن دست در خواب هستند. افرادی که از برخی داروهای خاص مانند داروهای ضد تشنج یا فشار خون استفاده میکنند؛ معمولاً با علائمی نظیر بی حس شدن دست هنگام خواب مواجه میشوند.
⦁ اختلال الکلیسم: سوءمصرف الکل به عنوان مهمترین علت بیحس شدن دست در خواب میتواند شما را با مشکلات بزرگتری مواجه کند؛ به همین دلیل پزشکان متخصص توصیه میکنند تا جایی که امکان دارد از مصرف مشروبات الکلی پرهیز کنید؛ زیرا علاوه بر ایجاد علائمی نظیر بیحسی دست در خواب میتواند شما را با اختلالات دیگری نظیر ضعف و گرفتگی عضلات و اختلالات جنسی مواجه کند.
⦁ دیابت: دیابت یا قند خون یکی از مهمترین عوامل ایجادکننده اختلالات بیحسی در دست و پاست. متأسفانه بسیاری از افراد از وجود این بیماری در بدن خود اطلاع ندارند؛ به همین دلیل ممکن است برخی از علائم آن، یعنی سستی دست هنگام خواب را نادیده بگیرند.
این بیماری به دلیل افزایش قند خون و کاهش انسولین در بدن اتفاق میافتد؛ به همین دلیل فشار واردشده به اعصاب، باعث ایجاد مشکلاتی نظیر خوابرفتگی و احساس سوزش و گزگز در انگشتان یا سایر قسمتهای دست میشود.
⦁ اسپوندیلوز گردن: علت بیحسی دست راست در خواب میتواند به دلیل اسپوندیلوز گردن اتفاق بیفتد این بیماری که در نتیجه افزایش سن و ساییدگی استخوانها ایجاد میشود؛ میتواند باعث ایجاد علائم آرتروز مانند فتق دیسک یا خار استخوان شود.
این اختلال با تنگ کردن فضای ستون فقرات گردن باعث ایجاد فشار در ریشه عصبی و نخاع میشود. در صورتی که به طور مکرر با چنین مشکلاتی مواجه میشوید و سن شما بالای ۵۰ سال است حتماً برای بررسیهای بیشتر و کاهش علائم به پزشک متخصص مراجعه کنید.
⦁ آسیب اعصاب یا نوروپاتی محیطی: ایجاد آسیب در اعصاب که به دلیل نوروپاتی محیطی اتفاق میافتد؛ میتواند به عنوان مهمترین علت بیحسی دست هنگام خواب باعث ایجاد بیماریهای مهم در بدن شما شود. جالب است که بدانید بیش از ۱۰۰ نوع نوروپاتی محیطی وجود دارد که علائم متفاوتی دارند در ادامه برخی از مهمترین آنها را مورد بررسی قرار میدهیم:
گزگز و بیحسی در انگشتان دست
درد و تورم در دست و پا
کمبود برخی ویتامینها
همه ما در طول روز به یک سری از ویتامینهای ضروری احتیاج داریم که برخی از آنها را از مواد غذایی دریافت میکنیم؛ اما بسیاری از آنها مانند ویتامین B۱۲ از طریق مواد غذایی به طور کامل جذب نمیشوند؛ به همین دلیل باید از مکملهای دارویی استفاده شود؛ بنابراین اگر به طور مداوم با علائمی نظیر سست شدن دست چپ در خواب مواجه میشوید؛ باید برای تشخیص کمبودهای بدن خود به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا با تجویز آزمایش خون از نیاز بدن شما آگاه شود.
تأثیر فشردگی و آسیب اعصاب در بی حس شدن دست راست هنگام خواب
از رایجترین و مهمترین دلایل سست شدن دست در خواب میتوان به فشردگی و آسیب اعصاب اشاره کرد؛ اگر این مشکل به دلیل کار بیش از اندازه یا فشار بر روی دستان شما ایجاد شود جای هیچگونه نگرانی وجود ندارد؛ اما مشکل زمانی جدی میشود که این علائم نشاندهنده یک اختلال جدی در بدن شما باشند. آسیب اعصاب که به نوروپاتی محیطی هم شهرت دارد، میتواند به دلیل عفونت یا التهاب در قسمتی از بدن شما رخ دهد.
علاوه بر این فشردگی عصب اولنار نیز میتواند در ایجاد اختلالات هماهنگی عضلانی در دست شما تأثیرگذار باشد. یکی از مهمترین دلایلی که باعث میشود بسیاری از افراد نتوانند اشیایی را که قبلاً به راحتی بلند میکردند بلند کنند یا آنها را با دست خود بگیرند، تحت فشار قرار گرفتن عصب اولنار است.
پس اگر با بیحس شدن دست در خواب مواجه شدهاید و پس از بیدار شدن مدت زمان زیادی طول میکشد تا علائم گزگز و بیخوابی در دستان شما از بین برود امکان دارد که عصب اولنار شما تحت فشار قرار گرفته باشد. از مهمترین علائمی که نشاندهنده آسیب این عصب است، میتوان به تغییر رنگ انگشتان و متمایل شدن آنها به رنگ صورتی در قسمت پشت و روی دست اشاره کرد که به طور معمول در انگشت حلقه اتفاق میافتد.
آیا سندرم تونل کارپال علت بیحس شدن دست در خواب است؟
علاوه بر تمام مواردی که در قسمت قبل به عنوان علت بی حسی دست هنگام خواب به آنها اشاره کردیم، باید از سندرم تونل کارپال نیز نام ببریم. این سندرم یکی از مهمترین عوامل بهوجودآورنده درد و بیحسی در دست هنگام خواب است. این اختلال به عنوان شایعترین نوروپاتی محیطی شما را با مشکلات مختلفی مواجه میکند.
جالب است بدانید اغلب کارمندان و افرادی که به طور مداوم با دستان خود کار میکنند با این مشکل مواجه میشوند؛ بنابراین باید آن را جدی گرفت و با پیشگیری بهموقع از آسیبهای بزرگتر جلوگیری کرد. متأسفانه بسیاری از افراد درگیر این اختلال با درد شدید در قسمت مچ دست از خواب بیدار میشوند. با وجود اینکه علائم مربوط به این بیماری به مرور زمان از بین میرود؛ اما با این حال باید برای پیشگیری از بروز مجدد به پزشک متخصص مراجعه کرد.
علت بی حس شدن دست راست موقع خواب
سست شدن دست راست هنگام خواب، برای هر دو دست اتفاق میافتد و بسته به اینکه دست راست را درگیر کند یا چپ، دلایل مختلفی دارد. شما ممکن است پس از بیدار شدن از خواب در دست راست یا چپ خود احساس بیحسی داشته باشید و بخواهید دلیل آن را پیدا کنید. دلیل بیحس شدن دست راست موقع خواب معمولاً به دلیل تحت فشار قرار گرفتن اعصاب یا خوابیدن در وضعیت نامناسب است.
اکثر افرادی که با چنین مشکلی مواجه میشوند نسبت به علائم خود بیتوجه هستند؛ زیرا گمان میکنند که به صورت موقت ایجاد شده و سریعاً برطرف میشود.
در اکثر مواقع این باور درست است؛ اما اگر در کم و کیف آن تغییراتی ایجاد شود، حتماً به بررسیهای دقیق پزشکی نیاز است. گاهی اوقات بیحس شدن دست راست موقع خواب، به صورت ناگهانی آغاز میشود؛ اما تا از بین برود بسیار طول میکشد به همین دلیل به شما توصیه میکنیم برای بررسی علت این مشکل، حتماً با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
علت سست شدن دست چپ در خواب
همانطور که گفتیم، بیحس شدن دست موقع خوابیدن، مشکلی نیست که فقط یکی از دستها را درگیر کند. به طور کلی سست شدن دست چپ در خواب میتواند یک مشکل کاملاً عادی باشد؛ اما اگر این علائم شدت گرفتند، حتماً باید برای بررسیهای پزشکی به یک کلینیک معتبر مراجعه کنید. ظاهر شدن علائم بیحسی و گزگز در دست چپ با دست راست کاملاً تفاوت دارد. به همین دلیل است که معمولاً پزشکان به بیماران خود توصیه میکنند که حتماً علائم سست شدن دست چپ در خواب را جدی بگیرند. گاهی اوقات علت این مشکل آنژین یا حمله قلبی است و اگر به موقع اقدام نکنید ممکن است دیر شود. بیحسی دست هنگام خواب میتواند زنگ هشدار بیماریهای جدی قلبی و عروقی باشد؛ پس بیتفاوت از کنار آن عبور نکنید.
چه زمانی برای درمان سست شدن دست در خواب اقدام کنیم؟
در صورتی که به طور مداوم با علائمی نظیر سستی دست در خواب مواجه میشوید حتماً باید با بررسی علائم ظاهرشده در بدن خود هر چه سریعتر به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
همانطور که در قسمتهای قبل هم اشاره کردیم گاهی اوقات این مشکل به دلیل وجود حالات موقت مانند پوزیشن نامناسب هنگام خواب به وجود میآید؛ اما در بسیاری از مواقع ممکن است فردی که با این علائم مواجه میشود، از وجود یک بیماری یا اختلال مهم در بدن خود بیاطلاع باشد.
در همین راستا به شما توصیه میکنیم که حتماً در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، فوراً به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا هر چه سریعتر درمان شما را آغاز کند. برخی از مهمترین علائمی که به شما کمک میکند تا برای درمانهای پزشکی اقدام کنید شامل:
⦁ سرگیجه و حالت تهوع: به طور کلی بی حسی دست هنگام خواب به تنهایی نمیتواند یک مشکل جدی باشد؛ اما زمانی باید به آن توجه کرد که با علائم دیگری نظیر سرگیجه و حالت تهوع همراه شود؛ پس اگر هنگام بیدار شدن متوجه شدید که انگشتان دست شما بیحس است یا در سایر قسمتهای دست خود احساس درد و بیقراری میکنید، علاوه بر این دچار تاری دید و حالت تهوع هستید؛ هر چه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه کنید.
⦁ وجود ضعف غیر عادی در بدن: اگر با ضعف ناگهانی و بیحالی از خواب بیدار شدهاید و به همراه آن احساس میکنید که دستتان سنگین است و گزگز میکند حتماً باید این علامت را جدی بگیرید.
⦁ سردرد ناگهانی و بسیار شدید: اکثر بیمارانی که با بیحسی دست در خواب مواجه میشوند از مشکلات دیگری نظیر سردردهای شدید و غیر عادی هم شکایت میکنند. پزشک متخصص برای تشخیص نهایی، مدت زمان و شدت بروز علائم را مورد بررسی قرار میدهد.
⦁ اختلال در تکلم و راه رفتن: اگر همراه با بی حس شدن دست هنگام خواب با علائمی نظیر اختلال در راه رفتن و تکلم مواجه شدهاید به احتمال زیاد یک مشکل جدی در بدن شما به وجود آمده که نیازمند بررسیهای پزشکی است.
⦁ ظاهر شدن ناگهانی علائم: اگر قبلاً با بیحسی دست در خواب مواجه نشدهاید؛ ولی به یکباره این علائم در بدن شما ظاهر شدهاند؛ حتماً باید آن را جدی بگیرید و از پزشکان متخصص که تجربه و مهارت بالایی در زمینه درمان بیماریهای مغز و اعصاب دارند کمک بگیرید.
به طور کلی یک پزشک برای درمان بیماریهای مختلف باید سعی کند که مدت و شدت بروز بیماری را به طور کامل مورد بررسی قرار دهد تا از بهترین روش درمانی استفاده کند؛ بنابراین اگر به طور ناگهانی با این مشکل مواجه شدید و برای مدت زمان طولانی ادامه پیدا کرد، حتماً باید آن را با یک پزشک متخصص در میان بگذارید.
تشخیص و درمان علت بی حسی دست هنگام خواب
پزشک متخصص برای تشخیص علت بی حسی دست هنگام خواب از روشهای مختلفی استفاده میکند که در ادامه برخی از مهمترین آنها را معرفی میکنیم:
⦁ آزمایش خون
⦁ سیتیاسکن
⦁ امآرآی
⦁ آزمایش عملکرد اعصاب الکترومیوگرافی
⦁ نوار عضله
ظاهر شدن ناگهانی بی حسی دست هنگام خواب و همراهی آن با سایر علائم، میتواند نشاندهنده یک مشکل یا اختلال جدی در بدن شما باشد که نیازمند بررسیهای دقیق پزشکی است؛ اگر برای رفع این مشکلات به پزشک متخصص مراجعه کردهاید باید بر اساس نوع بیماریتان از مناسبترین راهکار درمانی استفاده کند.
از آنجایی که علت بیحس شدن دست در خواب به دلیل وجود بیماریهای مختلف است. روش درمانی که برای شما استفاده میشود هم به نوع بیماری بستگی دارد؛
⦁ ماساژ دست: تحقیقات ثابت کرده است که ماساژ دست هنگامی که دچار بی حسی و گزگز شده است؛ مؤثرترین راهکار درمانی برای از بین رفتن این حالت ناخوشایند است.
هنگامی که دست خود را ماساژ میدهید خون در تمامی قسمتها به جریان میافتد و این امر باعث بهبود خوابرفتگی و مورمور شدن قسمتهای مختلف آن میشود.
⦁ غوطهورکردن دست در آب: یک راهکار فوری برای کاهش علائم بی حسی دست در خواب، ماساژ دادن آن در آب سرد به همراه چند قطعه یخ است. این اقدام هم باعث به جریان انداختن خون در دستان شما میشود.
⦁ استفاده از رژیم غذایی مناسب: متأسفانه، گاهی اوقات استفاده از یک رژیم غذایی نامناسب شما را با مشکلات متعددی مواجه میکند.
برای مثال استفاده بیش از اندازه از نمک یا غذاهای اسیدی باعث شدت گرفتن تورم و درد در دست و پای شما میشود. توصیه ما به شما این است که حتماً برای از بین رفتن علائم ناشی از بی حسی دست هنگام خواب از مکملهای غذایی مناسب مانند ویتامین ب ۱۲ استفاده کنید و غذاهایی مانند ماهی و میگو را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
⦁ فیزیوتراپی: فیزیوتراپی یا توانبخشی فیزیکی به شما کمک میکند تا علائم بی حسی دست در خواب را تا حد زیادی کاهش بدهید. به ویژه اگر سن شما زیاد است انجام درمانهای توانبخشی کمک بسیار زیادی به بهبود بیماریهای اعصاب و عضله میکند.
⦁ درمان دارویی: استفاده از درمان دارویی در موارد خاص باعث کاهش علائم بی حسی دست هنگام خواب میشود. پزشک متخصص با توجه به بیماریای که باعث ایجاد این مشکل شده است از درمان دارویی برای رفع مشکلات شما استفاده میکند.
سخن پایانی
بی حسی دست در خواب یکی از رایجترین مشکلاتی است که اکثر ما پس از بیدار شدن از خواب با آن مواجه میشویم. در اکثر مواقع بروز این مشکل به دلیل انتخاب پوزیشن نامناسب حین خواب اتفاق میدهد.
گاهی اوقات هم وجود اختلالات و بیماریهای مختلف در ایجاد این مشکل مؤثرند. در چنین مواقعی برای تشخیص و درمان، باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک با بررسی علائم به وجود آمده و مدت زمان بروز آنها تصمیم میگیرد که از بهترین روش برای درمان شما استفاده کند.
علائم مختلفی به شما کمک میکنند تا تشخیص دهید چه زمانی باید برای درمان به پزشک مراجعه کنید؛ از جمله این علائم همراه شدن اختلالات دیگر نظیر مشکل در تکلم و راه رفتن به همراه سرگیجه و سردرد با بی حس شدن دست در خواب است.
توصیه ما به شما این است که حتماً تمامی علائم را جدی بگیرید و برای بررسی مشکل با پزشکان ما در ارتباط باشید. به شما پیشنهاد میکنیم به بخش دریافت نوبت سایت مراجعه کنید تا در اولین فرصت یکی از پزشکان حاذق ما شما را ویزیت کنند.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو