نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

 درمان تنگی کانال کمر

درمان تنگی کانال کمر باعث حفظ توانایی حرکتی فرد می‌شود و از بروز عوارض گوناگون احتمالی جلوگیری می‌کند. دلایل گوناگونی برای ابتلا به تنگی کانال نخاعی وجود دارد که بالا رفتن سن و انجام فعالیت‌های سنگین از رایج‌ترین این عوامل هستند.

بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی از علائمی مانند درد ستون فقرات، کاهش توانایی‌ برای دفع مدفوع یا ادرار و... خبر می‌دهند. یک دکتر خوب برای تنگی کانال نخاع پس از بررسی وضعیت جسمانی بیمار و نتیجه تست‌های آزمایشگاهی، راهکار درمانی مناسبی را برای درمان مشکلات مربوط به تنگی کانال کمر انتخاب می‌کند.

رعایت رژیم غذایی و انجام تمرینات ورزشی باعث تقویت ستون فقرات و کنترل این عارضه می‌شود. بسیاری از افراد برای درمان گرفتگی کانال کمر به راهکارهای طب سنتی مراجعه می‌کنند‌. در ادامه همراه ما باشید تا شما را با عواقب بی‌توجهی به درمان زودهنگام این عارضه آشنا کنیم.

اهمیت درمان تنگی کانال در کمر

درمان به موقع تنگی کانال نخاعی کمر از اهمیت بالایی برخوردار است و باعث حفظ کیفیت زندگی فرد می‌شود. جلوگیری از پیشرفت تنگی کانال نخاعی کمر، کنترل درد و التهاب ستون فقرات یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت درمان این عارضه است‌. انتخاب راهکار درمانی مناسب باعث تسکین درد ناشی از تنگ شدن کانال نخاعی در ناحیه کمر می‌شود؛ در این حالت بیمار همانند سایر افراد سالم می‌تواند فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهد.

جلوگیری از ضعف شدید عضلانی و حفظ توانایی حرکتی یکی از مهم‌ترین فواید درمان کانال نخاعی است. همچنین درمان به موقع تنگی کانال نخاعی کمر از بروز عوارض جانبی گوناگون جلوگیری می‌کند. به عنوان نمونه درمان به موقع این عارضه باعث حفظ توانایی فرد برای کنترل دفع ادرار یا مدفوع می‌شود و در ادامه باعث حفظ توانایی جنسی فرد و تضمین سلامت رابطه زناشویی وی می‌‌شود.

حفظ موقعیت شغلی یا ورزشی را می‌توان یکی از مهم‌ترین مزایای درمان زودهنگام تنگی کانال نخاعی کمر در نظر گرفت. در این حالت بیمار مبتلا به این عارضه می‌تواند فعالیت ورزشی‌ مورد علاقه خود را به شکل ایمن انجام دهد یا فرصت‌های شغلی خود را حفظ کند.

درمان به موقع این عارضه باعث حفظ تعاملات اجتماعی فرد می‌شود و احتمال بروز افسردگی را کاهش می‌دهد. کوتاه شدن مدت زمان بهبودی این عارضه و کاهش هزینه‌های درمانی آخرین مزیت درمان به موقع تنگی کانال نخاعی کمر است.

علائم همراه با تنگی کانال‌ نخاعی کمر

برای درمان تنگی کانال نخاعی و حفظ سلامتی خود باید با نشانه‌های این عارضه اسکلتی آشنا شوید‌‌. بیماران مبتلا به این عارضه با در نظر گرفتن فاکتورهایی مانند وضعیت سلامتی، میزان پیشرفت عارضه و... علائم مختلفی را تجربه می‌کنند که مهم‌ترین آنها را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

⦁ انتشار درد از ستون فقرات به اندام‌ تحتاتی (باسن، ران و ساق پا) که ضمن راه رفتن یا ایستادن مداوم تشدید می‌شود.

⦁ بیماران مبتلا به این عارضه از اختلالات حسی (سوزش، گزگز و بی‌‌حسی) در ناحیه کمر و اندام تحتانی خبر می‌دهند.

⦁ اختلال در توانایی کنترل دفع ادرار یا مدفوع یک نشانه‌ رایج تنگی شدید کانال نخاعی کمر است.

⦁ تغییر دمای موضعی (افزایش یا کاهش) ناحیه کمر را می‌توان نشانه‌ای رایج از تنگی کانال نخاعی کمر در نظر گرفت‌.

⦁ پیشرفت تنگی کانال نخاعی بر زندگی زناشویی فرد اثر دارد و باعث کاهش توانایی جنسی وی می‌شود.

⦁ بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی شدید از ضعف عضلات اندام تحتانی خبر می‌دهند که برای انجام فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد می‌کند.

⦁ درد ناشی از تنگی کانال نخاعی ضمن بلند کردن اجسام سنگین یا خم شدن غیر اصولی افزایش می‌یابد.

چه افرادی باید به درمان تنگی کانال نخاع اهمیت دهند؟

برای درمان تنگی نخاع در کمر و حفظ توانایی حرکتی خود باید با دلایل ایجاد کننده این عارضه آشنا شوید. بالا رفتن سن یکی از مهم‌ترین دلایل تنگی کانال نخاعی در ناحیه کمر است؛ زیرا با افزایش سن، مقاومت بافت استخوانی ستون فقرات کاهش می‌یابد. اضافه وزن باعث افزایش فشار موجود بر روی ستون فقرات می‌‌شود و از دیگر عوامل خطرناک برای تنگی کانال نخاع کمر است‌.

مادران باردار باید به نشانه‌های تنگی کانال نخاعی اهمیت دهند؛ زیرا در دوران بارداری فشار بیش‌تری به طناب نخاعی وارد می‌شود. پوکی استخوان در کاهش تراکم توده استخوانی ستون فقرات نقش دارد و احتمال تنگ شدن کانال نخاعی در کمر را افزایش می‌دهد. همچنین برخی افراد به علت سابقه ابتلا به دیگر عارضه‌های ستون فقرات (مانند بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای) این عارضه را تجربه می‌کنند.

شایان ذکر است که وجود ناهنجاری‌های ساختاری ستون فقرات یک فاکتور خطر جدی برای ابتلا به تنگی کانال نخاعی شناخته می‌شود. همچنین سابقه خانوادگی احتمال بروز این عارضه در شما را افزایش می‌دهد.

در صورتی‌که یکی از اعضای خانواده شما به تنگی کانال نخاعی مبتلا است، باید به علائم این عارضه اهمیت دهید. همچنین ایستادن یا نشستن طولانی مدت به دلیل موقعیت شغلی یک فاکتور خطر جدی برای تنگ شدن کانال نخاعی کمر شناخته می‌شود.

نحوه تشخیص و درمان تنگی نخاع کمر

تشخیص صحیح مهم‌ترین مرحله درمان است که به مهارت بالای یک پزشک نیاز دارد. متخصص برای تشخیص این عارضه ابتدا با فرد بیمار یک مصاحبه انجام می‌دهد تا سوابق پزشکی (شدت علائم، زمان پیدایش عارضه و...) را بررسی کند. همچنین متخصص برای انجام این کار سابقه خانوادگی و نوع سبک زندگی بیمار را ارزیابی می‌کند تا وجود هرگونه فاکتور خطر مرتبط با تنگی کانال نخاعی را تشخیص دهد.

پزشک در مرحله بعدی ضمن انجام تست‌های فیزیکی، وضعیت جسمانی فرد را ارزیابی می‌کند تا ضمن انجام این کار از توانایی بیمار برای کنترل دفع ادرار یا مدفوع، حساسیت به لمس، اختلالات حرکتی و... آگاه می‌شود.

پزشک جهت تشخیص دقیق‌تر تنگی کانال نخاعی در بیماران تصویر برداری (ام آر آی، سی تی اسکن و رادیوگرافی) لازم را تجویز می‌کند. متخصص ضمن بررسی نتایج این تست‌های تصویر برداری می‌تواند هرگونه ناهنجاری ساختاری در ستون فقرات را تشخیص دهد.

در صورتی‌که متخصص تنگی کانال نخاعی را مرتبط با اختلالات عصبی تشخیص دهد، انجام تست‌های عصبی-عضلانی (الکترومیوگرافی و آزمون تحریک عصب) را تجویز می‌کند. همچنین، در حالتی که تنگی کانال نخاعی ناشی از کمبود برخی ترکیبات ضروری (کلسیم) یا وجود فاکتورهای التهابی باشد، متخصص‌ انجام آزمایش خون را پیشنهاد می‌دهد. برای تشخیص دقیق تنگی کانال نخاعی به همکاری پزشکان متخصص در رشته‌های جراحی مغز و اعصاب و ارتوپد نیاز است.

راهکارهای نوین پزشکی برای درمان تنگی کانال نخاعی

پزشک متخصص‌ با در نظر گرفتن نتایج تست‌های تشخیصی و وضعیت سلامتی فرد راه‌های درمان تنگی کانال نخاعی کمر را انتخاب می‌کند. استفاده از پمادهای موضعی اولین راهکاری است که پزشک برای کنترل درد و التهاب ستون فقرات پیشنهاد می‌دهد. این پمادهای موضعی خاصیت ضدالتهابی بالایی دارند و باعث کاهش‌ درد ناشی از این عارضه می‌شوند.

⦁ قرص‌های ضد درد

برای درمان تنگی کانال نخاع کمر و تسکین درد مرتبط با این عارضه، می‌توانید از قرص‌های ضد درد خوراکی (مانند ناپروکسن و دیکلوفناک) استفاده کنید.

همچنین، مصرف قرص‌های ضد التهاب باعث کاهش تورم ستون فقرات و کنترل افسردگی اعصاب نخاعی می‌شود. در صورتی که پزشک متخصص تنگی کانال نخاعی را ناشی از کمبود برخی املاح معدنی یا ویتامین‌های ضروری تشخیص دهد، مصرف قرص‌های خوراکی مکمل‌‌ را توصیه می‌کند. پیش از مصرف هر قرص خوراکی با پزشک متخصص‌ مشورت کنید تا عارضه شما تشدید نشود.

⦁ داروهای کورتیکواستروئیدی

تزریق داروهای کورتیکواستروئیدی به ستون فقرات از دیگر راهکارهایی است که متخصص برای درمان تنگي كانال نخاعي كمر تجویز می‌کند. همچنین برخی بیماران می‌توانند برای درمان موقتی درد و التهاب ستون فقرات خود در جلسات لیزر درمانی شرکت کنند. انجام عمل جراحی آخرین راهکاری است که متخصص برای درمان تنگی کانال نخاعی پیشنهاد می‌دهد. پزشک برای انجام این کار با توجه به وضعیت سلامتی فرد، عمل جراحی مناسبی را انتخاب می‌کند.

انجام تمرینات ورزشی برای درمان گرفتگی کانال کمر

ورزش یک راهکار بسیار مناسب برای تقویت عضلات کمر و درمان تنگی کانال نخاعی در این ناحیه است. جهت انجام هر تمرین ورزشی برای درمان تنگی کانال نخاع به یک متخصص مراجعه کنید تا متناسب با وضعیت شما، برنامه تمرینی مناسبی را تجویز کند.

شنا یکی از بهترین تمریناتی است که باعث تقویت عضلات کمر و افزایش دامنه حرکتی مفاصل ستون فقرات می‌‌شود. برای بهره‌مندی از خواص آب درمانی و کنترل درد ناشی از این عارضه، روزانه به مدت چند دقیقه در آب راه بروید. دوچرخه سواری از دیگر تمرینات مفید ورزشی درمان تنگی کانال نخاع کمر است.

متخصص برای درمان خانگی تنگی کانال نخاعی کمر در برخی بیماران پیاده‌روی آهسته را تجویز می‌کند. برای این کار با استفاده از کفش‌های طبی در مسیرهای صاف راه بروید تا فشار اضافی به ستون فقرات وارد نشود.

حرکات اصلاحی که با کمک دستگاه‌های ورزشی‌ انجام می‌شوند، به تقویت عضلات کمر و کاهش تنگی نخاعی در این ناحیه کمک می‌کنند. از طرفی دیگر، یوگا یکی از بهترین تمرینات ورزشی برای افزایش دامنه حرکتی مفاصل ناحیه کمر است‌ و انجام روزانه آن باعث تقویت ماهیچه‌های کمر می‌‌شود. همچنین بهتر است برنامه تمرینی خود را تحت نظر یک فیزیوتراپیست ماهر انجام دهید.

کنترل رژیم غذایی برای کنترل تنگی کانال کمر

برای درمان تنگي كانال نخاعي كمر باید به برنامه غذایی خود اهمیت دهید و مصرف ترکیبات مقوی را در برنامه غذایی خود بگنجانید. کنترل رژیم غذایی از بروز اضافه وزن غیرطبیعی جلوگیری می‌کند و باعث تقویت مفاصل ستون فقرات می‌‌شود‌.

جهت درمان این عارضه نخاعی‌، مصرف غذاهای حاوی پروتئین‌های حیوانی و گیاهی را افزایش دهید؛ زیرا پروتئین به تقویت مفاصل و ماهیچه‌های کمر کمک می‌کند. نوشیدن متعادل آب از دیگر نکاتی است که برای تسریع بهبودی تنگی کانال نخاعی باید رعایت کنید.

مصرف مواد غذایی حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی باعث کاهش التهاب ستون فقرات و تسکین موقتی درد ناشی از تنگی کانال نخاعی ناحیه کمر می‌‌شود. انواع سبزی‌ها و میوه‌های تازه سرشار از این ترکیبات مفید هستند و به درمان تنگی کانال نخاعی کمک می‌کنند.

گنجاندن مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب ضروری در برنامه غذایی باعث بهبودی سریع‌تر تنگی کانال نخاعی می‌شود. انواع ماهی حاوی مقادیر بالایی از اسیدهای چرب ضروری هستند و مصرف روزانه آن‌ها به افزایش استحکام ستون فقرات کمک می‌کند.

برخی املاح معدنی مانند کلسیم و منگنز باعث‌ تقویت استخوان‌های ستون فقرات می‌‌شود؛ همچنین مصرف برخی ویتامین‌های ضروری در حفظ استحکام مفاصل کمر نقش دارد. برای درمان تنگی کانال نخاع کمر مصرف مواد غذایی سرشار از این ترکیبات ضروری را در برنامه غذایی خود بگنجانید و میزان مصرف چربی‌های اشباع و قند را کاهش دهید.

راهکارهای طب سنتی برای درمان گرفتگی نخاع کمر

انجام شیوه‌های درمانی طب سنتی باعث تقویت عضلات کمر و مفاصل ستون فقرات می‌‌شود‌. متخصص طب سنتی با در نظر گرفتن وضعیت سلامتی بیمار مبتلا به تنگی کانال نخاعی، راهکار مناسبی را تجویز می‌کند. نوشیدن دمنوش گیاه آرنیکا باعث تسکین درد ناشی از آسیب دیدگی عصبی می‌شود و در کاهش التهاب ستون فقرات نقش دارد.

دمنوش زنجبیل را تجویز یکی از ترکیبات دارویی سرشار از آنتی اکسیدانی است و باعث تسکین موقتی درد و التهاب ستون فقرات می‌‌شود. برای کاهش درد ستون فقرات و کنترل این عارضه می‌‌توانید دمنوش گیاه زعفران و دارچین میل کنید.

ماساژ درمانی با استفاده از روغن‌‌های زیتون ‌و رزماری از دیگر روش‌های رایج برای درمان گرفتگی نخاع است. همچنین برای ماساژ ستون فقرات و تسکین التهاب این ناحیه می‌توانید از ژل آلوئه ورا استفاده کنید. طب سوزنی از دیگر راهکارهای طب سنتی برای درمان تنگی کانال نخاع در ناحیه کمر است. متخصص‌ برای انجام این کار، سوزن‌های باریک را وارد ناحیه دردناک می‌کند تا اعصاب نخاعی‌ تحریک شوند.

نکاتی برای پیشگیری از تنگی کانال کمر

ضمن داشتن سبک زندگی مناسب و رعایت برخی نکات ساده، می‌توانید از بروز تنگی کانال نخاع در ناحیه کمر جلوگیری کنید. اصلاح عادات اشتباه در حین راه رفتن، نشستن و دراز کشیدن باعث حفظ سلامتی ستون فقرات می‌‌شود و احتمال تنگی کانال نخاعی را کاهش می‌دهد. دیگر نکات لازم برای جلوگیری از تنگی کانال نخاع کمر شامل موارد زیر هستند:

⦁ در صورت وجود سابقه خانوادگی در این زمینه، تحت نظر متخصص قرار بگیرید.

⦁ با انجام تمرینات ورزشی مناسب عضلات کمر خود را تقویت کنید.

⦁ با رعایت رژیم غذایی وزن خود را در محدوده‌ مناسبی حفظ کنید.

⦁ برای حفاظت از ستون فقرات خود و درمان کانال نخاعی کمر کفش‌های طبی بپوشید.

⦁ مصرف مواد مخدر و نوشیدن مشروبات الکلی را کنار بگذارید.

⦁ از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید تا فشار اضافی به ستون فقرات وارد نشود.

⦁ از ایستادن یا نشستن طولانی مدت خودداری کنید تا سلامت ستون فقرات شما حفظ شود.

چه زمانی برای تنگی کانال کمر به متخصص‌ مراجعه کنیم؟

تنگی شدید کانال نخاعی به پیگیری فوری توسط متخصص نیاز دارد تا سلامت ستون فقرات بیمار حفظ شود. پزشک ضمن انتخاب راهکار درمانی مناسب از آسیب دائمی به اعصاب نخاعی جلوگیری می‌کند. در صورت وجود شرایط زیر باید تحت نظر متخصص قرار بگیرید:

⦁ یکی از اعضای خانواده شما به تنگی کانال نخاعی مبتلا است و در این زمینه سابقه خانوادگی دارید.

⦁ در سنین بالاتر از 50 سال قرار دارید؛ زیرا در این دوران استحکام ستون فقرات کاهش می‌یابد.

⦁ پیشرفت تنگی کانال نخاعی باعث ناتوانی در کنترل دفع ادرار یا مدفوع شده است.

⦁ سابقه دیگر عارضه‌های نخاعی مانند بیرون زدگی دیسک‌های بین مهره‌ای کمر را دارید.

⦁ ستون فقرات شما دارای ناهنجاری ساختاری است یا از اضافه وزن غیر طبیعی رنج می‌برید.

⦁ تنگی کانال نخاعی باعث ضعف شدید عضلات اندام‌ تحتانی شده است و برای انجام فعالیت‌های ساده توانایی لازم را ندارید.

⦁ تنگ شدن کانال نخاعی باعث بروز اختلالات حسی شدید (سوزش و گزگز) در اندام تحتانی یا ستون فقرات شده است.

عواقب بی‌توجهی به تنگی کانال کمر

بی‌اهمیتی به درمان تنگی کانال نخاعی کمر سلامتی فرد را در معرض خطر قرار می‌دهد و باعث پیشرفت این عارضه می‌شود. بسیاری از بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی از ضعف عضلات اندام تحتانی خبر می‌دهند که ناتوانی فرد برای انجام فعالیت‌های روزانه را به دنبال دارد.

تشدید اختلالات حسی در ستون فقرات یا اندام‌ تحتانی از دیگر عواقب بی‌توجهی به درمان گرفتگی نخاع کمر است. بسیاری از بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی شدید از احساس سوزش یا گزگز مداوم ستون فقرات خبر می‌دهند.

پیشرفت تنگی کانال نخاعی موقعیت شغلی‌ افراد را تهدید می‌کند؛ به گونه‌ای که بسیاری از بیماران مبتلا به این عارضه فرصت‌های شغلی خود را از دست می‌دهند. در این حالت فرد مبتلا به تنگی کانال نخاعی در معرض انواع مشکلات اقتصادی قرار می‌گیرد.

کاهش توانایی لازم برای انجام فعالیت‌های ورزشی مورد علاقه از دیگر پیامدهای بی‌اهمیتی به درمان زودهنگام تنگی کانال نخاعی است. در این حالت فرد مبتلا به این عارضه کم تحرک می‌شود و در معرض چاقی قرار می‌گیرد.

تنگی شدید کانال‌ نخاعی باعث کاهش تعاملات اجتماعی فرد می‌شود و احتمال بروز افسردگی یا آسیب‌های روحی را افزایش می‌‌دهد. طولانی شدن مدت زمان درمان تنگی کانال نخاعی از دیگر پیامدهای بی‌توجهی به درمان این عارضه است.

در این حالت نیاز به انجام راهکارهای درمانی پیچیده افزایش می‌یابد و سلامتی فرد تهدید می‌شود. افزایش هزینه‌های درمانی آخرین نتیجه بی‌اهمیتی به درمان تنگی کانال نخاعی در مراحل اولیه این عارضه است.

سخن پایانی

درمان تنگی کانال کمر در مراحل اولیه این عارضه از اهمیت بالایی برخوردار است و باعث حفظ کیفیت زندگی فرد می‌‌شود. فاکتورهای خطر متنوعی مانند سالمندی، بارداری و... باعث تنگ شدن کانال نخاعی می‌شوند. درد ستون فقرات و اختلالات حسی در اندام تحتانی را می‌توان از مهم‌ترین نشانه‌های این عارضه در نظر گرفت. راه‌های درمان تنگی کانال نخاعی کمر شامل مصرف قرص‌های خوراکی، استفاده از پماد‌های موضعی، عمل جراحی و... می‌شود.

رعایت رژیم غذایی باعث حفظ تعادل وزن می‌شود و از بروز تنگی کانال نخاعی جلوگیری می‌کند. همچنین، انجام تمرینات ورزشی باعث تقویت عضلات کمر می‌شود و در کنترل تنگی کانال نخاعی نقش دارد. بسیاری از بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی برای درمان عارضه خود راهکارهای طب سنتی را پیش می‌گیرند. کلینیک درمانی ما یکی از بهترین مراکز تخصصی در زمینه درمان تنگی نخاع کمر است‌.

دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو