نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
راهنمای جامع مراقبتهای بعد از عمل تنگی کانال نخاعی
توجه به مراقبتهای بعد از عمل تنگی کانال نخاعی، بروز اختلالات حسی و حرکتی را کاهش میدهد و باعث حفظ کیفیت زندگی فرد میشود. زمان بهبودی تنگی کانال نخاعی به عوامل مختلفی مانند: نوع جراحی، شرایط جسمی و پزشکی بیمار و میزان رعایت دقیق دستورالعملهای مراقبتی دارد. همچنین، استفاده از قرصهای خوراکی، لیزر درمانی و... باید تحت نظر پزشک باتجربه و متخصص انجام پذیرد. بنابراین، مراجعه به دکتر خوب برای تنگی کانال نخاع از اهمیت ویژهای برخوردار است. بعد از مراجعه به دکتر، رعایت رژیم غذایی و انجام تمرینات ورزشی مناسب از دیگر نکات مراقبتی بعد از جراحی کانال نخاعی محسوب میشوند تا فرد مبتلا سریعتر به زندگی عادی بازگردد. در این مقاله مهمترین مراقبت های بعد از عمل تنگی کانال نخاع ذکر شده است تا شما را به درستی در سپری کردن این دوران چالشبرانگیز راهنمایی کند.
برای تماس با پزشک متخصص و دریافت وقت ویزیت کلیک کنید
آنچه در این مقاله می خوانید:
اهمیت مراقبت های بعد از عمل تنگی کانال نخاعی
پس از انجام عمل تنگی کانال نخاعی باید به برخی مراقبتهای لازم اهمیت دهید تا احتمال بروز عوارض جانبی گوناگون کاهش یابد. پس از ترخیص از بیمارستان باید به مدت 24 الی 48 ساعت استراحت مطلق داشته باشید و از انجام هرگونه فعالیت فیزیکی خودداری کنید. کاهش نشانههای درد و التهاب یکی از مهمترین فواید اهمیت به مراقبتهای تنگی کانال نخاعی است زیرا از تشدید درد ستون فقرات و دیگر نواحی بدن جلوگیری میکند.
توجه به نکات مراقبتی بعد از عمل تنگی کانال نخاعی باعث کاهش اختلالات حسی در ستون فقرات و سایر نقاط بدن (با توجه به محل جراحی متفاوت است) میشود و توانایی راه رفتن و انجام فعالیتهای روزانه فرد مبتلا را افزایش میدهد. در این حالت احتمال بروز ضعف شدید عضلانی در اندام تحتانی یا فوقانی کاهش مییابد و فرد برای انجام فعالیتهای شخصی خود به دیگران نیازی نخواهد داشت.
از طرفی دیگر، رعایت نکات مراقبتی پس از عمل تنگی کانال نخاعی باعث حفظ توانایی فرد برای انجام وظایف شغلی و فعالیت ورزشی مورد علاقه خود میشود تاضمن حفظ روابط اجتماعی فرد، از افسردگیهای ناشی از عدم حرکت جلوگیری شود. کوتاه شدن پروسه بهبودی و کاهش هزینههای درمانی از مهمترین فواید رعایت نکات خود مراقبتی پس از جراحی تنگ شدگی کانال نخاعی است.
چه افرادی نیازمند مراقبتهایی بعد از عمل تنگی کانال نخاع هستند؟
با این وجود برخی بیماران به دلیل سبک زندگی یا وضعیت شغلی خود باید به نکات خود مراقبتی پس از انجام عمل جراحی تنگ شدگی کانال نخاعی اهمیت بیشتری دهند. سالمندان یکی از مهمترین گروههایی هستند که باید تمام مراقبتهای بعد از عمل تنگی کانال نخاع را در نظر داشته باشند؛ زیرا در دوران کهنسالی استحکام ستون فقرات کاهش مییابد. همچنین، بیماران دارای اضافه وزن غیر طبیعی که عمل تنگی کانال نخاعی را انجام میدهند باید نکات مراقبتی لازم را در نظر بگیرند.
در صورتیکه تراکم توده استخوانی ستون فقرات شما کاهش یافته است و دچار مشکلات پوکی استخوان باشید، باید به مراقبتهای پس از عمل تنگی کانال نخاعی توجه کافی داشته باشید. افراد مبتلا به نرمی استخوان باید به نکات مراقبتی پس از عمل تنگی کانال نخاعی توجه کنند، زیرا در این بیماری ستون فقرات استحکام پایینی دارد. همچنین بیماران دارای ناهنجاریهای ستون فقرات باید تمام نکات مراقبتی پس از انجام عمل جراحی تنگی کانال نخاعی را رعایت کنند. افرادی که برنامه تغذیهای مناسبی ندارند و ترکیبات غذایی مفیدی را دریافت نمیکنند، در الویت این نوع از مراقبتها قرار میگیرند.
برای تماس با پزشک متخصص و دریافت وقت ویزیت کلیک کنید
رایجترین علائم دوران بعد از عمل تنگی کانال نخاعی
رایجترین نشانههای موجود در دوران پس از عمل تنگ شدگی کانال نخاعی را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:
-
انتشار درد از ستون فقرات به اندام تحتانی (ران، ساق و کف پا) یک نشانه رایج در این دوران است.
-
بسیاری از افرادی که عمل تنگی کانال نخاع گردن را انجام میدهند از درد اندام فوقانی خبر میدهند.
-
بروز اختلالات حسی در ستون فقرات یا دیگر نواحی بدن که به شکل بیحسی، گزگز، سوزش و... بروز میکند.
-
برخی افراد پس از انجام عمل تنگی کانال نخاعی از تداوم بیاختیاری ادرار یا مدفوع خبر میدهند.
-
کاهش میل جنسی و اختلال در زندگی زناشویی یکی از مهمترین نشانههای دوران نقاهت پس از عمل تنگی کانال نخاعی است.
-
بسیاری از افراد پس از انجام عمل کانال نخاعی از ضعف شدید عضلانی و کاهش توانایی لازم برای انجام فعالیتهای روزانه خبر میدهند.
-
التهاب و قرمزی ناحیه جراحی یکی از نشانههای رایج پس از عمل تنگ شدگی کانال نخاعی است.
مراقبتهای نوین پزشکی بعد از عمل تنگی کانال نخاعی
متخصص با در نظر گرفتن نوع عمل جراحی و وضعیت سلامتی شما راهکار درمانی مناسبی را تجویز میکند تا دوران نقاهت خود را با سرعت بالایی طی کنید. مصرف داروهای خوراکی مسکن یکی از مهمترین روشهایی است که متخصص برای تسکین موقتی درد ستون فقرات توصیه میکند. قرصهای ناپروکسن، ایبوپروفن و دیکلوفناک از رایجترین داروهای خوراکی هستند که برای کنترل درد و التهاب پس از عمل تنگی کانال نخاعی تجویز میشوند. در صورت بهبود نشانههای درد و التهاب پس از عمل جراحی کانال نخاعی، مصرف داروهای مسکن را باید به تدریج کاهش دهید.
در صورتی که متخصص کمبود برخی املاح معدنی (مانند کلسیم و منیزیم) یا ویتامینهای ضروری (مانند C و D) را تشخیص دهد، مصرف قرصهای مکمل این ترکیبات مفید را تجویز میکند. پیش از شروع یا قطع مصرف هر داروی خوراکی با پزشک متخصص خود مشورت کنید تا درد و التهاب ستون فقرات شما افزایش نیابد. همچنین در صورت مصرف این قرصهای خوراکی و بروز واکنشهای آلرژیک به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. تزریق داروهای کورتیکواستروئیدی به ناحیه دردناک ستون فقرات از دیگر راهکارهایی است که متخصص برای تسکین درد و التهاب در دوران نقاهت بعد از عمل توصیه میکند.
لیزر درمانی از دیگر راهکارهای درمانی نوین برای کاهش مدت زمان بهبودی پس از انجام عمل تنگی کانال نخاعی است. برای انجام لیزر درمانی در دوران بعد از عما ، پرتوهای پرقدرت به ناحیه مورد نظر تابیده میشود. پزشک متخصص برای تسکین درد و التهاب پس از عمل تنگی کانال نخاعی استفاده از پمادهای موضعی را تجویز میکند. در آخر، جلسات فیزیوتراپی از دیگر راهکارهایی است که متخصص برای تسکین درد و التهاب پس از عمل تنگی کانال نخاعی تجویز میکند.
رعایت رژیم غذایی برای بهبود تنگی کانال نخاعی
رعایت رژیم غذایی و مصرف مواد غذایی مغذی یکی از مهمترین مراقبتهای پس از عمل تنگی کانال نخاعی است. برای این کار از یک متخصص تغذیه مشورت بگیرید تا برنامه غذایی متناسب با شرایط جسمی شما تجویز شود. پس از انجام عمل جراحی تنگ شدگی کانال نخاعی (به مدت ۲۴ الی ۴۸ ساعت) غذاهایی سبک میل کنید.
تغییر سبک غذایی
همچنین بسیاری از بیماران پس از انجام این عمل به دلیل اثرات داروهای بیهوشی به عارضه یبوست مبتلا میشوند؛ بنابراین مصرف فیبر، میوه و سبزیجات تازه را در برنامه غذایی خود بگنجانید زیرا باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش میشود و از بروز چاقی غیرطبیعی جلوگیری میکند.
افزایش مصرف پروتئین در برنامه غذایی از دیگر نکات تغذیهای است که برای بهبودی سریعتر پس از عمل تنگی کانال نخاعی باید در نظر داشته باشید. برای این کار مصرف انواع پروتئینهای حیوانی و گیاهی را در برنامه غذایی خود قرار دهید تا استحکام ستون فقرات شما افزایش یابد. مصرف مقادیر کافی اسیدهای چرب ضروری به ترمیم بافت آسیبدیده ستون فقرات کمک میکند و باعث تسکین درد آن میشود. انواع ماهی دریایی و دانههای روغنی حاوی مقادیر بالایی از اسیدهای چرب ضروری هستند و به تقویت مفاصل ستون فقرات کمک میکنند.
هیدراته نگه داشتن بدن
نوشیدن آب کافی در طول روز باعث مستحکم شدن مفاصل ستون فقرات میشود و به افزایش سرعت بهبودی پس از عمل تنگ شدگی کانال نخاعی کمک میکند. برای انجام مراقبت های بعد از جراحی تنگی کانال نخاعی گردن روزانه حداقل 6 لیوان آب بنوشید. همچنین جهت بهبودی سریعتر در دوران پس از انجام عمل جراحی تنگ شدگی کانال نخاعی باید مواد غذایی سرشار از ویتامین ث، دی و ب را در برنامه غذایی خود قرار دهید. ویتامین ث التهاب ستون فقرات را کاهش میدهد؛ همچنین دریافت مقادیر کافی ویتامین دی برای سلامت ستون فقرات ضروری است. مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم به عنوان مهمترین مراقبت بعد از جراحی تنگی کانال نخاع شناخته میشود.
برای تماس با پزشک متخصص و دریافت وقت ویزیت کلیک کنید
انجام تمرینات ورزشی بعد از عمل تنگی کانال نخاعی
انجام حرکات ورزشی مناسب باعث تقویت عضلات ناحیه کمر و اندام تحتانی میشود و فشار موجود بر روی طناب نخاعی را کاهش میدهد. کنترل وزن و تقویت روحیه مثبت از دیگر فواید انجام تمرینات ورزشی در دوران پس از انجام عمل جراحی تنگی کانال نخاعی است. برای انجام هر برنامه ورزشی در دوران نقاهت بعد از عمل باید به یک متخصص مراجعه کنید تا عارضه شما تشدید نشود. متخصص با در نظر گرفتن وضعیت سلامتی شما و زمان انجام عمل جراحی تنگ شدگی کانال نخاعی، تمرینات ورزشی مناسبی را تجویز میکند.
هفته اول بعد از عمل جراحی تنگی کانال نخاعی بهتر است هیچ گونه فعالیت ورزشی نداشته باشید تا ستون فقرات شما در معرض آسیب قرار نگیرد. تمرینات هوازی یکی از بهترین ورزشهای هستند که متخصص برای تقویت عضلات کمر و تسکین درد ستون فقرات تجویز میکند. جهت پیشگیری از تشدید درد و التهاب ستون فقرات دوچرخه سواری را به شکل آهسته و در مسیرهای بدون شیب انجام دهید. دوچرخه سواری از نوع ثابت و درون آب از دیگر راهکارهایی است که متخصص برای تقویت عضلات کمر و تسکین التهاب ستون فقرات تجویز میکند.
پیاده روی از دیگر تمرینات هوازی است که انجام آن در دوران پس از انجام عمل تنگ شدگی کانال نخاعی تجویز میشود. برای این کار پیاده روی آهسته را در مسیرهای صاف و با استفاده از کفشهای طبی شروع کنید؛ پیاده روی با سرعت بالا در مسیرهای شیبدار باعث آسیب به ستون فقرات میشود. راه رفتن در آب از دیگر تمرینات ورزشی است که متخصص برای افزایش دامنه حرکتی مفاصل ستون فقرات در دوران پس از انجام عمل تنگی کانال نخاعی تجویز میکند. متخصص برای تقویتی عضلات کمر و کاهش درد ستون فقرات پس از عمل کانال نخاعی در برخی بیماران، انجام تمرینات کششی یوگا را پیشنهاد میدهد.
راهکارهای طب سنتی جهت مراقبت بعد عمل تنگی نخاع
بسیاری از افراد برای انجام مراقبتهای بعد از عمل تنگی کانال نخاعی به راهکارهای طب سنتی مراجعه میکنند. شیوههای درمانی طب سنتی برخلاف راهکارهای نوینی پزشکی عوارض زیادی را به همراه ندارند و باعث تسکین درد ستون فقرات پس از عمل تنگی کانال نخاعی میشوند. پیش از مصرف هر داروی طب سنتی از یک متخصص مشورت بگیرید تا عارضه شما تشدید نشود. متخصص طب سنتی برای تسکین درد و التهاب ستون فقرات در برخی بیماران، استفاده از دمنوشهای گیاهی را تجویز میکند.
گیاه آرنیکا یکی از داروهای خوراکی طب سنتی است که مصرف روزانه آن درد ناشی از آسیب دیدگی اعصاب ستون فقرات را کاهش میدهد.
زنجبیل از دیگر گیاهان دارویی طب سنتی است که متخصص برای تسکین درد پس از عمل کانال نخاعی تجویز میکند. دمنوش زنجبیل سرشار از ترکیبات آنتیاکسیدانی است و التهاب ناشی از آسیب دیدگی عصبی را به شکل قابل توجهی کاهش میدهد. متخصص برای بهبود نشانههای التهاب و درد ستون فقرات بعد از عمل تنگی کانال نخاعی، نوشیدن دمنوش گیاه پنجه شیطان را توصیه میکند.
زردچوبه از دیگر گیاهان دارویی طب سنتی است که درد بعد از جراحی کانال نخاعی را کاهش میدهد. برای بهرهمندی از خواص درمانی زردچوبه، این ادویه را در برنامه غذایی خود قرار دهید یا دمنوش این ترکیب دارویی را بنوشید. متخصص طب سنتی برای تسکین درد بعد از عمل تنگی کانال نخاعی در برخی افراد، ناحیه مورد نظر را با استفاده از روغن رزماری ماساژ میدهد. طب سوزنی از دیگر راهکارهایی است که متخصص برای تحریک اعصاب ستون فقرات و تسکین درد پس از این عمل جراحی توصیه میکند.
رعایت نکات بهداشتی بعد از عمل تنگی کانال نخاع
پس از عمل تنگی کانال نخاعی باید به برخی مراقبتهای بهداشتی اهمیت دهید تا احتمال عفونت محل جراحی کاهش یابد. برای این کار باید هر 12 الی 24 ساعت یک بار ناحیه جراحی را به شکل استریل (بهداشتی) پانسمان کنید. دیگر مراقبتهایی بهداشتی در دوران پس از عمل جراحی تنگ شدگی کانال نخاعی را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:
-
در هنگام تعویض پانسمان روزانه، اطراف محل جراحی را به شکل دقیق ضد عفونی کنید.
-
۳ الی ۵ روز پس از عمل تنگی کانال نخاعی باید محل جراحی را کاملا خشک نگه دارید.
-
با گذشت ۵ روز از عمل جراحی کانال نخاعی میتوانید به حمام بروید؛ بهتر است که محل جراحی به شکل مستقیم در تماس با آب نباشد.
-
جهت جلوگیری از خیس شدن محل حراجی در هنگام حمام رفتن از بانداژهای ضد آب استفاده کنید.
-
با گذشت 10 الی 15 روز از عمل جراحی تنگی کانال نخاعی، برای کشیدن بخیههای محل جراحی به درمانگاه مراجعه کنید.
-
از استفاده خودسرانه پمادهای موضعی بر روی ناحیه جراحی خودداری کنید و برای مصرف هر داروی موضعی از متخصص مشورت بگیرید.
-
به هرگونه تغییر رنگ غیر طبیعی و ترشح بد بو در محل جراحی اهمیت دهید و در اولین فرصت به متخصص مراجعه کنید.
مراقبتهای تکمیلی بعد از عمل تنگی کانال نخاعی
برای حفظ سلامتی ستون فقرات خود باید به مراقبتهای بعد از عمل جراحی تنگی کانال نخاع اهمیت دهید تا دوران نقاهت شما آسانتر سپری شود. تغییر در سبک زندگی و اصلاح عادات غیر صحیح در راه رفتن، ایستادن و نشستن یکی از مهمترین نکات مراقبتی پس از جراحی تنگی کانال نخاعی است. دیگر مراقبتهای لازم پس از جراحی تنگی نخاعی شامل موارد زیر میشود:
-
از بلند کردم اجسام سنگینتر از یک کیلوگرم و چرخش ناگهانی ستون فقرات خودداری کنید.
-
ضمن انجام تمرینات ورزشی مناسب عضلات کمر خود را تقویت کنید تا فشار اضافی به ستون فقرات وارد نشود.
-
رژیم غذایی خود را کنترل کنید تا وزن شما در محدوده مناسبی حفظ شود و استحکام ستون فقرات افزایش یابد.
-
از انجام فعالیتهای سنگین مانند باغبانی خودداری کنید تا فشار اضافی به ستون فقرات وارد نشود.
-
به مدت چند هفتهای پس از عمل تنگی کانال نخاعی از ایستادن یا نشستن طولانی مدت خودداری کنید.
-
بالا یا پایین رفتن از پلهها را تا چند هفته پس از عمل جراحی تنگ شدگی کانال نخاعی کنار بگذارید.
-
برای کاهش فشار موجود بر روی طناب نخاعی به مدت چند هفته پس از انجام عمل جراحی کانال نخاعی رانندگی با خودرو را کنار بگذارید.
-
پس از عمل تنگی کانال نخاعی خواب خود را تنظیم کنید و روزانه حدود 7 الی 8 ساعت خواب مفید داشته باشید.
-
استرس خود را کنترل کنید تا پروسه بهبودی شما با سرعت بالاتری طی شود.
-
برای کاهش فشار موجود بر روی ناحیه جراحی به مدت چند هفته از دستشویی فرنگی استفاده کنید.
-
پس از عمل تنگی کانال نخاعی از مصرف مواد مخدر یا نوشیدن مشروبات الکلی خودداری کنید.
برای تماس با پزشک متخصص و دریافت وقت ویزیت کلیک کنید
زمان مراجعه به پزشک بعد از عمل تنگی کانال نخاعی
در صورت وجود هر یک از این شرایط زیر به یک متخصص مراجعه کنید و مراقبتهای لازم را انجام دهید:
-
با وجود استراحت مطلق و گذشت چند روز پس از انجام عمل جراحی تنگ شدگی کانال درد شدیدی را در ستون فقرات احساس میکنید.
-
در ستون فقرات یا دیگر نواحی بدن (اندام تحتانی و فوقانی) از اختلالات شدید حسی رنج میبرید.
-
دارای ناهنجاریهای ساختاری ستون فقرات هستید یا سابقه عمل جراحیهای کانال نخاعی را دارید.
-
ضمن رعایت نکات بهداشتی، محل جراحی ستون فقرات دچار عفونت شده است و در این ناحیه تغییر رنگ واضح را مشاهده میکنید.
-
به دلیل ضعف شدید عضلات کمر یا اضافه وزن غیر طبیعی، فشار زیادی به ستون فقرات شما وارد میشود.
-
ضمن گذشت چند هفته پس از عمل جراحی تنگی کانال نخاعی در کنترل خروج ادرار یا مدفوع خود ناتوان هستید.
-
درد و التهاب ستون فقرات باعث کاهش کیفیت روابط اجتماعی شما شده است و در معرض افسردگی قرار دارید.
عواقب بیتوجهی به مراقبتهای بعد از جراحی تنگی کانال نخاع
در این حالت فرد بیمار از احساس درد شدید در ستون فقرات شکایت میکند که به دیگر نواحی بدن نیز انتشار مییابد. ایجاد اختلالات حسی در ستون فقرات و انتشار به اندام تحتانی یا فوقانی از دیگر عوارض بیتوجهی به مراقبتهای پس از عمل جراحی تنگی کانال نخاعی است. بسیاری از بیماران به دلیل درد ستون فقرات در دوران پس از جراحی دچار کم تحرکی و ضعف شدید عضلانی میشوند.
کاهش توانایی لازم برای راه رفتن یا انجام فعالیتهای روزانه را میتوان از دیگر عواقب ناشی از جراحی تنگی کانال نخاعی در نظر گرفت. در این حالت فرد برای ایستادن یا نشستن مداوم با مشکل مواجه میشود و در معرض از دست دادن موقعیتهای شغلی مناسب قرار میگیرد. دوری از رشته ورزشی مورد علاقه به دلیل درد شدید ستون فقرات از دیگر عوارض جبران ناپذیر بیتوجهی در مراقبت های بعد از عمل تنگی کانال نخاعی است. در این حالت میزان تحرک فرد کاهش مییابد و در معرض دیگر اختلالات زمینهای مانند فشار خون مزمن قرار میگیرد.
همچنین، بسیاری از بیماران به دنبال بیتوجهی به نکات خود مراقبتی تنگی کانال نخاعی از کاهش میل جنسی و اختلال در رابطه زناشویی خود شکایت میکنند. طولانی شدن طول دوره بهبودی پس از عمل جراحی تنگی کانال از دیگر عواقب این عمل است. در این حالت پیروی از راهکارهای درمانی متنوع افزایش مییابد و سلامتی فرد در معرض خطر قرار میگیرد. بنابراین، افزایش هزینههای درمانی یکی از نتایج نامطلوب این شرایط است.
برای تماس با پزشک متخصص و دریافت وقت ویزیت کلیک کنید
سخن پایانی
رعایت مراقبتهای بعد از عمل تنگی کانال نخاعی باعث کوتاه شدن دوره بهبودی شده و از بروز اختلالات حسی و حرکتی جلوگیری میکند. افرادی که عمل تنگی کانال نخاعی را انجام میدهند باید به این نکات خودمراقبتی اهمیت دهند تا کیفیت زندگی آنها حفظ شود. مصرف قرصهای خوراکی، پمادهای موضعی و... باعث تسکین علائم دردناک ستون فقرات میشود. برای افزایش استحکام ستون فقرات و کنترل وزن در دوران نقاهت پس از عمل تنگی کانال نخاعی باید به رژیم غذایی خود اهمیت دهید. انجام تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات کمر از دیگر نکات مراقبتی پس از عمل تنگی کانال نخاعی هستند. برای جلوگیری از عفونت محل جراحی باید به نکات بهداشتی اهمیت دهید؛ همچنین ایجاد تغییر در سبک زندگی باعث بهبودی و دستیابی سریع به سلامتی ستون فقرات میشود. برای جلوگیری از آسیب ستون فقرات و عدم نیاز به انجام مجدد جراحی تنگی کانال نخاعی باید تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرید. کلینیک درمانی ما یکی از بهترین مراکز تخصصی در زمینه ارائه انواع مراقبتهای بعد از عمل جراحی تنگی کانال نخاع است.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو