نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
خطر قطع نخاع و لخته خون در "عمل جراحی بیرون زدگی دیسک کمر"
بهترین روش "عمل جراحی بیرون زدگی دیسک کمر" چیست؟ تصور کنید بعد از جراحی گردن، دیگر نتوانید دستان خود را تکان دهید! عوارض جراحی تنگی کانال نخاعی گردن می‌تواند از فلج موقت تا آسیب عصبی دائمی متغیر باشد. یک اشتباه کوچک در جراحی ممکن است شما را برای همیشه به ویلچر بکشاند! عفونت، لخته خون و حتی مرگ از دیگر خطرات این عمل هستند. اما نترسید!
کلینیک تخصصی ما با بهترین دکتر برای عمل دیسک کمر و روش‌های کم‌خطر و غیرجراحی، راهی ایمن برای درمان درد گردن شما ارائه می‌دهد. همین امروز با ما تماس بگیرید! بااین‌وجود اگر مبتلا به بیرون‌زدگی دیسک کمر هستید، جای نگرانی نیست. برای درمان این مشکل درمان‌های مختلفی وجود دارد که از آن جمله می‌توان به عمل بیرون زدگی دیسک کمر اشاره کرد. در این مقاله قصد داریم به توضیح بیشتر در مورد عمل جراحی و مراقبت‌های بعد از آن بپردازیم.
آنچه در این مقاله می خوانید:
عمل جراحی بیرون زدگی دیسک کمر چگونه است؟
مشکلات ستون فقرات از رایج‌ترین مشکلات عضلانی در بین افراد هستند. بروز هر گونه اختلالی در ستون فقرات می‌تواند درد و ناراحتی زیادی را به همراه داشته باشد. از فتق در دیسک ناحیه کمر تحت عنوان فتق دیسک یا دیسک لغزنده هم یاد می‌شود.
در این بیماری، دیسک بین مهره‌ای آسیب می‌بیند. دیسک به صفحات غضروفی مانندی گفته می‌شود که بین مهره‌های کمر و گردن قرار دارند. عوامل مختلفی سبب تحلیل‌رفتن یا بیرون رفتگی این دیسک‌ها می‌شود.
وجود دیسک بین مهره‌ای برای تسهیل عملکرد ستون فقرات بسیار مهم هست. باوجود این صفحات غضروفی، اصطکاک بین مهره‌های کمر به حداقل رسیده و انجام فعالیت‌های فیزیکی راحت‌تر می‌شود. افزایش سن و زوال ستون فقرات معمولاً سبب آسیب‌دیدن دیسک‌های بین مهره‌ای می‌شود.
آسیب به دیسک معمولاً در صورت پارگی یا ساییدگی بروز می‌کند. به‌طورکلی اگر برای فتق در دیسک ناحیه کمر به پزشک مراجعه کنید، پزشک در ابتدا سایر شرایط بیمار را بررسی می‌کند. سپس بر اساس شرایط بیمار از روش‌های درمانی مختلف استفاده خواهد شد.
دراین‌بین اگر سایر روش‌های درمان برای بهبود فتق در دیسک ناحیه کمر موثر نباشند، عمل فتق دیسک در کمر تجویز خواهد شد. در این روش پزشک با استفاده از ابزارهای پزشکی خاص به ستون فقرات فرد بیمار دسترسی پیدا می‌کند. این دسترسی معمولاً از طریق ایجاد یک زخم کوچک بر روی بدن فرد بیمار ممکن می‌شود.
نکاتی مهم قبل از عمل فتق دیسک در کمر
قبل استفاده از عمل بیرون زدگی دیسک کمر، بهتر است در مورد علائم بیماری و مراقبت‌های قبل از انجام عمل اطلاعات بیشتری کسب کنید.
نشانه‌های دیسک در کمر
مهم‌ترین علامت نشان‌دهنده فتق در دیسک ناحیه کمر، احساس درد و ناراحتی در ستون فقرات است. این درد به دلیل واردشدن فشار به دیسک پاره شده به وجود می‌آید. درد ناشی از آسیب به دیسک در کمر اعصاب مرکزی را درگیر می‌کند.
درد و ناراحتی ناشی از فتق در دیسک به حدی زیادی است که در بیشتر موارد سبب مختل‌شدن فعالیت-های روزانه فرد می‌شود. در برخی موارد این درد علاوه بر ناتوان کردن پاها بی‌اختیاری ادرار و مدفوع را هم در پی دارد.
دراین‌خصوص لازم به توضیح است: احساس هر گونه درد در ناحیه کمر به معنای دیسک در کمر نیست! کمردرد به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. اگر کمردرد به دلیل پارگی دیسک بین مهره‌ای به وجود آمده باشد، درمان دارویی تنها سبب کاهش موقتی درد می‌شود. در چنین مواردی باید علت اصلی را درمان کرد.
در چه مواردی جراحی انجام می‌شود
اگر فرد به دلیل فتق در دیسک ناحیه کمر به پزشک مراجعه کند، پزشک برای شروع روند درمان در ابتدا سایر شرایط بیمار را موردبررسی قرار می‌دهد. سپس با درنظرگرفتن میزان پیشرفت بیماری و شرایط بیمار بهترین درمان تجویز خواهد شد.
این درمان ممکن است دارودرمانی باشد یا دیگر روش‌های درمانی که در این زمینه وجود دارند. در نتیجه عمل فتق دیسک در کمر برای همه افراد مناسب نیست! این درمان بیشتر مناسب برای بیمارانی است که به سایر روش‌های درمان پاسخ نداده‌اند.
افرادی که درد آنها به حدی زیاد است که دچار بی‌اختیاری ادرار و مدفوع می‌شوند، از دیگر گزینه‌های انجام عمل فتق دیسک در کمر هستند. به‌طورکلی پاسخ این سؤال که چه افرادی برای انجام این عمل مناسب هستند، به تشخیص پزشک بستگی دارد. پزشک در مراحل اولیه از درمان‌های غیرتهاجمی استفاده می‌کند. در صورت موثر نبودن این درمان‌ها جراحی تجویز می‌شود.
میزان موفقیت عمل جراحی بیرون زدگی دیسک کمر
درصد بهبودی حاصل از انجام جراحی در مقایسه با دیگر روش‌های درمانی بیشتر است. اگر بیمار بعد انجام جراحی تمام مراقبت‌های لازم را انجام دهد، معمولاً بعد گذشت 2 الی 4 هفته نشانه‌های بهبودی حاصل می‌شود.
طبق تحقیقات انجام شده در این زمینه فتق در دیسک 2 الی 4 هفته بعد انجام جراحی در حدود 70 الی 90 درصد بهبود پیدا می‌کند. ناگفته نماند بعد انجام این عمل بهبودی کامل هم حاصل می‌شود. اما برای حصول بهبودی کامل نیاز به یک دوره زمانی 4 الی 6 ماهه است.
توجه داشته باشید بهبودی کامل تنها در صورت رعایت نکات مراقبتی پس از انجام جراحی امکان‌پذیر خواهد بود. رعایت مراقبت‌های لازم بعد عمل سبب تقویت عضلات اطراف ستون فقرات خواهد شد. سفتی این عضلات به معنای بازگشت ستون فقرات به حالت اولیه و طبیعی است. در نتیجه بهبودی اتفاق می-افتد.
اهمیت رعایت مراقبت‌های لازم بعد از جراحی بیرون‌زدگی در دیسک کمر
در سال‌های اخیر انجام عمل فتق دیسک در کمر، رواج زیادی داشته است. خوشبختانه این روش درمانی توانسته تأثیر زیادی در کاهش درد ناشی از فتق در دیسک ناحیه کمر داشته باشد. اما این بهبود زمانی حاصل می‌شود که بیمار تمامی مراقبت‌های لازم بعد جراحی را دانسته و آنها را رعایت کند.
مدت‌زمان لازم برای بهبودی زخم و جراحات ناشی از انجام جراحی در بیماران مختلف، متفاوت است. به این وجود به‌طورکلی می‌توان گفت 2 هفته پس از انجام جراحی زخم و جراحت ناشی از جراحی بهبود پیدا می‌کند.
فاصله بین پایان عمل تا بهبودی زخم و جراحات برای بیمار زمان طلایی محسوب می‌شود. رعایت مراقبت‌های لازم در این زمان به بیمار کمک می‌کند تا روند بهبود خود را با سرعت بیشتری پشت سر بگذارد. در نتیجه اگر برای درمان فتق در دیسک ناحیه کمر قصد انجام جراحی را دارید، حتماً قبل از عمل در مورد مراقبت‌های لازم با پزشک متخصص مشورت کرده و آنها را رعایت کنید.
در ادامه به توضیح بیشتر در مورد مراقبت‌های لازم بعد عمل فتق دیسک در کمر می‌پردازیم.
مراقبت‌های پس از جراحی بیرون‌زدگی در دیسک در کمر
48 ساعت بعد انجام جراحی، مهم‌ترین زمان برای ترمیم سلول‌های بافتی بدن است که در طی انجام جراحی آسیب دیده‌اند. این زمان برای جلوگیری از آسیب عضلانی و اسپاسم هم اهمیت زیادی دارد. موارد توضیح داده شده به درستی نشان‌دهنده اهمیت توجه به این زمان و رعایت نکات لازم در این مدت است.
هر گونه بی‌توجهی در دو روز اول پس از عمل فتق دیسک در کمر، می‌تواند تأثیر مستقیمی در کاهش تأثیرگذاری این روش درمانی داشته باشد. در این مدت‌زمان بیمار نیاز به استراحت مطلق دارد. باید فعالیت فیزیکی بدن را به حداقل رسانده و جز برای موارد ضروری از جای خود بلند نشوید. در این مدت‌زمان بهتر است از توالت‌فرنگی استفاده شود.
بهترین حالت برای استراحت بیمار، درازکشیدن است. هنگام درازکشیدن از خم‌شدن و انجام حرکات چرخشی خودداری کنید. به‌طورکلی باید در حالتی قرار بگیرید که کمترین فشار به ستون فقرات شما وارد شود. توجه داشته باشید بی‌تحرکی بعد عمل ممکن است عوارضی هم به دنبال داشته باشد.
برخی از افراد پس از انجام عمل دیسک در کمر به دلیل نداشتن تحرک دچار یبوست می‌شوند. برای جلوگیری از بروز چنین شرایطی بهتر است رژیم غذایی روزانه شما فیبر کافی داشته باشد.
مراقبت‌های لازم برای بهبود زخم
در طی انجام جراحی بیرون‌زدگی در دیسک در کمر، ممکن است زخم‌هایی بر روی بدن فرد به وجود بیاید. مراقبت لازم از این زخم‌ها اهمیت بالایی دارد. همان‌گونه که توضیح دادیم جراحات ناشی از عمل معمولاً تا 2 هفته بعد عمل بهبود پیدا می‌کنند.
در نتیجه دو هفته اول پس از انجام عمل مهم است. برای بهبودی کامل بعد عمل باید رژیم غذایی سالمی و کاملی داشته باشید. برنامه غذایی روزانه باید سرشار از مواد مغذی موردنیاز بدن باشد. پس از عمل دیسک در کمر از مصرف دخانیات و استعمال سیگار خودداری کنید، زیرا روند بهبود شما را مختل می-کند.
ضدعفونی‌کردن محل زخم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. برای جلوگیری از بروز عفونت در محل جراحت باید زخم‌ها را به‌صورت روزانه ضدعفونی کرده و با پانسمان استریل بپوشانید. بهترین ماده برای ضدعفونی‌کردن محل زخم، بتادین است.
بعد شستشوی محل زخم با بتادین و سرم مخصوص حتماً محل زخم با گاز استریل خشک شده و با چسب‌زخم روی آن را بپوشانید. قرارگرفتن زخم در معرض هوا احتمال عفونت آن را افزایش می‌دهد. خوشبختانه امروزه پانسمان‌های ضد آب جایگزین مناسبی برای چسب و گازهای استریل هستند.
پس از گذشت دو هفته بهتر است برای بررسی روند بهبود زخم به پزشک متخصص مراجعه کنید تا شرایط جراحات را موردبررسی قرار دهد.
مراقبت‌های بعد از عمل بیرون زدگی دیسک کمر در منزل
بعد عمل فتق دیسک در کمر تا رسیدن به بهبودی کامل، بیمار باید تمام فعالیت‌های روزانه خود را به نحوه خاصی انجام دهد. پس از انجام عمل شاهد وجود دو لبه زخم در محل بریدگی خواهید بود. فاصله بین این دو لبه معمولاً 48 الی 72 ساعت بعد پایان عمل پر خواهد شد.
اما مراقبت از آن اهمیت بسیار بالایی دارد. پس از بهبود زخم مراقبت‌های لازم در منزل آغاز می‌شود. انجام فعالیت‌های روزانه خود را باید به‌گونه‌ای انجام دهید که کمترین فشار به ستون فقرات وارد شود. به‌عنوان‌مثال اگر قصد آشپزی دارید، تا جایی که ممکن است این کار را نشسته انجام دهید.
ایستادن طولانی‌مدت بلافاصله بعد انجام عمل فتق دیسک در کمر، اصلاً پیشنهاد نمی‌شود. برای انجام سایر فعالیت‌های روزانه حتی حمام‌کردن باید این نکته را در نظر گرفت و تا جایی که امکان دارد کارهای خود را در حالت نشسته انجام داده و از ایستادن طولانی‌مدت خودداری کنید.
برای شروع انجام فعالیت‌های روزانه پس از پایان استراحت، بهتر است این کار را با ماساژدادن پا آغاز کنید. در روزهای ابتدایی انجام فعالیت‌های ورزشی مناسب پیشنهاد می‌شود. البته تنها مجاز به انجام فعالیت‌های ورزشی هستید که پزشک برای شما تجویز می‌کند.
بعد عمل استفاده از جوراب واریس هم پیشنهاد می‌شود. استفاده از این جوراب می‌تواند تأثیر مثبتی در بهبود جریان خون پاها داشته باشد. پیروی از رژیم غذایی سالم و غنی را فراموش نکنید.
نحوه صحیح خوابیدن بعد از عمل جراحی بیرون زدگی دیسک کمر
پس از انجام عمل تا رسیدن به بهبودی کامل و بازگشت حالت ستون فقرات به وضعیت طبیعی خودش، مراقبت از ستون فقرات و واردنکردن فشار زیاد به آن از اهمیت بالایی برخوردار است. مراقبت از ستون فقرات بعد عمل تنها مختص انجام فعالیت‌های روزانه نمی‌شود.
بهتر است این مراقبت را در طول شب هم داشته باشید. دراین‌خصوص بهتر است بدانید اگر بدن هنگام خواب در حالت نامناسب قرار بگیرد، فشار زیادی به ستون فقرات وارد خواهد شد. بهترین حالت خوابیدن چه بعد از عمل فتق دیسک در کمر، چه به طور معمول، خوابیدن به پشت است.
برای جلوگیری از بروز درد کمر و آسیب به ستون فقرات هم بهتر است به پشت بخوابید. اگر عادت دارید تمام شب را به پهلو بخوابید، این عادت را کنار بگذارید. تا جایی که ممکن است به پهلو نخوابید. اگر هم نمی‌توانید این عادت را ترک کنید، به‌جای اینکه تمام شب را به یک‌پهلو بخوابید، به‌صورت نوبتی به پهلو بخوابید. به بیانی بهتر مدتی به پهلوی راست خوابیده و مدتی به پهلوی چپ.
استفاده از دارو بعد از عمل جراحی بیرون زدگی دیسک کمر
در برخی موارد بعد از انجام عمل جراحی بیرون زدگی دیسک کمر به تشخیص پزشک، نیاز به مصرف دارو است. دارودرمانی بعد عمل معمولاً به هدف افزایش اثرگذاری عمل و همچنین کاهش درد ناشی از جراحات باقی‌مانده از عمل انجام می‌شود.
آنتی‌بیوتیک
به‌منظور جلوگیری از بروز عفونت در محل زخم، پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. بهتر است آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده در ساعات تعیین شده مصرف شوند.
داروهای ضدالتهابی
انجام عمل ممکن است سبب آسیب به بافت بدن و در نتیجه روز التهاب شود. به همین دلیل پزشک برای جلوگیری از بروز التهاب در محل زخم، داروهای ضدالتهابی تجویز می‌کند. ناگفته نماند داروهای ضدالتهابی کاربردهای دیگری هم دارند.
از دیگر کاربردهای این دسته از داروها می‌توان به اثرات ضد دردی آنها اشاره کرد. بعد از عمل دیسک در کمر معمولاً قرص‌های ضدالتهابی نظیر دیکلوفناک، سلوکسیب و.. تجویز می‌شود.
داروهای تقویتی
معمولاً برای افزایش سیستم ایمنی بدن و همچنین کمک به بدن برای بازسازی سلول‌های آسیب‌دیده به واسطه عمل برای بیمار، داروهای تقویتی تجویز می‌شود. استفاده منظم از داروهای تقویتی بعد عمل از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
زیرا در صورت مصرف این داروها و دریافت مواد مغذی به‌اندازه کافی، بدن روند بازسازی خود را با سرعت بیشتری انجام می‌دهد. تسریع در روند بازسازی بدن هم به معنای تسریع در بهبودی و بازگشت ستون فقرات به حالت اولیه است.
سایر روش‌های مراقبتی بعد از جراحی بیرون‌زدگی در دیسک کمر
برای تسریع روند بهبودی بعد از انجام عمل فتق دیسک در کمر، می‌توان از روش‌های کمکی هم استفاده کرد.
فیزیوتراپی
بعد انجام عمل فتق در دیسک ناحیه کمر انجام ورزش‌ها و حرکات فیزیوتراپی به بیمار کمک زیادی می-کند تا با کشش عضلات و تاندون‌ها، انعطاف‌پذیری بدن او افزایش پیدا کند. افزایش انعطاف‌پذیری بدن هم به معنای آسان‌شدن انجام فعالیت‌های روزانه و کاهش فشار به ستون فقرات است.
از طرفی دیگر ورزش‌کردن علاوه بر تقویت عضلات، سبب تقویت بافت استخوانی مهره‌های ستون فقرات هم می‌شود. بهبود جریان خون از دیگر مزایای فیزیوتراپی بعد از انجام عمل است. لازم به توضیح است فیزیوتراپی بعد انجام عمل حتماً باید با تجویز پزشک انجام شود.
آب‌درمانی
جالب است بدانید آب‌درمانی یکی از روش‌های طب سنتی برای تسریع در روند بهبود ستون فقرات بعد از انجام عمل است. برای آب‌درمانی معمولاً از آب گرم استفاده می‌شود. تماس با آب گرم خود سبب تسکین درد خواهد شد. تقویت سیستم ایمنی بدن، سم‌زدایی و تقویت عضلات از دیگر مزایای آب درمان است.
سخن پایانی
تصور کنید بعد جراحی دیسک ناحیه کمر، دیگر نتوانید راه بروید! عفونت، آسیب عصبی و حتی مرگ، تنها بخشی از عوارض وحشتناک این جراحی هستند. اما هنوز امید وجود دارد! تیم متخصص ما با روش‌های انقلابی و بدون جراحی، می‌تواند درد شما را برای همیشه درمان کند. فقط کافی است همین امروز تماس بگیرید! قبل از آنکه یک تصمیم نادرست، شما را برای همیشه به تخت بیمارستان بکشاند.
فتق در دیسک ناحیه کمر، از مشکلات شایعی است که درد و ناراحتی زیادی به همراه دارد. این مشکل به دلایل مختلفی بروز می‌کند که رایج‌ترین آن پارگی دیسک بین مهره‌های کمر است. برای جلوگیری از شدت یافتن بیماری در صورت بروز هر گونه درد و ناراحتی در ناحیه کمر بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
اگر این درمان‌ها سبب بهبود بیماری نشود، پزشک عمل جراحی بیرون زدگی دیسک کمر را پیشنهاد می‌دهد. تأثیرگذاری این عمل در بهبود دیسک ناحیه کمر زیاد است. بااین‌وجود برای افزایش اثرگذاری و تسریع روند بهبودی بعد از عمل بیرون زدگی دیسک کمر باید مراقبت‌های لازم که در این مقاله توضیح داده شده‌اند را رعایت کنید.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو