نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
تاثیر شگفت‌انگیز "آب درمانی بعد از عمل دیسک کمر"؛ نحوه انجام
آب درمانی بعد از عمل دیسک کمر موثر است؟ آب‌درمانی یا هیدروتراپی، متدی است که از آب به‌عنوان وسیله‌ای برای تسکین درد، بهبود عملکرد مفاصل و عضلات و کاهش التهاب و تورم استفاده می‌کند. این روش درمانی از طریق تمرینات در آب گرم و توجه به تنفس و آرامش به بیماران کمک می‌کند تا عضلاتشان را ریلکس کنند و فشار و وزن بدن را کاهش دهند؛ همچنین آب به‌عنوان یک محیط غیروزنی عمل می‌کند و فشار روی ستون فقرات را کاهش می‌دهد که باعث کاهش درد و بهبود حرکت بیمار می‌شود.
در این مقاله به بررسی نقش حرکات آب درمانی بعد از عمل دیسک کمر می‌پردازیم و روش‌های جدید و مؤثری را که در این زمینه وجود دارد بررسی می‌کنیم. هیدروتراپی باید تحت‌نظر بهترین دکتر برای عمل دیسک کمر یا متخصص فیزیوتراپی انجام شود تا از بروز خطرات احتمالی جلوگیری شود و بهترین نتیجه حاصل گردد.
آنچه در این مقاله می خوانید:
چرا آب‌درمانی مرحله تکمیل‌کننده عمل جراحی دیسک کمر است؟
بیمار با انجام عمل جراحی دیسک کمر به طور کامل بهبود پیدا نمی‌کند. در واقع این عمل جراحی نخستین مرحله درمانی، برای رفع مشکل دیسک در کمر است. پس از عمل جراحی بیمار باتوجه‌به توصیه‌های پزشک باید مراحل بعدی درمان دیسک در کمر خود را بادقت انجام بدهد. این مراحل شامل یک دوره نقاهت، مراقبت‌های ویژه و انجام تمرینات هیدروتراپی و فیزیوتراپی است. به‌طورکلی زمانی که بیمار به مرحله هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر می‌رسد؛ نیمی از مسیر بهبودی کامل را طی کرده است.
بیمار پس از انجام تمرینات و حرکات هیدروتراپی، عضلات خود را به‌مرور تقویت می‌کند. با تقویت عضلات ریسک برگشت عوارض دیسک کمر نیز کاهش پیدا می‌کند. تمرینات و حرکات متنوعی برای انجام‌دادن پس از عمل جراحی وجود دارند؛ اما می‌توانیم با اطمینان بگوییم بهترین گزینه انجام حرکات هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر است. در واقع تمرینات هیدروتراپی، به دلایل مختلفی تاثیر ویژه‌ای بر بازگشت سلامتی بیمار دارد.
دلایل تأثیرات شگفت‌انگیز آب درمانی بعد از عمل دیسک کمر
آب‌درمانی، تأثیرات بسیار خوبی بر روی ازبین‌رفتن دردهای پس از عمل دیسک در کمر را دارد. در واقع پزشک حین عمل جراحی دیسک کمر قسمت مهمی از سیستم ستون فقرات شما را دست‌کاری می‌کند. به همین خاطر داشتن عوارضی مانند عدم تعادل و ناتوانی در راه‌رفتن پس از انجام عمل جراحی دیسک در کمر طبیعی است. اما فضای داخل آب شرایط خاصی دارد که این عوارض را کمتر می‌کند.
به طور مثال در این فضا درد بیماران کمتر است و تعادل خود را از دست نمی‌دهند. حرکات آب درمانی بعد از عمل دیسک کمر بسیار ساده هستند. اگر شما از یک مربی هیدروتراپی در یک مرکز معتبر کمک بگیرید؛ زودتر روند بهبودی و درمان را طی می‌کنید. البته بهبودی کامل پیداکردن به انگیزه و تلاش خود بیمار هم‌بستگی دارد. اما در حالت کلی، هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر تأثیرات بسیار شگفت‌انگیزی دارد. در ادامه به شرح تأثیرات و شرایط هیدروتراپی پرداخته‌ایم:
کمترشدن فشار وزن بدن بر روی مفاصل
یکی از ویژگی‌های آب داشتن یک نیروی مقاومت طبیعی است. به‌خاطر وجود همین ویژگی زمانی که شما اقدام به آب‌درمانی می‌کنید؛ وزن بدنتان دیگر به مفاصل و ستون مهره‌ها فشار نمی‌آورد. البته اگر علت مشکل دیسک در کمر شما اضافه‌وزن بوده است؛ انجام حرکات هیدروتراپی بیشتر به شما کمک می‌کند. زمانی که بدن شما تا نیمه در آب است؛ حدود ۹۰ درصد از وزن خود را از دست می‌دهید.
البته به‌طورکلی شما باید حرکات هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر، را با نظارت مربی انجام دهید. تمرینات هیدروتراپی در مراحل اولیه کمی تا قسمتی آسان‌تر هستند. به‌مرورزمان و بهترشدن دردها، مربی شما این حرکات را حرفه‌ای‌تر و پیچیده‌تر می‌کند؛ تا نتیجه بهتری از انجام تمرینات در آب بگیرید. اگر شما تمایل دارید که در استخر شخصی خودتان تمرینات را انجام بدهید؛ می‌توانید با یک مرکز هیدروتراپی برای فرستادن مربی تماس بگیرید.
البته هیدروتراپی برای کاهش وزن در کنار درمان مشکل دیسک کمر نیز بسیار موثر است. به همین خاطر اگر وزن شما باعث مشکل دیسک کمرتان شده است؛ با انجام‌دادن حرکات هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر، با یک تیر دو نشان بزنید! یعنی هم وزن خودتان را کمتر کنید و هم اینکه دیسک در کمر خود را درمان کنید.
کمک به حفظ تعادل پس از عمل جراحی دیسک کمر
پیش‌ازاین توضیح دادیم که هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر، نه‌تنها عضلات شما را تقویت می‌کند؛ بلکه به بازگشت تعادل هنگام حرکت شما نیز کمک می‌کند. در واقع پس از انجام جراحی، بیماران به علت ضعف عضلات ناحیه دیسک بسیار بی‌تعادل هستند. در فضای بیرون از آب، هر زمان احتمال افتادن و شکستن استخوان‌های آنها وجود دارد.
اما داخل آب به دلیل وجود نیروی شناوری این عدم تعادل کمتر می‌شود. به‌مرور نیز، به دلیل انجام‌دادن حرکات و تمرینات مختلف هیدروتراپی ، حالت تعادل به ستون مهره‌های شما برمی‌گردد. حرکات هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر کمک شایانی به بازگشت تعادل فرد بیمار می‌کنند. البته بهتر است هنگام انجام حرکات در آب نیز احتیاط‌های لازم را بکنید. همچنین توجه داشته باشید که هیچ حرکت غیر اصولی در آب انجام ندهید.
افزایش دامنه حرکات تمرینی در آب
آب خاصیتی به نام نیروی شناوری دارد. به دلیل همین شناور بودن در آب و سایر ویژگی‌های آن قدرت انعطاف شما افزایش پیدا می‌کند. با افزایش‌پیداکردن انعطاف‌پذیری، دامنه حرکتی شما هم‌افزایش می‌یابد. زمانی که دامنه انجام حرکات بدنی شما بیشتر شود؛ به‌سادگی می‌توانید تمرینات فیزیوتراپی در آب را انجام بدهید. البته نباید فشار زیادی به خودتان وارد کنید. همچنین درون آب نباید به عمقی بیشتر از ۱.۵ متر بروید. در عمق زیاد ممکن است تعادل خودتان را از دست بدهید و مشکل پیش بیاید. همیشه حرکات خود را در حالتی که تا میان کمرتان در آب هستید انجام بدهید.
کمترشدن احساس درد
زمانی که در آب هستید فشار بر روی مفاصل شما به حداقل مقدار ممکن می‌رسد. البته پس از اینکه از آب بیرون می‌آیید این شرایط تغییر می‌کند. به همین خاطر انجام تمرینات و حرکات فیزیوتراپی بیرون از آب به‌شدت دردناک‌تر است. به طور مثال تمرینات زمانی که در فضای بیرون هستید؛ احساس درد زیادی در شما ایجاد می‌کنند. اما وقتی که در آب هستید؛ این درد کاهش پیدا می‌کند. دلیل اصلی این مسئله، افزایش خون‌رسانی بدن زیر آب و راحتی بیشتر شما است.
آرامش گرفتن و کاهش فشارخون
زمانی که شما در آب هستید؛ به‌صورت طبیعی فشار خونتان کاهش پیدا می‌کند. سپس با کاهش فشارخون، آرامش بدنی شما نیز افزایش پیدا می‌کند. در واقع هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر به بیماران کمک می‌کند که به حالت آرامش یا ریلکسیشن برسند. این حالت دلیل اصلی است که پزشکان حرکات هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر را پیشنهاد می‌کنند. فشارخون نیز در آب به دلیل یک‌سری تغییرات و واکنش‌های طبیعی در بدن رخ می‌دهد و در آخر آب از هر لحاظ بر روی وضعیت شما تأثیر می‌گذارد.
انواع تمرینات آب درمانی بعد از عمل دیسک کمر
هر عمل عوارض خود را دارد و بیمار ممکن است بعد از انجام عمل دیسک در کمر دچار عوارضی همچون درد کمر و پا شود. انجام برخی راهکارهای درمانی به رفع این ناراحتی‌های کمک خواهد نمود. بنابراین توجه به توصیه‌های پزشک، پس از انجام عمل بسیار اهمیت دارد. پس از انجام عمل جراحی دیسک در کمر، پزشک انجام حرکات هیدروتراپی را به شما توصیه می‌کند.
حرکات آب درمانی بعد از عمل دیسک کمر به چند گروه تقسیم می‌شوند: گروه اول تمرینات هیدروتراپی یا هیدروتراپی عمومی، گروه دوم تمرینات آب‌درمانی یا هیدروتراپی موضعی و دو گروه دیگر از تمرینات هیدروتراپی شامل هیدروتراپی سردوگرم هستند. مربیان هر کدام از این روش‌ها باهدف بهبود وضعیت بیمار و تقویت عضلات فرد انجام می‌دهند. در ادامه انواع روش‌های هیدروتراپی و مزایای آنها را معرفی کرده‌ایم.
-
هیدروتراپی عمومی در آب: این مدل از هیدروتراپی در فضای بزرگی مانند استخر یا وان‌های بزرگ انجام می‌شود. در واقع بیمار تمام بدن خود را وارد آب می‌کند و تمرینات یا حرکات هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر را انجام می‌دهد. اما روش‌های دیگر تفاوت‌های بیشتری با این روش دارند.
-
هیدروتراپی موضعی در آب: همچنین مربیان برای انجام حرکات هیدروتراپی یک عضو خاص، هیدروتراپی موضعی انجام می‌دهند. در این روش از هیدروتراپی عضو مشخصی در یک وان کوچک قرار می‌گیرد و مربیان حرکات را فقط برای همان عضو انجام می‌دهند. البته اگر تمام بدن نیاز به انجام هیدروتراپی داشته باشد؛ این روش موثر نیست.
-
هیدروتراپی آب سرد: در این روش با تحریک بافت‌های داخلی و همچنین تغییر جریان خون، درد بهبود می‌یابد. همچنین هیدروتراپی آب سرد برای درمان بیماری‌های مفصلی و عضلانی نیز بسیار مفید است.
-
هیدروتراپی آب گرم: هیدروتراپی در آب گرم نیز یکی دیگر از شیوه‌های انجام هیدروتراپی است. در این روش خون‌رسانی بین رگ‌های بدن و قلب افزایش پیدا می‌کند؛ و به همین خاطر عضلات سرینی تقویت می‌شوند.
نحوه انجام حرکات آب درمانی بعد از عمل دیسک کمر
در واقع پس از اتمام جراحی و تا زمانی که زخم شما بهبود پیدا کند؛ پس از ۲ الی ۳ هفته می‌توانید تمرینات هیدروتراپی خود را شروع کنید. البته حرکات هیدروتراپی به‌هیچ‌وجه ارتباطی با تمرینات شنا یا شیرجه در آب ندارد؛ این حرکات در ابتدا با پیاده‌روی در آب استارت می‌خورد. بدین شکل که با منقبض کردن عضلات کمر و لگن خودتان باید در آب راه بروید. سپس به‌مرور مربی شکل حرکات شما را تغییر می‌دهد و به مراحلی می‌رسید که باید حرکات حرفه‌ای‌تری را انجام بدهید.
البته پس از اتمام پیداکردن مراحل هیدروتراپی، می‌توانید همچنان تمرینات فیزیوتراپی خود را در آب انجام بدهید. یکی از دلایلی که باید به تمرینات خود ادامه بدهید؛ برنگشتن مشکل دیسک در کمر شما است. درصورتی‌که بخواهید این تمرینات را انجام بدهید؛ حتماً باید از یک مربی کمک بگیرید. در ادامه ما راهنمایی‌های لازم برای انجام این تمرینات را ارائه داده‌ایم:
تمرین‌دادن پا
یکی از مهم‌ترین تمریناتی که می‌توانید در آب انجام بدهید؛ حرکت‌دادن پا در جهات مختلف است. در واقع هنگامی که پای خودتان را در آب بالا و پایین کنید؛ عضلات کمر و لگن شما تقویت می‌شوند. اما برای انجام‌دادن این تمرین حتماً یک قسمت را تکیه‌گاه دست خود کنید. مراقبت از خود هنگام انجام حرکات هیدروتراپی بسیار مهم است. اگر در آب تعادل خود را از دست بدهید یا بیفتید؛ ممکن است مشکلات دیگری براش شما به وجود بیایند.
انجام حرکات کششی در آب
پس از این که یک قسمت را به‌عنوان تکیه‌گاه دست خود انتخاب کردید؛ می‌توانید این حرکات کششی را انجام بدهید. روی یک پای خود بایستید و سپس پای دیگر خود را تا نزدیک سینه بالا بیاورید. این حرکت به تقویت سیستم ستون فقرات شما کمک می‌کند. تا حدودی با انجام همین حرکات کششی مشکل درد و ناتوانی در راه‌رفتن شما از بین می‌رود. اما بهتر است تمرینات خود در آب را به‌صورت مستمر ادامه دهید.
پیاده‌روی در استخر
همان‌طور که قبلاً هم توضیح دادیم پیاده‌روی در استخر بسیار موثر است. به‌آرامی و با انقباض عضلات میانی اقدام به پیاده‌روی در آب استخر کنید. به‌طورکلی هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر همان حرکت‌دادن عضلات میانی در آب است. شما باید عضلاتی از جمله عضله سرینی، کمر و ران‌های خود را تقویت کنید. پیاده‌روی یکی از بهترین روش‌های انجام این کار است.
ممنوعیت‌های انجام آب‌درمانی برای افراد
البته انجام حرکات آب درمانی بعد از عمل دیسک کمر برای همه افراد مناسب نیست. برخی از افراد ممکن است نسبت به انجام تمرینات و حرکات فیزیوتراپی هیدروتراپی حساسیت بدهند. به‌طورکلی هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر یک نسخه همگانی نیست. برخی از افراد هم باید فیزیوتراپی یا تمرینات دیگری انجام بدهند. به همین خاطر ممکن است انجام حرکات هیدروتراپی بعد جراحی عمل دیسک در کمر برای برخی از افراد ممنوع باشد.
معمولاً آن دست از افرادی که هنوز زخم باز دارند یا پس انجام عمل جراحی دیسک در کمر دچار عفونت شده‌اند؛ نباید حرکات هیدروتراپی را انجام بدهند. البته روش‌های مختلفی برای انجام هیدروتراپی یا هیدروتراپی وجود دارد؛ و در آخر پزشک شما تصمیم می‌گیرد که این حرکات را انجام بدهید یا نه. از جمله ممنوعیت‌های انجام هیدروتراپی در حالت کلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
داشتن زخم یا شکاف باز پس از عمل جراحی
درصورتی‌که پس از انجام عمل جراحی همچنان زخم یا شکاف باز دارید؛ به‌هیچ‌عنوان کاندیدای انجام حرکات هیدروتراپی نیستید. وجود زخم باز باعث ایجاد عفونت در شما می‌شود و دلیل ممنوعیت هیدروتراپی برای شما نیز همین خطر بروز عفونت است.
حساسیت به درمان‌های فیزیوتراپی
اگر نسبت به درمان‌های فیزیوتراپی حساسیت داشته باشید؛ ممکن است هیدروتراپی هم آن‌چنان برای شما مفید نباشد. البته همه این موارد بستگی به صلاحدید پزشک شما دارد. بنابراین پیش از مراجعه به یک مرکز هیدروتراپی حتماً با پزشک خودتان مشورت کنید.
ترس از آب
ترس از آب باعث بروز یک‌سری از مشکلات حین تمرینات هیدروتراپی می‌شود. به طور مثال هنگامی که در آب شناور هستید ترس از آب مانع آسایش شما خواهد بود. به‌هیچ‌وجه از این مورد چشم‌پوشی نکنید.
سخن پایانی
آب‌درمانی یا هیدروتراپی در کنار فیزیوتراپی یکی از راه‌های رسیدن کیس عمل جراحی دیسک در کمر به مرحله بهبود کامل است. پزشکان متخصص معمولاً آب درمانی بعد از عمل دیسک کمر را به اکثر بیماران توصیه می‌کنند. هیدروتراپی یکی از روش‌های مؤثر و کم‌خطر برای کاهش درد و بهبود عملکرد در افرادی است که با مشکلات دیسک در کمر مواجه هستند.
این روش، با استفاده از خواص طبیعی آب مانند بی‌وزنی، فشار هیدرواستاتیک، و مقاومت ملایم آب، به بدن کمک می‌کند تا بدون واردشدن فشار زیاد به ستون فقرات، حرکات ورزشی انجام دهد. همچنین بهترین روش برای انجام هیدروتراپی، مراجعه به یک مرکز تخصصی هیدروتراپی و انجام حرکات و تمرینات هیدروتراپی تحت‌نظر یک مربی متخصص است.
اگر می‌خواهید هیدروتراپی را شروع کنید؛ باید بدانید که این روش درمانی شیوه‌های انجام مختلفی دارد. به طور مثال هیدروتراپی یا هیدروتراپی آب سرد و هیدروتراپی یا هیدروتراپی آب گرم از انواع این روش‌ها هستند. پزشکان ما باتجربه و مهارت لازم، آماده ارائه راهنمایی‌های لازم به شما در این زمینه هستند؛ بنابراین اطمینان حاصل کنید که در دست بهترین‌ها قرار دارید.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو