نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات

راه‌های طلایی درمان "یبوست بعد از عمل دیسک کمر"+ علل مهم آن

علت یبوست بعد از عمل دیسک کمر چیست؟

• تأثیر داروها: بسیاری از داروهای تجویز شده بعد جراحی دیسک ناحیه کمر، مانند داروهای مسکن، می‌توانند به نحوی روی عملکرد روده‌ها تأثیر داشته باشند و یبوست را تحریک کنند. مصرف طولانی‌مدت مسکن‌ها و کاهنده‌های درد باید بادقت و طبق دستور پزشک صورت پذیرد.
• کاهش فعالیت بدنی: بعد جراحی دیسک ناحیه کمر، فعالیت بدنی محدود می‌شود و این می‌تواند عملکرد روده‌ها را کاهش دهد. کمبود فعالیت بدنی ممکن است باعث کاهش حرکت روده‌ها و ایجاد یبوست شود.
• تنش و استرس: جراحی دیسک ناحیه کمر می‌تواند عامل استرس و تنش در بدن شما باشد. استرس ممکن است تأثیر مستقیمی بر عملکرد روده‌ها داشته و احتمال بروز خشکیِ مزاج بعد از عمل را افزایش دهد.
• تغییر در رژیم غذایی: مصرف مواد غذایی با فیبر کم و مصرف بیش از حد موادی مانند پروتئین، چربی، نمک و قند در رژیم غذایی، می‌تواند عملکرد روده‌ها را تحت‌تأثیر قرار داده و یبوست را تسریع کند.
• تغییر در آب و مایعات: عدم وجود مقدار کافی مایعات و آب می‌تواند باعث جمع‌شدن مواد و رسوب شدن آن‌ها شده و در نتیجه، خشکیِ مزاج بعد عمل دیسک ناحیه کمر را به وجود آورد.
• تأثیرات زیرین بر سیستم عصبی مرکزی: جراحی دیسک ناحیه کمر می‌تواند به‌نوعی بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد و عملکرد روده‌ها را تغییر دهد. این تغییرات ممکن است به یبوست منجر شوند.
• تغییرات عملکرد ماهیچه‌های کف لگن: برخی از جراحی‌های دیسک ناحیه کمر ممکن است منجر به تغییر عملکرد ماهیچه‌های کف لگن شده و باعث کاهش نیروی پرتابی لازم برای خالی‌شدن روده‌ها شوند.
• نقص تنظیم عصبی درون رشته‌ای: جراحی دیسک ناحیه کمر می‌تواند به تنظیم عصبی درون رشته‌ای که مسئول تنظیم حرکات روده است، تأثیر بگذارد و باعث یبوست شود.

درهرصورت، همیشه بهتر است با پزشک خود در مورد عوارض خشکیِ مزاج بعد جراحی دیسک ناحیه کمر خود صحبت کنید. او می‌تواند بیشتر در مورد شرایط شما و درمان خشکیِ مزاج بعد جراحی در دیسک مهره‌های کمر راهنمایی کند.

روش‌های درمان یبوست بعد از جراحی دیسک کمر

• مصرف آب بیشتر: مطمئن شوید که برای جبران میزان آبی که در طول روز از دست می‌دهید، آب بیشتری مصرف می‌کنید. مصرف آب زیاد می‌تواند رطوبت لازم برای لوله‌های روده را فراهم کند و موجب درمان یبوست شود.
• مصرف فیبر بالا: خوردن مواد غذایی حاوی فیبر بالا می‌تواند به روده‌ها کمک کند تا به‌خوبی کار کنند و یبوست را کاهش می‌دهد. موادی مانند میوه‌ها، سبزی‌ها، حبوبات و غلات کامل دارای مقدار زیادی فیبر هستند که خوب است جهت ازبین‌بردن خشکیِ مزاج بعد جراحی در دیسک مهره‌های کمر، آن‌ها را مصرف کنید.
• مصرف غذاهای حاوی پروبیوتیک: پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌هایی هستند که در روده‌ها زندگی می‌کنند و به بهبود روده‌ها و جلوگیری از یبوست کمک می‌کنند. مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک مانند ماست، کره، کره خامه می‌توانند مؤثر باشند.
• مصرف داروهای مسهل: در صورت تجویز مصرف داروهای مسهل توسط پزشک، با رعایت دقیق دستورات داروها، می‌توانید خشکیِ مزاج بعد از عمل را کاهش دهید.
• مداومت در فعالیت بدنی: فعالیت بدنی می‌تواند به بهبود عملکرد روده و جلوگیری از یبوست کمک کند. در ادامه، فعالیت‌های بدنی مناسب را برای شما شرح می‌دهیم.
• مصرف داروهای طبیعی: برخی از گیاهان دارویی مانند آلوئه‌ورا، پرتقال و دانه کتان می‌توانند خشکی روده‌ها را کاهش داده و راحتی در دفع را افزایش دهند. بااین‌حال، در صورت مصرف هر گونه داروی طبیعی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا از عوارض جانبی و تداخل با داروهای دیگر جلوگیری شود.
• تغییر در رژیم غذایی: ممکن است نیاز داشته باشید رژیم غذایی خود را تغییر دهید. غذاهای سبزیجاتی و مقوی، مصرف میوه‌ها و مصرف غذاهای پر آبی مانند خیار و کدو باید در برنامه غذایی شما گنجانده شوند تا خشکیِ مزاج بعد عمل دیسک ناحیه کمر رفع شود.
• داشتن زمان مناسب برای استفاده از توالت: حتماً برنامه زمانی مناسب برای استفاده از توالت را رعایت کنید و زمان کافی را برای خالی‌شدن روده‌ها به‌خصوص بعد وعده‌های غذایی اختصاص دهید.
• ماساژ شکم: ماساژ روی منطقه شکم می‌تواند در بهبود حرکت روده و تسهیل خالی‌شدن روده‌ها مفید باشد. می‌توانید با بهره‌گیری از روغن ماساژ، آرام شکم خود را ماساژ دهید. این کار می‌تواند تا حد زیادی خشکیِ مزاج بعد عمل دیسک ناحیه کمر را از بین ببرد.
• اجتناب از خوردن مواد غذایی تحریک‌کننده: مصرف موادی مانند چای، قهوه، الکل، غذاهای چرب و فست‌فود می‌تواند مشکل یبوست را شدیدتر کند. بهتر است از این نوع مواد غذایی خودداری کنید.

داروهای مناسب برای ازبین‌بردن یبوست بعد عمل دیسک کمر

• ملاتونین: این دارو معمولاً برای بهبود خالی‌شدن روده‌ها مصرف شده و باعث افزایش حرکت روده‌ها و درمان یبوست بعد جراحی دیسک در کمر می‌شود.
• داروهای لبریکانت: داروهای لبریکانت (Laxatives) می‌توانند در تسهیل خالی‌شدن روده‌ها و تسریع روانش به کار روند. برخی از انواع داروهای لبریکانت شامل لاکتولوز (Lactulose)، پلی‌اتیلن گلایکول (Polyethylene Glycol) و بیساکودیل (Bisacodyl) هستند. همچنین، داروهای اسکانژن، مثل پرگلتید (Prucalopride) و لوبیاغول (Lubiprostone) نیز می‌توانند به تحریک حرکت روده و رفع یبوست کمک کنند.
• محرک‌های معده و رژیم غذایی: تجویز داروهای محرک‌ معده ممکن است به تحریک قوی‌تر روده‌ها و بهبود یبوست منجر شود. ازاین‌رو، ممکن است این داروها برای شما تجویز شوند.
• انواع داروهای حاوی فایبر: مصرف داروهای حاوی فایبر، مانند متاموزیل (Metamucil)، پیشرفت قابل‌توجهی در تسهیل خالی‌شدن روده‌ها و بهبود یبوست به دنبال دارند.

رژیم غذایی مناسب برای جلوگیری از یبوست بعد از عمل دیسک کمر

• مصرف مواد غذایی با فیبر بالا: مواد غذایی حاوی فیبر بالا، از جمله میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات کامل، دانه‌ها، حبوبات و آجیل‌ها، می‌توانند به‌خوبی عملکرد روده‌ها را حفظ کنند و موجب درمان خشکیِ مزاج بعد جراحی در دیسک مهره‌های کمر شوند؛ بنابراین سعی کنید در رژیم غذایی خود این مواد را به‌صورت منظم اضافه کنید.
• مصرف آب و مایعات بیشتر: مصرف مقدار کافی آب و مایعات همچون آب، نوشیدنی‌های طبیعی، آب‌میوه‌ها و شوربا، می‌تواند عمل دفع را ساده‌تر کند و در خالی‌شدن روده‌ها مؤثر باشد.
• روغن‌های سالم: مصرف روغن‌های سالم مانند روغن‌زیتون و روغن کانولا ممکن است به حرکت بهتر روده کمک کند. اجتناب از مصرف روغن‌های ناسالم مانند روغن‌های پالم و ناسالم نیز در رفع یبوست مفید است.
• اندازه‌ منظم وعده‌های غذایی: تقسیم وعده‌های غذایی به مقدار کوچک‌تر و خوردن بیش از 3 وعده در روز می‌تواند به حرکت بهتر روده‌ها و درمان یبوست پس از جراحی دیسک در کمر کمک کند. سعی کنید وعده‌های غذایی را به طور منظم و در بازه‌های زمانی مشخص مصرف کنید.
• اجتناب از مواد مسدود‌کننده روده: از موادی مثل ماهی، گوشت قرمز و موادی که موجب تنش روده‌ای می‌شوند، اجتناب کنید. این نوع مواد ممکن است در برخی از افراد، یبوست را تشدید کنند.
• محصولات لبنی: مصرف محصولات لبنی غنی از پروبیوتیک مانند ماست، کفیر، و پروبیوتیک‌ها می‌تواند به تعادل و سلامتی میکروب‌های مفید داخل روده کمک کند و عملکرد روده را بهبود بخشد.
• مصرف میوه‌های حاوی آب: میوه‌هایی که حاوی آب زیادی هستند مانند خربزه، هندوانه، هلو و گوجه‌فرنگی فراموش نشود. این موارد در جلوگیری از یبوست پس از عمل دیسک ناحیه کمر مؤثر هستند.
• خوردن خوراکی‌های دمی: مصرف غذاهای دمی مانند حبوبات در قالب شورباها و لوبیا پلو، می‌تواند عمل دفع را بالا ببرد و در درمان یبوست پس از جراحی در دیسک مهره‌های کمر کمک بسیار زیادی کند.
• اجتناب از مواد افزودنی مصنوعی: مصرف مواد غذایی حاوی مواد افزودنی مصنوعی مانند رنگ‌ها، طعم‌دهنده‌ها، و نگهدارنده‌ها ممکن است به‌خوبی بر روند گوارش تأثیر گذاشته و موجب بروز یبوست پس از عمل دیسک در کمر شوند. بهتر است مواد غذایی طبیعی و به‌طورکلی غذاهای سالم و تازه را انتخاب کنید.

ورزش و فعالیت برای جلوگیری از یبوست بعد عمل دیسک کمر

• پیاده‌روی: ابتدا پیاده‌روی کوتاه و آرامی را شروع کنید و سپس به‌تدریج، زمان و مسافت را افزایش دهید. پیاده‌روی می‌تواند عملکرد روده‌ها را بهبود بخشد و در درمان یبوست پس از جراحی در دیسک مهره‌های کمر، تا حد بسیار زیادی مؤثر باشد.
• شنا: شنا یک فعالیت کاردیو و فیزیکی کامل است که عضلات بدن را تقویت می‌کند و موجب تحرک روده می‌شود. اما می‌بایست حتماً پیش از شروع هرگونه ورزش آبی، مجوز پزشکی را از پزشک متخصص خود دریافت کنید.
• تمرینات تناسلی: تمرینات تناسلی مانند پیلاتس و یوگا می‌توانند عضلات کمر، شکم و پایین زانو را تقویت کنند و به درمان نقاهت پس از عمل دیسک در کمر و همچنین رفع خشکیِ مزاج بعد از عمل کمک کنند.
• تمرینات استراحتی و تنفسی: تنفس عمیق و تمرینات استراحتی می‌توانند در کاهش استرس و اضطراب مؤثر باشند و در نتیجه، به عملکرد روده و جلوگیری از یبوست کمک کنند. مثال‌هایی از این تمرینات شامل مدیتیشن، تنفس عمیق و ریلاکساسیون عضلات است.
• تمرینات پیلاتس و اصلاحی: تمرینات پیلاتس و حرکات اصلاحی می‌تواند موجب تعادل عضلاتی و افزایش انعطاف‌پذیری شود که هر دو موجب بهبود حرکت روده‌ها و درمان یبوست پس از جراحی در دیسک مهره‌های کمر می‌شوند.

سخن پایانی

دکتر فرزاد مریخ بیات

جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو