همان‌طور که بیان شد یکی از عارضه‌های رایج و شایع، سوزن سوزن شدن کف دست و پا نام دارد. این عارضه این توانایی را دارد که بسیاری از افراد جامعه را درگیر کند. این عارضة به ظاهر ساده اما آزاردهنده می‌تواند کارهای روزمره و حتی خواب شبانه را مختل کند و به طور کلی، کیفیت زندگی را کاهش دهد. این عارضه ممکن است به صورت موقت یا مزمن ظاهر شود. علت سوزن سوزن شدن کف دست و پا می‌تواند موارد گوناگون زیادی باشد که در ادامه به تفصیل به آنها خواهیم پرداخت. همچنین موضوع دیگری که به آن خواهیم پرداخت، درمان این بیماری است. یکی از علل متداول سوزن سوزن شدن کف دست راست، تحریک اعصاب است. این عارضه می‌تواند منجر به ایجاد تغییرات در بافت‌های پوستی و عضلانی شود. این عارضه می‌تواند یک نشانه یا علامت هشداردهنده برای سکته قلبی یا مغزی باشد. پس این عارضه معمولاً به تنهایی نمی‌تواند یک بیماری باشد.
مهم‌ترین علت سوزن سوزن شدن کف دست راست و چپ فشار بر عصب است که اشاره کردیم. همان‌طور که می‌دانید ستون فقرات گردنی انسان، دارای هفت مهره است. از حد فاصل مهره‌ها در هر دو سمت چپ و راست، ریشه‌های عصب ظریفی خارج شده‌اند. این عصب‌های ظریف در شبکه عصب داخل بازو به یکدیگر اتصال یافته‌اند و عصب‌های قطوری شکل می‌یابد. این عصب‌ها از زیر بغل آغاز می‌شوند و به سمت نوک انگشتان امتداد می‌یابند. در نهایت در تمام مسیر یادشده، هر موردی که به این عصب‌ها آسیب بزند یا فشار وارد کند، موجب سوزن سوزن شدن خواهد شد. دلیل شایع بودن این دلیل، همین موضوع است که اشاره کردیم.
اما موضوع مهم دیگر تشخیص به‌موقع علت این بیماری است؛ اگر در تشخیص علت و ریشه سوزن سوزن شدن، تأخیر به وجود آید، می‌تواند مشکلات جبران‌ناپذیری به وجود آورد. موضوع تشخیص علت را باید به یک پزشک متخصص سپرد؛ همچنین توجه داشته باشید که در مورد سوزن سوزن شدن دست و پا هیچ‌گونه خوددرمانی پاسخگو نخواهد بود و حتماً باید به یک پزشک متخصص مراجعه کرد. هدف این مقاله، ارائه اطلاعات کامل و جامع در مورد سوزن سوزن شدن کف دست و پا به شماست.
همان‌طور که اشاره کردیم، علت سوزن سوزن شدن کف دست فقط به یک یا دو مورد خاص خلاصه نمی‌شود و به چندین دسته مختلف تقسیم می‌شود. اشاره کردیم که یکی از علل شایع و مهم سوزن سوزن شدن کف دست، تحریک اعصاب است. در ادامه به تفصیل به این مورد و سایر موارد خواهیم پرداخت. البته همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردیم، باید توجه کنید که امر تشخیص علت این بیماری را فقط باید به پزشک متخصص بسپارید. از هرگونه اقدام خودسرانه در این زمینه جداً خودداری کنید. هدف ما در این مقاله، بررسی دقیق علت سوزن سوزن شدن کف دست است.
1. عواملی که عصب‌ها را تحت فشار قرار می‌دهند
گروه اول از علل سوزن سوزن شدن کف دست‌ها، عواملی هستند که به عصب‌ها فشار وارد می‌کنند. باید اشاره کنیم که این گروه از عوامل نیز، خود به دو دسته دیگر تقسیم می‌شوند. دسته اول از این عوامل مشکلات مربوط به ستون فقرات گردن و دسته دوم هم مشکلات فشارنده در خارج ستون فقرات هستند. در ادامه هر کدام از این دو دسته را برای‌تان تشریح می‌کنیم؛
الف) مشکلات مربوط به ستون فقرات گردن: مواردی که در این دسته به عنوان علت سوزن سوزن شدن کف دست راست و چپ قرار می‌گیرند، به شرح زیر هستند:
□ دیسکوپاتی‌های گردن
□ آرتروز ستون فقرات گردن
□ تنگی کانال نخاع در نواحی گردن
□ بیماری‌های خود ایمنی اعم از رماتیسم و آرتریت روماتوئید
□ بیماری‌های عفونی
□ تومورهای اجزا مختلف ستون فقرات گردن، تومورهای عصبی نخاع و رشته‌های عصبی در گردن
همه مواردی که نام بردیم در دسته مشکلات مربوط به ستون فقرات گردن قرار می‌گیرند. همه این موارد می‌توانند بسیار خطرناک باشند و زندگی شما را مختل کنند مگر اینکه سریعاً و به‌موقع به پزشک مراجعه کنید. با انجام این کار، پزشک متخصص با یک تشخیص صحیح و دقیق می‌تواند شما را در مسیر درمان قرار دهد و از صدمات بعدی جلوگیری کند.
ب) مشکلات فشاردهنده در خارج ستون فقرات: دسته دوم از مشکلات فشار عصبی، مشکلات مربوط به خارج از ستون فقرات است. در این دسته هم موارد گوناگونی را داریم که به این شرح هستند:
□ اسپاسم عضلات در طول مسیر عصب‌ها
□ التهاب تاندون‌ها یا تاندونیت‌ها
□ التهاب بورس یا بورسیت‌ها در مفصل شانه و آرنج
□ شکستگی و دررفتگی‌های استخوان و مفاصل شانه، کتف، بازو، آرنج، ساعد و مچ دست
□ سندروم تونل کارپال در مچ دست
به طور کلی این دسته از موارد هم که می‌توانند در صورت نادیده گرفتن، مشکلات متعدد دیگری را به همراه داشته باشند. تنها راه نجات از این حالت، مراجعه سریع به پزشک متخصص است. توجه کنید که اشتباه پزشک می‌تواند شرایط را بدتر کند پس حتماً دقت کنید که به پزشک متخصص و ماهر مراجعه کنید. با انتخاب مجموعه ما می‌توانید با خیالی آسوده فرایند درمان را آغاز و طی کنید.
2. نوروپاتی‌های محیطی
نوروپاتی‌های محیطی یا عصب‌های محیطی یک گروه از اختلالات عصبی هستند که ارتباط مستقیم با عصب‌های خارج از مغز و نخاع دارند. هر موردی که آسیب‌دیدگی عصب‌ها را در خارج از ستون فقرات سبب شود، نوروپاتی‌های محیطی را ایجاد خواهد کرد. این اختلالات ممکن است علل مختلفی داشته باشند. نوروپاتی‌های محیطی معمولاً به علت آسیب یا التهاب عصب‌ها به وجود می‌آیند. شایع‌ترین دلیل منجر به نوروپاتی را می‌توان دیابت معرفی کرد.
مسمومیت‌های حاد الکلی، برخی داروها و فلزات مانند جیوه و کمبود ویتامین‌هایی مانند ب ۱۲ هم از دیگر دلایل هستند. همین‌طور آسیب فیزیکی و ضربه هم می‌تواند منجر به این مشکل شود. از علائم مشهود نوروپاتی‌های محیطی، همین سوزن سوزن شدن دست‌هاست؛ البته علائم دیگری مانند کمر درد، ضعف عضلات و غیره هم دارد که این علائم به تدریج ظاهر می‌شوند.
3. میلوپاتی‌های گردنی
میلوپاتی‌های گردنی گروهی از اختلالات عصبی هستند که معمولاً با آسیب به عضلات و بافت‌های عصبی در منطقه گردن و شانه همراه هستند. منظور از میلوپاتی‌های گردنی، آسیب‌دیدگی نخاع و رشته‌های عصبی در داخل نخاع است. این اختلالات ممکن است به صورت موقت یا مزمن ظاهر شوند و مرجع آن می‌تواند علل مختلفی باشد. از علت‌های آن می‌توان به آرتریت روماتوئید، آسیب‌های ورزشی به گردن، حوادثی مانند تصادفات، ضربه به گردن، عفونت‌ها، تومورها و تنگی کانال نخاعی اشاره کرد. همچنین مواردی اعم از کمبود ویتامین‌ها، عوامل التهابی و بیماری‌های عصبی از دیگر دلایل به حساب می‌آیند.
از علائم این عارضه، ضعف عضلات و کاهش قدرت در دست و بازوها همراه با سوزن سوزن شدن دست‌هاست. همچنین علائم میلوپاتی‌های گردنی ممکن است شامل درد گردن، سفت شدن عضلات گردن و شانه، مورمور شدن و غیره باشد. این علائم ممکن است در شبانه‌روز بدتر شده و بسته به شرایط با حرکت و استراحت تغییر کنند. با انجام یکسری کارهای روزمره ساده مانند تمرین‌های ورزشی ساده و تغییر سبک زندگی می‌توان از این عارضه پیشگیری کرد.
4. حوادث قلبی
از دیگر مواردی که به عنوان علت سوزن سوزن شدن کف دست شناخته می‌شود، حوادث قلبی است. حوادث قلبی معمولاً به دلیل اختلالات در عروقی که خون به قلب می‌رسانند (مانند خون‌رسانی ناکافی به عضله قلب) یا ایجاد لخته خونی در عروق قلبی ایجاد می‌شوند. از علائم حوادث قلبی، سوزن سوزن شدن دست‌ها است که رایج و شایع هم هست. علایمی که معمولاً با حوادث قلبی همراه هستند، شامل درد یا فشار در قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب، سرگیجه، احساس ضعف یا خستگی، تهوع و استفراغ هستند.
توجه کنید، در شرایطی که افراد سابقه خانوادگی دارند یا خود فرد سابقه قبلی دارد، اگر که به صورت ناگهانی، بی‌حسی و سوزن سوزن شدن دست رخ دهد، سریعاً و اورژانسی باید به پزشک مراجعه کند. همچنین اگر این موضوع علاوه بر مواردی که بالا اشاره کردیم با سکسکه مداوم، کاهش ضربان قلب و غش همراه باشد، اوضاع به مراتب بدتر است. پس در چنین شرایطی اولویت اول باید مراجعه به پزشک متخصص قلب باشد.
پس نکته حائز اهمیت در رابطه با مشکلات و حوادث قلبی، مراجعه سریع به پزشک متخصص قلب است. با مراجعه سریع و به موقع به پزشک، تشخیص صحیح انجام شده و فرآیند درمان مناسب آغاز خواهد شد. توجه ویژه داشته باشید که در این زمینه از هرگونه خود درمانی و تصمیم‌گیری غیر علمی خودداری کنید. این موضوع به قدری حساس است که یک اشتباه ساده می‌تواند منجر به مشکلات جبران‌ناپذیر شود.
5. بیماری‌های نارسایی شریانی یا شریان محیطی (PAD)
مورد بعدی که در دسته موارد علت سوزن سوزن شدن کف دست راست و چپ گنجانده می‌شود بیماری‌های شریان محیطی است. بیماری‌های شریان محیطی را با نام بیماری‌های نارسایی شریانی هم می‌شناسند. اتفاقی که رخ می‌دهد، تنگی یا بسته شدن شریان‌های خونی است که در نهایت سبب کاهش جریان خون به اندازه کافی در اعضا و بافت‌های مختلف بدن می‌شود و بافت‌ها از نیازهای خونی کمتری برخوردار می‌شوند و این ممکن است باعث احساس سوزش، درد، تورم و ناراحتی در دست‌ها و پاها شود. از علائم بیماری‌های نارسایی شریانی یا شریان محیطی، سوزن سوزن شدن دست‌هاست که موردی شایع است. علاوه بر این، بیماری‌های مزمن شریانی می‌توانند روند ترمیم زخم ها را کندتر کنند یا موجب کبودی در بافت‌ها و عضلات شوند.
توجه داشته باشید، عواملی هستند که خطر ابتلا به بیماری شریان محیطی را به شدت افزایش می‌دهند و به این شرح هستند: دیابت، کلسترول بالا، فشار خون بالا، سیگار کشیدن، چاقی (شاخص توده بدنی بیش از ۳۰)، کهولت سن (به ویژه پس از ۵۰ سالگی)، وجود سوابق بیماری شریان محیطی و بیماری قلبی یا سکته مغزی در خانواده و غیره. در صورت تجربه هرگونه علائم به سرعت به پزشک معالج مراجعه کنید.
6. گزش حشرات و مشکلات پوستی
دیگر موردی که می‌تواند از دلایل سوزن سوزن شدن کف دست‌ها باشد گزش حشرات و مشکلات پوستی است. گزیده شدن توسط حشرات، خود از جمله مشکلات پوستی است که ممکن است منجر به سوزن سوزن شدن دست‌ها شود. وقتی حشرات به پوست نفوذ می‌کنند، می‌توانند علائم ناخوشایندی اعم از سوزش، خارش، التهاب و تورم ایجاد کنند. گزش حشرات می‌تواند باعث تحریک پوست شود و انگیزه‌ای برای سوزن سوزن شدن دست‌ها ایجاد کند. علاوه بر این، برخی از حشرات ممکن است زندگی‌شان در لایه‌های پوستی انسان‌ها باشد و باعث حس سوزن سوزن شدن در دست‌ها شوند. این عملکرد حشرات علاوه بر اینکه می‌تواند به سوزن سوزن شدن دست‌ها منجر شود، در مواردی مشکلات پوستی بیشتری را هم ایجاد می‌کنند.
در این بخش از مقاله به طور خلاصه به درمان‌های موجود برای مشکل و عارضه سوزن سوزن شدن دست‌ها خواهیم پرداخت. در ادامه همراه ما باشید.
راه اول برای درمان سوزن سوزن شدن، استفاده از دارو است. این مورد از روش‌های درمان برای شرایطی است که عارضه شدت کمی داشته و دلیل منجر به این عارضه، دلیل مؤثری نباشد. برای مثال مشکلات قلبی در ایجاد عارضه دخیل نباشند. همین‌طور عارضه بیشتر از یک هفته به طول نینجامیده باشد. در چنین شرایطی می‌توان با داروهای ضد التهاب آن را درمان کرد. این داروها شامل ناپروکسن و ایبوپروفن هستند.
دیگر روش‌های درمانی علت سوزن سوزن شدن کف دست شامل استفاده از کمپرس‌های حرارتی مناسب و اصلاح شیوه خوابیدن و نشستن هستند؛ همچنین خودداری از انجام بعضی کارهای منجر به این عارضه مانند کارهایی که دست‌ها از شانه تا نوک انگشتان درگیر هستند، مؤثر است؛ البته توجه داشته باشید که تمامی این راه‌ها این عارضه را می‌توانند فقط و فقط برای یک هفته تسکین دهند. اگر چنانچه این عارضه بیشتر از یک هفته به طول انجامد، حتماً باید اولویت شما مراجعه به پزشک متخصص باشد.
در هنگام مراجعه به پزشک، ارائه شرح حال دقیق به منظور تشخیص مطمئن و دقیق بسیار با اهمیت است. همچنین علل قلبی در سابقه افراد مشکوک به این عارضه بسیار حائز اهمیت است که حتماً باید پزشک این موارد را مورد بررسی قرار دهد. پزشک متخصص با تشخیص خود می‌تواند داروهای خاص و تزریق‌های تخصصی را برای بیمار تجویز کند. برخی از این موارد شامل کورتیکو استروئید و اوزون‌تراپی هستند. در افرادی که بی‌حسی کامل در دست‌شان وجود دارد و فرد از فعالیت عادی خود باز مانده، احتمال انجام جراحی وجود دارد. با انجام جراحی، فشار وارد شده بر اعصاب از بین می‌روند.
سخن پایانی
دیدیم که علت سوزن سوزن شدن کف دست می‌تواند بسیار گوناگون باشد که در متن به تفصیل به آن پرداخته شد؛ از جمله آنها مشکلات پوستی، فشار بر روی اعصاب، بیماری‌های قلبی هستند. یکی از نکات مهم در این زمینه، تشخیص دقیق و درمان مناسب است که توسط پزشک متخصص انجام می‌شود. همچنین، علت این بیماری هر چه باشد، خوددرمانی در رابطه با آن نتیجه‌بخش نخواهد بود. در این مورد، باید مراحل درمانی حتماً تحت نظر پزشک متخصص طی شود. در صورت مشاهده هرگونه علائم، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید. پزشکان با بررسی دقیق شرایط و انجام آزمایش‌های لازم، تشخیص صحیحی را خواهند داشت. تشخیص دقیق با یک برنامه درمانی متناسب با وضعیت شما همراه خواهد بود.