نویسنده: دکتر فرزاد مریخ بیات
درمان درد گردن و شانه
درد گردن و شانه، معمولاً به دلایل بسیار پیش پا افتاده‌ای چون پیچ‌خوردگی و کشیدگی بروز می‌کند. اغلب مواقع این دردها خطرناک نیستند و با مراجعه به متخصص ارتوپد می‌توان مشکل را برطرف کرد. با این حال گاهی برای درمان درد شانه و گردن باید جدیت بیشتری به خرج داد. در شرایطی که علت بروز این دردها مسائل جدی‌تری چون آسیب‌های جدی به این نواحی باشد، درمان درد گردن و شانه از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود. عدم درمان به موقع با عوارضی چون دردهای مزمن شانه و گردن، عدم توانایی فرد در تحمل وزن گردن، گرفتگی و دردهای شدید و آسیب‌های پایدار گردن می‌باشد. از همین رو ضروری است بیمار بلافاصله بعد از دردهای شدید گردن و شانه و عدم بهبودی پس از استراحت و اقدامات درمانی خانگی به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه نماید. مرکز فوق تخصصی ما با همکاری با گروهی از بهترین متخصصان ارتوپد و بهره‌مندی از سال‌ها تجربه درخشان در درمان دردهای شانه و گردن آماده است به همه بیماران درگیر در این حوزه کمک نماید.
فهرست مطالب مورد استفاده در این مقاله
♦ درمان درد گردن و شانه
پیش از صحبت در این خصوص باید بدانیم منظور از درد گردن و شانه چیست و چگونه بروز می‌کند. درد گردن و شانه می‌تواند به صورت مجزا بروز کند اما در صورت داشتن همزمان درد در گردن و شانه نشان از مشکلات موجود در نقاط ماشه‌ای (Trigger points)، وضعیت‌های غیرطبیعی گردن و شانه (عدم رعایت پوسچر، عدم رعایت دسک ارگونومی، وضعیت گردن و تحرک آن در محیط کار و غیره ) باشد.
افرادی که در محیط کار برای پشت میز می‌نشینند می‌بایست هر ده دقیقه یکبار به گردن خود ورزشکار مخصوص محیط کار بدهند تا از فشار بیش از حد ناشی وضعیت غیرطبیعی به مدت طولانی به گردن در محیط کار جلوگیری شود.
رعایت این اصول ورزشی و قوانین دسک ارگونومی از جمله ارتفاع میز، ارتفاع صندلی، فاصله کامپیوتر تا صندلی، ارتفاع دسته صندلی و غیره روی عدم فشار مضاعف به شانه و گردن بسیار موثرند.
وقتی درد گردن و شانه همراه با هم بروز کند اگر اختلال ساختاری نباشد، معمولاً می‌تواند ناشی از دیسکوپاتی گردن است که به شانه‌ها می‌زند و نیازمند مراجعه به پزشک متخصص ارتوپد است تا با معاینه و سایر اقدامات متوجه میزان پیشروی دیسکوپاتی گردد و با درمان‌های نگهدارنده، تجویز دارو و تزریق اوزون و کورتون باعث ممانعت از پیشروی آن و عدم نیاز به جراحی یا سایر عوارض ناگوار مثل ضعف عضله، فلج، اختلالات حرکتی، ناتوانی جنسی، اختلال در کنترل روده و مثانه و غیره شود.
♦ داروهای تسکین دهنده درد:
برای تسکین درد شانه و گردن گاهی می‌توان از داروهای ضد التهاب از جمله ایبوپروفن یا ناپروکسن برای مدت چند روز استفاده کرد و یا گاهی ممکن است استامینوفن تجویز شود. در اکثر مواقع نیازی به استفاده از داروهای قوی‌تر نیست با این احتمال دارد پزشک این داروها را به مدت چند روز تجویز کند.
♦ عدم تحرک:
گاهی ضروری است برای بی‌حرکت نگه داشتن گردن و شانه از گردنبند و یا بریس‌های مخصوص استفاده شود. استفاده از این وسایل باید طبق نظر پزشک انجام شود و استفاده طولانی مدت از آنها منجر به ضعف عضلانی و آسیب‌های بیشتر می‌شود از همین رو هنگامی که به فرد توصیه می‌شود استفاده از ابزارها را ادامه ندهد باید از بکارگیری این وسایل خودداری نماید.
♦ استراحت:
بهترین رویکرد در تسکین دردهای شانه و گردن استراحت است. گاهی استراحت لزوماً منجر به تشدید علائم نخواهد شد اما می‌تواند ماندگاری علائم را طولانی‌تر سازد. هر چند می‌توان به طور محدود از عضو آسیب دیده در محدوده حرکتی متداول و بدون تحمیل وزن یا کشیدن اندام استفاده کرد.
چنانچه درمان درد گردن و شانه با فیزیوتراپی و دارو صورت نگیرید، حتماً انجام تزریق کورتون و اوزون داخل ستون فقرات گردنی انجام خواهد شد که به کاهش درد و التهاب کمک شایانی خواهند کرد. استفاده از گردن بند طبی، بالشت طبی و ورزش درمانی‌های ویژه‌ای که همگی باید توسط پزشک متخصص ارتوپد تجویز شود.
♦ انتقال به بیمارستان:
چنانچه شدت آسیب دیدگی فرد به قدری باشد که به درمان‌های اولیه و خانگی پاسخ مثبت ندهد احتمال دارد فرد برای انجام آزمایشات بیشتر، درمان‌های جدی‌تر یا حتی جراحی در بیمارستان بستری شده یا تحت مراقبت یک پزشک ارتوپد قرار گیرد.
برخی روش‌ها می‌توانند به درمان درد گردن و شانه کمک کنند. در ادامه به برخی درمان‌های خانگی برای تسکین درد گردن و شانه اشاره کرده‌ایم:
♦ انجام تمرینات کششی
انجام برخی تمرینات کششی از جمله یوگا نقش زیادی در کاهش درد و تسکین سفتی عضلات گردن و شانه ایفا می‌کند. کشش عضلات صرفاً چند دقیقه به طول می‌انجامد، با این حال مزایای این حرکات کششی ساعت‌ها دوام خواهد یافت. برخی حرکات کششی شامل:
صاف ایستادن و کشیدن دست در جهت مخالف به کمک دست دیگر، می‌توان این حرکت را برای دست دیگر نیز انجام داد.
نشستن روی زمین و کشیدن دست در امتداد پاهای دراز شده برای لمس کف پا با خم شدن به سمت جلو، در این حالت قفسه سینه باید با زانوها تماس پیدا کند، پس از انجام حرمت به آرامی به موقعیت طبیعی خود بازگردید.
♦ یخ درمانی
یکی دیگر از ابتدایی‌ترین شیوه‌های درمان درد گردن و شانه یخ درمانی است. قرار دادن کیسه‌ای پر از خرده‌های یخ می‌تواند تا حد زیادی به تسکین درد بیمار کمک کند. در روزهای اول پس از آسیب دیدگی گردن و شانه می‌توانید هر چند ساعت یکبار و برای مدت حدوداً 20 دقیقه از این شیوه درمانی بهره ببرید. قرار دادن کیسه یخ علاوه بر تسکین درد بیمار به شل شدن عضلات اطراف و ممانعت از گرفتگی آنها کمک می‌کند.
♦ گرمادرمانی
گرمادرمانی نیز یک رویکرد التیام بخش طبیعی است. گرمادرمانی منجر به تحریک و بهبود گردش خون شده و سفتی و گرفتگی عضلات را از بین می‌برد. برای گرما درمانی هم می‌توانید از پد گرمایشی یا کیسه آب گرم استفاده کنید و هم می‌توانید حداقل 20 دقیقه برای تسکین درد داخل وان آب گرم بمانید.
♦ یوگا
یوگا یک تکنیک آرامشبخش روح و جسم است و از همین رو استفاده از این ورزش برای التیام درد موثر خواهد بود. یوگا با بکارگیری حرکات کششی و تقویتی به کاهش استرس و تنش عضلات کمک می‌کند و همین مسئله به تسکین و التیام درد می‌پردازد. یکی از بهترین شیوه‌های تسکین و درمان درد گردن و شانه انجام یوگا است.
♦ رژیم غذایی مناسب
گاهی رژیم غذایی نامناسب می‌تواند افراد مبتلا به مشکل التهابی را دچار دردهای همیشگی گردن و شانه نماید. برخی از غذاها به عنوان ضدالتهاب طبیعی عمل می‌کنند و فرد با تغییر رژیم غذایی و حفظ یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به درمان درد گردن و شانه کمک کند. از جمله این مواد طبیعی می‌توان به آناناس، سالمون وحشی، زردچوبه، بروکلی، انگور و گوجه فرنگی اشاره کرد.
♦ ماساژ
ماساژ عضلات دردناک اطراف شانه و گردن می‌تواند منجر تسکین و التیام درد شود. آنچه در این خصوص مهم است انجام ماساژ توسط یک فرد متخصص و کارآزموده است، چرا که ماساژ توسط یک فرد غیرمتخصص می‌تواند درد شما را تشدید بخشد. شایان ذکر است که ماساژ برای تمامی افراد مبتلا به درد گردن و شانه مناسب نیست و پیش از مراجعه برای انجام ماساژ بهتر است در خصوص ایمن بودن این روش برای تسکین درد خود اطمینان حاصل کنید.
♦ هیدراته نگه داشتن بدن
هیدراته نگه داشتن بدن قادر به رفع التهاب است. برای کمک به تشکیل مایع مفصلی نوشیدن آب کافی را در برنامه روزانه خود قرار دهید. مایع مفصلی با کاهش اصطحکاک منجر به بهبود عملکرد غضروف شده و اجازه سایش بیش از حد مفاصل را نمی‌دهد و بدین ترتیب التهابات را کاهش می‌دهد.
♦ محدودسازی نشستن پشت میز
چنانچه برای مدت زمان طولانی پشت میز نشسته‌اید بهتر است از جای خود بلند شوید و برای مدتی قدم بزنید و یا چند حرکت کششی انجام دهید. ایجاد وقفه‌های کوتاه در حین کار با کامپیوتر یا نشستن پشت میز به عضلات شما اجازه استراحت خواهد داد. این کار به درمان درد گردن و شانه کمک می‌کند.
پیش از درمان درد گردن و شانه و اقدامات لازم برای رفع این مشکلات باید با علل بروز این دردها آشنا شویم.
♦ رادیکولوپاتی
رادیکولوپاتی یا مشکلات مرتبط با گردن زمانی روی می‌دهد که ریشه عصب نخاعی تحت فشار قرار گرفته و یا بواسطه رویدادی تحریک شود. در چنین شرایطی نه تنها فرد درد را احساس می‌کند، بلکه ممکن است دچار بی‌حسی، ضعف، سوزن سوزن شدن و یا احساس شوک الکتریکی گردد.
احتمال دارد علائمی که در ریشه‌های عصبی پدیدار می‌شوند، به دست فرد نیز گسترش بیابد و فرد حین حرکت شانه درد آن را حس کند؛ این مسئله به دلیل آن روی می‌دهد که شاخه عصب خارج شده از ریشه عصب به کلیه نواحی بدن از جمله دست‌ها امتداد می‌یابد.
♦ آسیب دیدگی بافت گردن و شانه
بافت گردن و شانه شامل عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها خواهد بود. آسیب دیدگی این بافت با ایجاد عارضه‌های متفاوت می‌تواند منجر به بروز علائمی چون احساس سفتی ناحیه گردن و شانه، اسپاسم عضلانی، سردرد و آسیب به عضلات گرداننده شانه (چهار تاندون متصل کننده بازو به شانه) گردد.
این مسئله ممکن است در اثر آسیب‌های ناگهانی در طول زمان بروز کند. چنین صدماتی اغلب در ورزش‌های درگیر کننده دست و بازو بیشتر رخ می‌دهد.
سایر مواردی که می‌تواند منجر به پارگی و یا آسیب تاندون و یا عضلات گرداننده شانه گردد پیری و افزایش سن است. با کاهش خون‌رسانی بدن، امکان ترمیم بافت آسیب‌دیده کندتر می‌شود. در صورت آسیب ناگهانی فرد درد بسیار شدید و ضعف زیادی را در بازو خود حس خواهد کرد.
♦ اسپوندیلوز یا آرتروز گردن
این مشکل که به دلیل ساییدگی بین دیسک یا استخوان بروز کرده و بیشتر در افراد مسن روی می‌دهد، تحت عنوان آرتروز گردن شناخته می‌شود. همانطور که می‌دانید ستون فقرات متشکل از مهره‌های استخوانی است و بین هریک از این مهره‌ها ماده نرمی به نام دیسک وجود دارد.
با افزایش سن، ماده ژل مانند درون دیسک از بین رفته و سفت و خشک شده و در نتیجه فواصل بین مهره‌ای تا حد زیادی کاهش خواهد یافت.
♦ شکستگی کتف
شکستگی کتف یا همان استخوان بزرگ و مثلثی شکل که منجر به ایجاد اتصال بازو به استخوان گردن می‌شود، احتمال دارد در اثر آسیب دیدگی‌های شدیدی چون تصادف با موتورسیکلت رخ دهد. علائم شکستگی کتف شامل احساس درد شدید حین حرکت بازو و یا بروز تورم در پشت شانه خواهد بود.
♦ کپسولیت چسبنده یا شانه یخ زده
این عارضه به شرایطی گفته می‌شود که حرکت شانه دشوار و دردناک می‌شود. کپسولیت چسبنده معمولاً در افراد مبتلا به دیابت بین رنج سنی 40 تا 60 سال بروز می‌کند، این گروه از افراد بیشتر در معرض چنین خطری قرار خواهند داشت. علت دقیق بروز چنین مشکلی مشخص نیست، با این حال علائم این مشکل شامل درد شانه و درد بازو است.
♦ بورسیت یا تاندونیت شانه
فیبرهای محکمی که بین عضلات و استخوان اتصال ایجاد می‌کنند به تاندون مشهورند. به کیسه‌های پر از مایعی که از اصطکاک بین مفاصل جلوگیری می‌کنند بورسیت می‌گویند. از اصلی‌ترین و عمده‌ترین علل بروز درد شانه و گردن می‌توان به التهاب تاندون شانه و بورسیت اشاره کرد. در کل هر جایی که التهاب ایجاد شده باشد، درد وجود خواهد داشت.
♦ جدا شدن شانه
آسیب‌دیدگی مفصل آکرومیوکلاویکولار منجر به جدا شدن شانه می‌شود. مفصل آکرومیوکلاویکولار به محل قرارگیری استخوان گردن و آکرومیون (بالاترین تیغه شانه) می‌گویند. آسیب دیدگی مفصل AC معمولاً در اثر سانحه و آسیب شانه روی می‌دهد.
جدا شدن شانه می‌تواند یا به شکل یک پیچ‌خوردگی ساده تا یک جدایی کامل باشد. چنانه آسیب دیدگی شانه به شکل جدایی روی دهد، ممکن است بالای شانه برجستگی و برآمدگی بزرگی نمایان شود، این برجستگی منجر به بروز درد در این قسمت خواهد شد.
درد شانه و گردن به دو صورت خفیف یا شدید بروز می‌کند. پیش از درمان درد گردن و شانه باید با آگاهی از علائمی که همراه این درد می‌شود، علل بروز درد شناسایی شود. برخی از این علائم را در ذیل نام بردیم:
گاهی به دلیل شدت آسیب و جراحات مرتبط با دردهای گردن و شانه جراحی تنها راه چاره است. چنانچه آسیب وارده به عضلات، تاندون‌ها و یا استخوان‌های گردن و شانه شدید باشد، ضروری است بیمار برای پیگیری درمان و انجام روش‌های تخصصی برای بهبود وضعیت خود به پزشک متخصصص ارتوپد مراجعه نماید. پزشک با توجه به علائم و شرایط بیمار ممکن است جراحی را پیشنهاد کند.
عوامل بسیاری می‌توانند در ایجاد درد گردن و شانه نقش داشته باشند. برخی از عوامل ایجاد کننده درد در شانه و گردن از جمله شکسته شدن استخوان کتف و یا جدا شدن شانه تهدید کننده حیات بوده و برخی دیگر از جمله کشیدگی‌های عضلانی ساده چندان خطرناک نخواهند بود. در اغلب موارد دردهای شانه و گردن با استراحت و به مرور زمان خود بخود تسکین می یابند چنانچه بیمار دچار درد شدید یا پیشرونده، سردی، ضعف، بی حسی، تغییر شکل یا رنگ اندام باشد باید فورا به مرکز تخصصی مراجعه کند. گاهی روند درمان با تزریق اوزون و کورتون داخل ستون فقرات است و یا استفاده از گردنبند و بالشت طبی که در مرکز ما کلیه این امور به صورت حرفه‌ای انجام می‌شود.
مرکز تخصصی ما با سابقه طولانی در تشخیص صحیح دردهای شانه و گردن و ارائه بهترین رویکردهای درمانی آماده ارائه خدمات به شما عزیزان است
شما می توانید برای آگاهی از تازه های درمان بیماری های ارتوپدی و دیدن فیلم ها و مطالب آموزشی ، از طریق آیکون های سمت چپ وارد صفحه اینستاگرام ما شده و سوالات خود را به طور مستقیم با پزشکان در میان بگذارید.
مجموعه ارتوپدی ما با بهره مندی از به روزترین تجهیزات پزشکی و متخصصین ارتوپدی متبحر برای درمان انواع بیماری های ارتوپدی در خدمت شما عزیزان است.
دکتر فرزاد مریخ بیات
جراح و متخصص ارتوپدی – جراحی های فوق تخصصی دست و زانو